Τέτοιον καιρό βγαίνει ο Sinterklaas. Μέσα Νοέμβρη. Κάτι σαν ολλανδικός Αϊ-Βασίλης. Σκορπίζει δώρα, στολίζει τα τεράστια εμπορικά κέντρα και επισκέπτεται σχολεία. Δίπλα του έχει τους βοηθούς του, τους Μαύρους Πιτ (Black Petes, Zwarte Piet). Καθώς ο –λευκός– Sinterklaas προελαύνει, μερικές φορές ακόμη και καβάλα στο άλογο, οι μαύροι γύρω του τον συνεπικουρούν.
Οι μαύροι βοηθοί, σκυμμένοι και καμπούρηδες, κρατούν τα γκέμια ή καλάθια. Είναι συνήθως λευκοί με μαύρη μπογιά στο πρόσωπο, αφάνα και υπερτονισμένα κόκκινα χείλη (όπως των Αφρικανών). Απεικονίζονται να κουβαλούν πράγματα, μοιράζουν γλυκά στα καλά παιδιά και τιμωρούν τα κακά.
Οι μαύροι βοηθοί είναι μία οπτική αποτύπωση του αποικιοκρατικού παρελθόντος της Ολλανδίας, άλλος ένας τρόπος εμπέδωσης της λευκής υπεροχής, μαζί με το σχολικό της σύστημα που πάσχει (βλ. σχετικό άρθρο του περιοδικού TIME The Fight Over «Black Pete» Brings a Reckoning on Racial Equality in the Netherlands) ως προς την ικανότητά του να συμπεριλαμβάνει όλα τα παιδιά και να τα ενημερώνει για τις αποικίες, τη σκλαβιά και τις σφαγές, το παρελθόν της Ολλανδίας και του γειτονικού Βελγίου δηλαδή. Οι μαύροι του εθίμου τοποθετούνται στη θέση που επιφυλάσσει η ολλανδική κοινωνία στα μαύρα παιδιά, τα κορίτσια με μαντίλα, τα παιδιά με ασιατικά χαρακτηριστικά, ακόμη κι όταν όχι απλώς μιλούν τέλεια ολλανδικά, αλλά δεν ξέρουν και τίποτ’ άλλο για πατρίδα.
Για τους Ολλανδούς, οι μαύροι βοηθοί του Αϊ-Βασίλη είναι παράδοση. Κάτι χαριτωμένο, κιτς και σαχλό, που κάνεις χωρίς να το πολυσκεφτείς, βάφεις μαύρο το πρόσωπό σου και τρέχεις στους δρόμους, όπως την ημέρα που γιορτάζουν τη βασιλεία τους μεθοκοπάνε ντυμένοι στα πορτοκαλί. Ομως, ως γυναίκα και ξέροντας πώς είναι ό,τι σε καθρεφτίζει και αναπαριστά τη συνθήκη σου να βρίσκεται στη δεύτερη θέση, του βοηθού/ήσυχου/καμπούρη που σκορπάει καλούδια, είμαι σίγουρη πως μαύροι, μετανάστες, μουσουλμάνοι και άλλοι δεν θα ευχαριστιούνται το έθιμο.
Οι περισσότεροι Ευρωπαίοι έχουν στον νου τους την Ολλανδία σαν ένα μέρος με λιβάδια και ευτυχισμένους λευκούς, ξανθούς ασπροδόντηδες – ανηλεής αισθητική αρίας φυλής. Και έτσι είναι. Ενας παράδεισος για να ξοδέψεις τα χρήματά σου ή να δουλέψεις στις τεχνολογίες. Είναι φοβεροί στο πώς πλασάρουν τους εαυτούς τους. Ως ακραίους λάτρεις της ελευθερίας. Ως ανοιχτούς.
Το αποικιοκρατικό παρελθόν συζητιέται ώσπου δεν συζητιέται. Εξω από κάποιες αμφιβόλου μέλλοντος σχολές κριτικής σκέψης (ενδεχομένως εδώ να ήθελε εισαγωγικά και στις δύο λέξεις), πέρα από κάποιες μόδες που αυτή η κοινωνία εγκολπώνει εξαιρετικά γιατί ό,τι πουλιέται ξέρει να το πουλάει κι αυτή, ακόμη κι αν είναι ρεύμα ιδεών, ο ρατσισμός της είναι παντού.
Η κάλπη μίλησε. Αμφιβολίες για το εγχείρημα της ενωμένης Ευρώπης (ακόμη και άδειες εργασίας και ελέγχους στα σύνορα ευαγγελίζεται ο νικητής), απάνθρωπες συζητήσεις για το άσυλο την ώρα που Ουκρανία και Παλαιστίνη ματώνουν, ένα σαφέστατο, ηχηρό «ως εδώ πια με τους μετανάστες και τις αιτήσεις ασύλου». Εγιναν και κάποιες πιο σκοτεινές αναφορές σε τζαμιά και Κοράνια που μετά μαζεύτηκαν –δεν γίνεται όντως ν’ απαγορεύσεις τα τζαμιά, υπάρχει συνταγματικό δίκαιο–α αλλά υποθέτω μπορείς να κάνεις ντου στα κουρεία, τα γυμναστήρια και στις φτωχογειτονιές-γκέτο που μυρίζουν κάρι και after shave και στρίμωγμα, εκεί που ζουν οι εσωτερικοί εχθροί.
Ο νικητής των ολλανδικών εκλογών, λευκός, λίγο γέρος, με μαλλί ο-Μότσαρτ-συναντά-τον-Τραμπ, ταιριάζει στο προφίλ του villain που έχουμε συνηθίσει. Τους υποτιμάμε με δική μας ευθύνη. Ούτε που ξέρεις πραγματικά τι πιστεύουν αυτοί οι άνθρωποι, ώσπου να βρέξει πάνω τους εξουσία. Σίγουρος είναι πάντως ένας σκληρός πυρήνας μίσους. Και πως νιώθουν μια αδάμαστη υπεροχή, μια σιγουριά για τους εαυτούς τους που έχει να κάνει με το χρώμα του δέρματος, το σχολείο τους και τη ζωή τους έως τώρα, ένα διαρκές λούσιμο αυτοπεποίθησης, απλώς επειδή φυτρώσανε κάπου καλά.
Δεν θα νιώσουν ενοχή για το παρελθόν τους. Δεν θα αναλάβουν ευθύνες απέναντι στους Ουκρανούς (τον εξοπλισμό τους, τις «ροές» τους) και Παλαιστίνιους εκτοπισμένους, δεν θα αναθεωρήσουν αυτοί τα έθιμά τους με τους καμπούρηδες μαύρους, για να χαρεί μια χούφτα χρηστών του Χ, και δεν θα δεχτούν εξάπλωση των μουσουλμανικών γκέτο όπου οικογένειες μεταναστών στοιβάζονται πλάι σε φοιτητές και ριγμένους της αγοράς εργασίας, φτωχούς λευκούς. Δεν θα γίνουν Μαρόκο (η Αφρική παίζει τόσο πολύ στις φαντασιώσεις Benelux ακροδεξιών). Κι οι μαύροι που είναι Ολλανδοί Ολλανδοί ανάμεσά τους και που δεν ξέρουν άλλη πατρίδα, ας χαλαρώσουν λίγο, γιατί η Ευρώπη αναμετριέται με τον χειρότερό της εαυτό και δεν κερδίζει πάντα.
