Το «Make America Great Again» (MAGA), ελληνιστί «Κάνε την Αμερική μεγάλη –ή υπέροχη– ξανά», είναι ένα επιτυχημένο σύνθημα του Ντόναλντ Τραμπ. Συμπεριληπτικό θα έλεγε και ο κ. Στέφανος Κασσελάκης. Εχει, όμως, ένα πρόβλημα: δεν λέει τίποτε. Δεν έχει χρονική σήμανση –ποια περίοδο ήταν η Αμερική «Great»;– ούτε πολιτικό περιεχόμενο.
Η επιτυχία τού συνθήματος οφείλεται στην αφελή μέχρι και αντιδραστική νοσταλγία. Οπως γράφαμε και παλαιότερα η Ακροδεξιά πάντα αναφέρεται σε «ένα ψευδεπίγραφο παρελθόν. Και είναι ψευδεπίγραφο διότι η νοσταλγία είναι πάντα ελλειμματική μνήμη. Οσοι κηρύσσουν υπέρ του παρελθόντος θυμούνται μόνο τα λίγα καλά του και όχι τα πολλά άσχημά του. Ξεχνούν ότι οι σημερινοί φτωχοί έχουν περισσότερα αγαθά από όσα είχαν οι πλούσιοι πριν από εκατό χρόνια. Υπήρχαν ελάχιστα νοσοκομεία, λιγότερα σχολεία και οι άνθρωποι πέθαιναν στα πενήντα τους από άγνωστες τότε ασθένειες, οι οποίες σήμερα θεραπεύονται. Θυμούνται τις αλάνες των παιδικών τους χρόνων, αλλά ξεχνούν τις λάσπες που τους έπνιγαν. Nοσταλγούν τα όμορφα χαμόσπιτα, αλλά δεν μνημονεύουν το γεγονός ότι οι άνθρωποι ξεπάγιαζαν μέσα σε αυτά. Στο πεδίο της μνήμης η νεωτερικότητα έχει από χέρι χαμένο το παιγνίδι. O αναστεναγμός “Aχ, εκείνα τα χρόνια τα παλιά…” κερδίζει χωρίς αντίπαλο…» (8.10.2017). Και κερδίζει επειδή είναι ανθρώπινο να νοσταλγούμε τα νιάτα μας, μεταμφιέζοντας αυτό το συναίσθημα ως νοσταλγία κάποιας παλαιότερης εποχής.
Μια εκδοχή του τραμπικού MAGA ήρθε εδώ ως «νοικοκυρεμένη Ελλάδα». Μιλώντας στη Θεσσαλονίκη ο κ. Κασσελάκης δήλωσε ότι το νέο που ο ίδιος κομίζει στην πολιτική ζωή «είναι μία επιστροφή στην παλιά νοικοκυρεμένη Ελλάδα (…) όπου ο νοικοκύρης είχε το σπίτι του καθαρό, τηρούσε τους κανόνες, τους νόμους και είχε ενδιαφέρον και ενσυναίσθηση για τον γείτονά του» (21.11.2023).
Εδώ έχουμε κατ’ αρχάς μια οργουελιανή αντίφαση που λέει ότι «το νέο είναι το παλιό», δηλαδή η επιστροφή στο παρελθόν. Κατά δεύτερον, όπως έγραψε χθες και η Ξένια Κουναλάκη, «Για ποια Ελλάδα ακριβώς μιλάμε; Για την ομοφοβική Ελλάδα του αυριανισμού;». Τη χώρα με τα πρωτοσέλιδα τεμαχισμένα πτώματα; («Νοσταλγία για μια εποχή που δεν έζησε», «Καθημερινή» 23.11.2023).
Σήμερα η χώρα έχει πολλά προβλήματα, αλλά είναι λιγότερα από εκείνα των εποχών που νοσταλγεί ο κ. Κασσελάκης· αν μη τι άλλο έχει τετραπλάσιο κατά κεφαλήν εισόδημα. Επομένως το καλό σενάριο είναι ότι δεν ξέρει τι λέει. Το κακό σενάριο είναι ότι ξέρει μεν αλλά επιχειρεί να εισαγάγει στη χώρα έναν χειρότερο λαϊκισμό από εκείνον του ΣΥΡΙΖΑ 2010-2015. Τον τραμπικό λαϊκισμό με τη λεοντή της «Προόδου».
