Αν δεν κάνω λάθος δεν είμαστε σε εμπόλεμη κατάσταση με τη Μεγάλη Βρετανία. Το Βρετανικό Μουσείο δεν είναι η δική μας Λωρίδα της Γάζας και τα Γλυπτά του Παρθενώνα δεν βρίσκονται σε κατάσταση ομηρίας όπως όσοι έπεσαν στα χέρια των τρομοκρατών της Χαμάς. Τα απέσπασε βιαίως από το μνημείο ο έβδομος λόρδος του Ελγιν, εκμεταλλευόμενος τη διπλωματική του ισχύ με τη βοήθεια των Οθωμανών και την ανοχή των κατοίκων των Αθηνών. Ο Ελγιν, καταχρεωμένος, τα πούλησε στο Βρετανικό Μουσείο το 1815. Τη διεκδίκηση της επανένωσής τους δεν την ξεκίνησε η Μελίνα. Είχε μιλήσει γι’ αυτό ο λόρδος Βύρων και το είχε θέσει στη Βουλή των Κοινοτήτων τον 19o αιώνα ένας βουλευτής, του οποίου το όνομα, δυστυχώς, μου διαφεύγει. Ο Καβάφης είχε γράψει άρθρο σε περιοδικό της Αλεξάνδρειας για το θέμα το 1910, αν δεν κάνω λάθος. Η Μελίνα, με το γνωστό της μπρίο, κατάφερε να το μετατρέψει σε εθνικό ζήτημα. «Εθνικό ζήτημα», το οποίο διαφέρει όμως από τις βραχονησίδες ή την υφαλοκρηπίδα στο Αιγαίο. Εδώ μιλάμε για αγαθά του πολιτισμού με οικουμενική αξία. Και οι δύο χώρες ανήκουν σ’ αυτόν τον πολιτισμό και μοιράζονται τις ίδιες αξίες. Αρα το σύστημα αναφοράς για τη συνεννόηση και τη συμφωνία υπάρχει. Ηδη η βρετανική πλευρά έχει υποχωρήσει από την αρχική της αλαζονική αδιαλλαξία. Συζητά την επανένωσή τους υπό όρους. Δέχεται να τα «δανείσει» στην Ελλάδα, με ανταλλαγή έργων. Ηρθε η ώρα να υποχωρήσει και η ελληνική πλευρά. Το ζητούμενο δεν είναι η αναγνώριση της ιδιοκτησίας τους. Το ζητούμενο είναι η μεταφορά τους στο Νέο Μουσείο της Ακρόπολης, όπου το «ανήκειν» τους θα αναδειχθεί εκ των πραγμάτων, ως αναπόσπαστα τμήματα του αρχιτεκτονικού συνόλου. Ας διαπραγματευθούμε τους όρους του δανεισμού και τη διάρκειά του. Ο Ρίτσι Σούνακ δήλωσε χθες ότι η κυβέρνηση δεν δέχεται την «οριστική» επιστροφή των γλυπτών. Μένει να ορίσουμε τη διάρκεια του «προσωρινού». Η εμφάνισή τους στο Μουσείο της Ακρόπολης θα αναδείξει τη δυναμική σχέση τους με το μνημείο. Μας ενδιαφέρει να εκτεθούν στο Μουσείο της Ακρόπολης ή μας ενδιαφέρει να αναγνωρίσουν ότι τα έκλεψε κάποιος πρόγονός τους και αυτοί συμπεριφέρονται ως κλεπταποδόχοι; Νομίζω ότι το πρώτο μάς ενδιαφέρει περισσότερο.
Ο κ. Μητσοτάκης είπε χθες στο BBC ότι τα γλυπτά θα «φαίνονται καλύτερα στο Μουσείο της Ακρόπολης». Ο κ. Κασσελάκης θύμωσε μ’ αυτό το «φαίνονται». Επρεπε να πει ο Μητσοτάκης κάτι πιο ουσιαστικό: θα κρυώνουν λιγότερο, δεν θα μιλάνε αγγλικά. Μάλλον δεν του είπαν οι σύμβουλοί του ότι είναι φτιαγμένα από μάρμαρο και ότι τα εκθέματα στο Μουσείο υπάρχουν για να φαίνονται. Μα είναι τόσο, μα τόσο χαριτωμένος ο άνθρωπος.
