Στη διαδικτυακή εκπομπή για το βιβλίο «Βίος και πολιτεία», που παρουσιάζεται στο βιβλιοπωλείο «Πολιτεία», ο συγγραφέας Κώστας Κατσουλάρης (εκδότης της ψηφιακής βιβλιολογικής επιθεώρησης Βook Ρress) παρουσιάζει κάθε εβδομάδα ένα πρόσωπο από τον χώρο του βιβλίου.
Τελευταία του φιλοξενούμενη, η πεζογράφος, μεταφράστρια και αρθρογράφος Σώτη Τριανταφύλλου. Στέκομαι σε ένα σημείο της συνομιλίας, στην αρχή, όπου η Τριανταφύλλου δηλώνει ότι δεν ανήκει σε καμία γενιά, δεν υπερασπίζεται ή εκπροσωπεί καμία γενιά, δεν έχει καμία νοσταλγία για το παρελθόν, πιστεύοντας ότι σήμερα έχουν γίνει κατακτήσεις, με κοινωνικούς αλλά και με προσωπικούς αγώνες, και ότι ο κόσμος έχει προχωρήσει μπροστά.
Αυτή είναι μια παρατήρηση που δεν ακούς συχνά από ανθρώπους των γραμμάτων, όπου επικρατεί (ή απλώς ακούγεται πιο δυνατά) μια διαρκής γκρίνια για περίπου οτιδήποτε. Δυστοπία, Αποκάλυψη, «νέος μεσαίωνας» κτλ.
Το έχουμε ξαναπεί: έστω και με σκοτεινές παρενθέσεις και πισωγυρίσματα (αυτό που ο Κερτ Βόνεγκατ αποκαλούσε «λόξιγκα της Ιστορίας»), ο κόσμος μονάχα μπροστά προχωράει.
Ναι, υπήρξε, π.χ., ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος και το Ολοκαύτωμα. Αλλά από αυτό το μακελειό προέκυψε ένας καλύτερος κόσμος για ένα πολύ μεγάλο μέρος του πλανήτη. Η ευημερία και η ειρήνη που επικράτησε μετά το 1945 δεν έχει προηγούμενο.
Ο εξωραϊσμός του παρελθόντος είναι συχνά ανακλαστικός. Η απόσταση από τα πράγματα, και κυρίως ότι κάπου στο παρελθόν ανήκουν η παιδική ηλικία και η νιότη μας, απαλύνει κάθε τραχύτητα. Ο κόσμος, όμως, είναι ένα πολύ μεγαλύτερο μέρος από την προσωπική μας εμπειρία.
Αν δει κάποιος πώς ήταν η ζωή πριν από 100 ή 50 χρόνια, θα διαπιστώσει τα βήματα που έγιναν μπροστά. Π.χ., είναι πολύ πιο άτυχοι όσοι νοσούσαν με καρκίνο πριν από 20 και 30 χρόνια απ’ ό,τι όσοι νοσούν σήμερα – στη μεγάλη κλίμακα φυσικά, στη μεγάλη εικόνα. Ακόμα χάνονται άνθρωποι και εχθρός του καλού είναι πάντοτε το καλύτερο. Ομως στο παρελθόν ήταν μόνο χειρότερα.
Και το κλίμα; Σήμερα ο πλανήτης βρίσκεται σε ένα κρίσιμο σημείο. Πράγματι, ωστόσο, αυτό το κρίσιμο σημείο στο οποίο βρίσκεται ο πλανήτης έχει τις ρίζες του σε εκείνες τις «ειδυλλιακές, αθώες» εποχές, όταν δεν μας ενδιέφερε το περιβάλλον, υπήρχε άγνοια, υπήρχε επίσης μονάχα η αντίληψη ότι ο άνθρωπος μπορεί να εκμεταλλεύεται και το περιβάλλον και τα ζώα καταπώς θέλει αυτός.
Σήμερα, υπάρχει ενσυναίσθηση, υπάρχει συνείδηση, γνώση του προβλήματος, όπως υπάρχει ευαισθησία για τους ανάπηρους, ευαισθησία για τα άτομα που βασανίζονται με την ταυτότητα του φύλου τους, πράγματα που απλώς στο παρελθόν ήταν κάτι άγνωστο.
Δεν είναι αγγελικός κόσμος και δεν θα είναι ποτέ διότι κατοικείται από ανθρώπους, όχι από αγγέλους. Η μεγάλη εικόνα, όμως, είναι αυτή μιας εξέλιξης, όχι οπισθοδρόμησης. Οι αποκαλυπτικές δυστοπίες είναι ωραίο υλικό για μυθιστόρημα ή ταινίες, αλλά δεν είναι, κατ’ ανάγκην, ένα παράθυρο στο κόσμο.
