«Δεν αντέχω άλλο το αιματοκύλισμα, τους ασύμπτωτους ταραγμένους κόσμους, τον διαχωρισμό σε ένοπλους πιστούς και μισητούς απίστους, την ιδέα ότι μόνο ορισμένων η ζωή έχει αξία, τη σύγχυση για το ποιος φέρει την πιο βαριά ευθύνη». Λόγια 24χρονης. «Από τη μια είναι οι θεοκράτες δολοφόνοι της Χαμάς, που θέλουν τους άμαχους συμπατριώτες τους μάρτυρες για έναν “υψηλό σκοπό”, την εξαφάνιση του Ισραήλ, και τους μετατρέπουν σε ασπίδα, φυτεύουν οπλοστάσια σε νοσοκομεία και σχολεία. Από την άλλη είναι το Ισραήλ, που αντιδρά όπως ακριβώς θα ήθελε η Χαμάς, επί τρομοκρατών και αμάχων, τους οποίους δεν λογαριάζει για ανθρώπους, τους βλέπει ως θύματα του εχθρού του. Ο σκοπός, η συντριβή της Χαμάς, δεν υπολογίζει κόστη». Εχει ένα σκοτεινό κουρασμένο βλέμμα γέρου. Και αντιλαμβάνεσαι ευθύς ότι τα τεκταινόμενα λειτουργούν σε άτομα με δεκαετίες ζωής μπροστά τους σαν πολλαπλασιαστής των αισθημάτων που κατέλειπαν τα αλλεπάλληλα δεινά· κρίσεις, δυστυχήματα, καταστροφές. Δεν ανακουφίζει το ότι το Μεσανατολικό είναι ένα μπερδεμένο κουβάρι που ματώνει επί δεκαετίες. Είναι το πιο εξόφθαλμο τρέχον παράδειγμα του πόσο ο φανατισμός τυφλώνει και διαστρέφει τα συμπεράσματα των ανθρώπων. Και τρομάζει η νέα διολίσθηση στον ηθικό σολιψισμό και την αποσιώπηση των φρικαλεοτήτων.
Είναι και η γλώσσα του πολέμου, που δυσκολεύει την προσέγγιση του πραγματικού. Απομονώνει και αντιστρέφει γεγονότα. Απομακρύνει από τον αλλότριο πόνο που θα γκρέμιζε την εικόνα η οποία τροφοδοτεί του καθενός το λυτρωτικό αίσθημα απόδοσης δικαιοσύνης. Δείχνει λανθασμένες εξόδους από το χρόνιο αδιέξοδο. Η πολεμική προπαγάνδα είναι μια μηχανή παραγωγής κυνισμού, που συσκοτίζει και στρεβλώνει τις έννοιες, πετσοκόβει την αλήθεια, εξαφανίζοντας από το κάδρο άλλοτε τη φρικαλέα αποτροπιαστική αιματοχυσία της 7ης Οκτωβρίου στο νότιο Ισραήλ και άλλοτε την απώλεια χιλιάδων παιδιών στη Γάζα. Επιτρέπει σε αμφότερες τις πλευρές να γιορτάζουν τον θάνατο των εχθρών τους χωρίς τύψεις.
Ολοι ανησυχούν. Για την αποσταθεροποίηση των καθεστώτων της περιοχής, του σημαντικότερου παραγωγού ενέργειας στον κόσμο, για ένα ακόμη πλήγμα στον αγώνα επιβίωσης εκατομμυρίων, για την επέκταση της σύγκρουσης. Ωστόσο, περισσότερο από την τιμή του πετρελαίου σήμερα θορυβούν τα νέα πεδία ψυχικής αβεβαιότητας και ηθικής ρευστότητας, η πτώση στην τάφρο των παρελκόμενων της βίας που ανοίγεται κι αλλού.
