Μοιάζει υπερβολικά καλό νέο για να το πιστέψει κανείς, ότι οι ηγέτες των χωρών-μελών της Ευρωπαϊκής Ενωσης μπόρεσαν να αποφασίσουν για την έναρξη της ενταξιακής πορείας της Ουκρανίας (και της Μολδαβίας) με ένα απλό τέχνασμα που παρέκαμψε το βέτο της Ουγγαρίας. Ο καγκελάριος Ολαφ Σολτς της Γερμανίας ζήτησε από τον Ούγγρο πρωθυπουργό Βίκτορ Ορμπαν να βγει από την αίθουσα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, «να πάει για καφέ», επιτρέποντας στους υπόλοιπους 26 ηγέτες να πάρουν τη βαρυσήμαντη απόφαση και στον Ορμπαν να ισχυρίζεται ότι αυτός δεν συναίνεσε. «Η Ουγγαρία δεν θέλει να είναι μέρος αυτής της κακής απόφασης», δήλωσε αργότερα. Ο ίδιος ισχυρίζεται, επίσης, ότι μπορεί ακόμη να εμποδίσει τη μακρόχρονη ενταξιακή πορεία της Ουκρανίας, παρότι η χώρα του απέσπασε 10 δισ. ευρώ σε κονδύλια που η Ενωση είχε «παγώσει» λόγω της υπονόμευσης του κράτους δικαίου από την κυβέρνηση.
Τι θα γίνει όταν η κατάργηση του βέτο στην Ε.Ε. θα αφήνει χώρες-μέλη αδύναμες να αποτρέψουν αποφάσεις που πιστεύουν ότι θα τις βλάψουν;
Με πρώτη ματιά, όλοι είναι κερδισμένοι. Και η Ουκρανία μπορεί να ελπίζει σε ένταξη στην Ε.Ε., και η Ενωση έκανε βήμα προς την απόκτηση μεγαλύτερου βάρος στη διεθνή σκηνή, και ο Ορμπαν μπορεί να καμαρώνει ότι ανάγκασε τους άλλους Ευρωπαίους να ξεπαγώσουν τα κονδύλια ενώ αυτός δεν συναίνεσε στην απόφαση για την Ουκρανία. Η εκτίμηση αυτή είναι σωστή μεν, αφελής δε. Η «εφεύρεση» της ομόφωνης απόφασης, που βασίζεται στη φυσική απουσία (και όχι στην αποχή ή την αρνησικυρία) ενός μέλους, δείχνει ότι όταν οι Ευρωπαίοι βρίσκονται σε αδιέξοδο και θέλουν να ξεφύγουν, θα σκαρφιστούν κάποια λύση. Οπως είχε προβλέψει ο οραματιστής της ενοποίησης, Ζαν Μονέ, «η Ευρώπη θα σμιλευθεί μέσα σε κρίσεις και θα αποτελείται από το άθροισμα των λύσεων που θα εφαρμόζονται για την αντιμετώπιση αυτών των κρίσεων». Είδαμε πώς η κρίση χρέους στην Ελλάδα και σε άλλες χώρες οδήγησε στη θέσπιση θεσμών και μηχανισμών για τη θωράκιση της Ευρωζώνης και, συνεπώς, του ευρωπαϊκού εγχειρήματος. Παρομοίως, η ρωσική επιθετικότητα πρέπει να αντιμετωπιστεί, καθώς αποτελεί υπαρξιακή απειλή για την Ουκρανία και πιθανότατα για άλλες γειτονικές χώρες (παρότι μέλη του ΝΑΤΟ και της Ε.Ε.), και, συνεπώς, για την Ευρώπη όλη. Επρεπε να αρθεί το ουγγρικό εμπόδιο στην πολιτική και οικονομική θωράκιση της Ουκρανίας. Ετσι, βρέθηκε η λύση του καφέ του Ορμπαν. Η μάχη αυτή δεν έχει λήξει, καθώς ο Ορμπαν κατάφερε να καθυστερήσει έως τον Ιανουάριο απόφαση για κρίσιμη οικονομική στήριξη αξίας 50 δισ. ευρώ προς το Κίεβο. Ομως το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο μπόρεσε να δώσει στην Ουκρανία το θετικό μήνυμα που χρειάζεται και να δείξει ότι δεν θα μείνει παράλυτο για χάρη της ιδιοτέλειας ενός εκ των μελών του.
Ο ελιγμός της Πέμπτης, 14 Δεκεμβρίου, πάντως, δείχνει στην πράξη πώς μπορεί να λειτουργήσει η «ενισχυμένη πλειοψηφία», που προορίζεται να πάρει τη θέση της ομοφωνίας που απαιτείται σήμερα για σημαντικές αποφάσεις. Μπορεί οι περισσότεροι Ευρωπαίοι να χαίρονται που παρακάμφθηκε ο Ορμπαν, ο οποίος δεν αφήνει ευκαιρία ανεκμετάλλευτη για να υπονομεύσει την Ε.Ε. Τι θα γίνει, όμως, όταν η κατάργηση του βέτο θα αφήνει χώρες-μέλη αδύναμες να αποτρέψουν αποφάσεις που πιστεύουν ότι θα τις βλάψουν; Οταν δεν θα βρίσκονται όλοι στο δωμάτιο όπου γίνεται η ζύμωση, όπου λαμβάνονται οι αποφάσεις, πώς θα κατοχυρώνεται η ισότητα και η δικαιοσύνη; Οσο η περίπτωση της Ουγγαρίας σήμερα έδειξε ότι η Ενωση δεν πρέπει να παραλύει λόγω ενός μέλους, τόσο φαίνεται ότι η «ευελιξία» στη λήψη αποφάσεων πρέπει να αντισταθμίζεται από εγγυήσεις για την προστασία των μειοψηφούντων.
