Ο λόγος αποτυπώνει τον συγκυριακό χαρακτήρα του κοινωνικού γίγνεσθαι. Κατά το λεξικό Merriam-Webster, λέξη της χρονιάς είναι το επίθετο «αυθεντικός», όρος του συρμού ενάντια στις καταιγίδες ρευστότητας και κίβδηλης πραγματικότητας, με χρήση εντατική, όπως έδειξε η έρευνα της συντακτικής ομάδας του, από ανώνυμους και επώνυμους. Η Τέιλορ Σουίφτ μίλησε για τη «σημασία του να είναι κανείς αυθεντικός». Ο Ελον Μασκ κάλεσε τους ηγέτες του κόσμου να εκφράζονται στα κοινωνικά δίκτυα «με τρόπο αυθεντικό». Ο Στέφανος Κασσελάκης έκανε τη λέξη, σφραγίδα: «Τα μέλη που με ψήφισαν θέλουν αυθεντικότητα», «ο κόσμος είδε σε εμένα έναν μαχητή με αυθεντικότητα», «η αυθεντικότητα και η ανθρωπιά είναι που πουλάνε γιατί είναι αληθινά». Αρπάζοντας το λαϊκιστικό, ψηφοθηρικό νήμα του συρμού.
Η εσωτερική ύλη του καθημερινού λόγου κάνει την επικοινωνία γρήγορη και καθαρή. Πάντα οι «λέξεις της χρονιάς» που ανακοινώνουν τα μεγάλα λεξικά του αγγλόφωνου κόσμου, Οξφόρδης, Κέιμπριτζ, Merriam-Webster, είναι εκείνες που έχουν συλλάβει την τάση: «μετα-αλήθεια», «τοξικός», «πανδημία», «εμβόλιο», «αυτοί» (όσοι δεν ταυτοποιούνται ως άνδρες ή ως γυναίκες), «πολυκρίση», «χειραγώγηση»… Η πραγματικότητα γίνεται λέξη και η λέξη μήνυμα. Το επίθετο «αυθεντικός» μοιάζει με θεραπεία σε έναν κόσμο με όλο και πιο θολά σύνορα μεταξύ πραγματικότητας και φαντασίας, αλήθειας και ψεύδους, με ποταμούς παραπληροφόρησης, ψευδών ειδήσεων, deepfakes (ψεύτικα βίντεο πραγματικών ανθρώπων). Η κρίση ταυτότητας βαθαίνει, η αυτοέκθεση γίνεται τρόπος ζωής και το τεχνολογικά βελτιωμένο φαίνεσθαι κυρίαρχο ρεύμα, είναι σαν παιχνίδι οι ψεύτικοι εαυτοί. Το ChatGPT αντικαθιστά τον μόχθο, οι αλγόριθμοι χτίζουν προτιμήσεις, τα μαζικά πρότυπα εξαφανίζουν οριοθετήσεις.
Οταν χάνεται το περιζήτητο νόημα της λέξης-αντίστασης στα θολά όρια και το ψέμα.
Είναι πανάρχαια η αναζήτηση της αυθεντικότητας, μιας έννοιας ρευστής, που αναπροσαρμόζεται διαρκώς στη μεταβαλλόμενη φύση της ζωής. Το αυθεντικό ενάντια στο κίβδηλο, το φτιασιδωμένο, το ψεύτικο, το δήθεν μυστήριο και τη δήθεν βαθύτητα της διπλής φύσης, τους πολλούς χαρακτήρες του ενός στην κοινωνική σκηνή, την κοινωνική υποκρισία, τον επίπλαστο εαυτό. Ο Σωκράτης το εξέφρασε με το «γνώθι σαυτόν», την ανάγκη για αυτογνωσία, οι τραγικοί με την εναγώνια προσπάθεια του θνητού να χαράξει τον δρόμο του πέρα από τη βούληση θεών και μοίρας, ο Ρουσσώ με την αγωνία να δώσει μια απάντηση στο ερώτημα «ποιος είμαι;» και με την ηθική προσταγή «να γίνω ο εαυτός μου». Οι υπαρξιστές είδαν την αυθεντικότητα ως τρόπο ζωής βασισμένο στην επίγνωση και τη συνειδητή επιλογή. Για τον Κίρκεγκορ αυθεντικός και αυτεξούσιος είναι όποιος απαλλάσσεται από εσωτερικούς περιορισμούς και εξωτερικούς καταναγκασμούς. Για τον Χάιντεγκερ η αυθεντικότητα ανακύπτει όταν –αφού υποχωρήσουν οι καθημερινές αξίες– ο άνθρωπος βρίσκεται ενώπιος ενωπίω με την εμπειρία του τέλους και το μηδέν. Η ιδέα του περί αυθεντικής ύπαρξης σε εθνικές, γλωσσικές, φυλετικές συλλογικότητες τροφοδότησε πλήθος αντιφιλελεύθερων κινημάτων. Σαρτρ, Καμύ, Μοράβια συνέδεσαν την έννοια της αυθεντικότητας με την προσωπική πρωτοβουλία και ελευθερία.
Μέσα στις κυλιόμενες συντεταγμένες του βίου, αδιάκοπα χάνουμε και ξαναβρίσκουμε τον εαυτό μας. Ποιος είναι ο αυθεντικός εαυτός; Εκείνος που οι πράξεις του συμφωνούν με τις πεποιθήσεις και τις επιθυμίες του ή ο συνεκτικός εαυτός που δεν παρασύρεται από τις συγκυρίες; Αυτός που οι προσωπικές του αρχές ταυτίζονται με τις περιρρέουσες αντιλήψεις περί «καλού κ’ αγαθού» ή περί γενικού καλού, ή εκείνος που δρα με βάση μια εσωτερική αρχή δικαιοσύνης; Για κάποιον, αυθεντικό είναι το στιγμιαίο πραγματικό, αυτό που βλέπει με τα μάτια και αγγίζει με τα χέρια. Για άλλους, ό,τι διαχωρίζεται από τα ψευδεπίγραφα είδωλα της ψηφιακής φαντασμαγορίας, ό,τι αποκολλάται από την ισοπεδωτική ομοιομορφία και ανωνυμία που επιβάλλουν οι μεγάλες συμβάσεις, τα «λέγεται» και «πιστεύεται» και οι ιντερνετικοί ψυχαναγκασμοί. Κάποτε ο άνθρωπος δεν αναρωτιόταν αν είναι ο εαυτός του, είχε ταυτότητα, επιθυμητή ή μισητή, τον καθόριζαν η καταγωγή, το επάγγελμα, οι δεξιότητες, η κοινωνική του θέση. Σήμερα ζούμε σε έναν πολύπλοκο κόσμο, μαζί απελευθερωτικό και ασφυκτικό, συνταρακτικό και αστάθμητο, με βίαιες διακυμάνσεις ανάμεσα σε μεγαλόθυμους φιλελευθερισμούς και νέους απολυταρχισμούς, σε συναρπαστικά ανθρώπινα επιτεύγματα και βάρβαρα σκότη. Τα ατομικά περιγράμματα διαλύονται και ανασυντίθενται ακατάπαυστα, τα εσωτερικά περιεχόμενα πλησιάζουν και αποξενώνονται από την ουσία της ύπαρξης. Δηλαδή είναι αυθεντικά.
