Σαράντα και πλέον χρόνια πριν καθιερώθηκε το μονοτονικό σύστημα γραφής. Διάβασα σχόλια και κείμενα για την επέτειο, καθώς είχε ψηφιστεί ως τροπολογία μετά τα μεσάνυχτα από την πρώτη κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου τέτοια εποχή το 1981. Καθιερώθηκε το 1982 και ολοκλήρωνε κατά μία έννοια τη γλωσσική μεταρρύθμιση που είχε αρχίσει με την καθιέρωση της δημοτικής γλώσσας το 1976, όταν υπουργός Παιδείας ήταν ο Γεώργιος Ράλλης.
Θυμάμαι πως ήδη πριν από την καθιέρωση του μονοτονικού ορισμένα έντυπα, ανάμεσά τους η «Καθημερινή» και ο «Ταχυδρόμος» (από τον αστικό Τύπο), το είχαν υιοθετήσει πριν ακόμη αποσαφηνιστούν οι κανόνες του, τι από τα μονοσύλλαβα τονίζονται και πότε. Στο σχολείο ήταν φυσικά αδιανόητο κάτι τέτοιο, αλλά ως μαθητής ακόμη μου άρεσε να πειραματίζομαι χωρίς τόνους και πνεύματα σε γράμματα και σημειώσεις εκείνης της εποχής. Μετά την επικράτηση του μονοτονικού, και λόγω του άκρατου λαϊκισμού της εποχής, είχα δοκιμάσει να γράφω και πάλι πολυτονικό. Ολα αυτά ανήκουν στο παρελθόν.
Αλλά το ερώτημα παραμένει. Μιλάμε και γράφουμε καλύτερα ελληνικά; Κατέχουμε τη δημοτική γλώσσα; Κατανοούμε, ασχέτως αν δεν έχουμε πλέον δασεία, για ποιο λόγο η λέξη ελικόπτερο στα αγγλικά είναι helicopter και όχι elicopter; Καταλαβαίνουμε γιατί γράφαμε το όνομα Τζων (John) με ωμέγα και όχι με όμικρον όπως έχει καθιερωθεί;
Περισσότερο και από τη φτώχεια του σύγχρονου λεξιλογίου και την τεράστια δυσκολία που έχουν οι σύγχρονοι Ελληνες με την τρίτη κλίση, είναι εκτρωματική η μεταγραφή των ξένων ονομάτων. Η πλήρης απόρριψη της ιστορικής ορθογραφίας και της ετυμολογίας των λέξεων έχει πολλές επιπτώσεις ακόμη και στην εκμάθηση και σωστή προφορά μιας ξένης γλώσσας. Δύσκολο να εξηγήσεις σε ένα ελληνόπουλο ότι ο Αγγλος αλλιώς θα πρόφερε τον Χάρι Πότερ και αλλιώς τον Χάρρυ Πόττερ. Και αντιστοίχως ένας Ιταλός, δίνει έμφαση στα διπλά σύμφωνα της ιταλικής γλώσσας.
Ευτυχώς, οι εκτρωματικές μεταγραφές, όπως Σέξπιρ και Μέρι, δεν δείχνουν να έχουν μεγάλη αποδοχή πέραν της αισθητικής κακοποίησης. Αλλά η ανιστόρητη μεταγραφή των ξένων ονομάτων, υιοθετημένη ακόμη και από σοβαρούς εκδοτικούς οίκους (ευτυχώς όχι όλους), δείχνει την παθητική αποδοχή μιας γλωσσικής ισοπέδωσης που στα επόμενα χρόνια θα είναι γενικευμένος κανόνας. Η γλώσσα αλλάζει όπως άλλαζε πάντα.
Ομως, η γενικευμένη αδιαφορία για τη γλώσσα είναι ένα φαινόμενο σε πλήρη εξέλιξη.
