Λένε πως ο γνήσιος μηδενιστής δεν έχει παρά μία και μόνο σκέψη: Αφού είναι να πεθάνω, να χαθεί μαζί μου και όλος ο κόσμος. Τίποτα να μη συνεχίσει μετά από μένα.
Αν ισχύει αυτό, είμαστε όλοι μηδενιστές. Πουθενά αλλού δεν φαίνεται τόσο καθαρά αυτό όσο στη διαχρονική εμμονή μας με το τέλος του κόσμου.
Είναι και κάτι σαν «επιθυμία θανάτου». Σαν να ηδονιζόμαστε στην ιδέα του τέλους των πάντων. Το βλέπουμε στους αρχαίους και βιβλικούς μύθους, το βλέπουμε και σήμερα στις ταινίες και στις σειρές που προβάλλονται κάθε τόσο.
Τελευταίο δείγμα το «Ασε τον κόσμο πίσω σου», που προβάλλεται τις τελευταίες εβδομάδες από το Netflix. Πέρα από τα «Επόμενη μέρα» και «2012», πέρα και από το «Μην κοιτάξεις ψηλά», η τάση των τελευταίων ετών δεν είναι απλώς η καταστροφή του πλανήτη εξαιτίας του κλίματος ή ενός αστεροειδούς, αλλά η κατάρρευση του πολιτισμού όπως τον ξέρουμε.
Το τελευταίο πια είναι κάτι σαν συλλογική εμμονή. Το είδαμε καθαρά στην επιτυχημένη σειρά «The Walking Dead», όπου η μεγάλη απειλή δεν ήταν, από ένα σημείο κι έπειτα, τα ζόμπι, όσο η ανομία μεταξύ των ανθρώπων, οι οποίοι επιδίδονται αποχαλινωμένοι σε πράξεις ειδεχθούς βίας.
Στο «Ασε τον κόσμο πίσω σου», τα πράγματα είναι πιο λεπτά, πιο υπαινικτικά, έως και αινιγματικά: η εκδρομή τετραμελούς οικογένειας σε απομονωμένη πολυτελή Airbnb βίλα κοντά στην παραλία εξελίσσεται πολύ άσχημα όταν –μυστηριωδώς– καταρρέει το Ιντερνετ και όλες οι τηλεπικοινωνίες, πετρελαιοφόρα προσαράζουν χωρίς λόγο σε αμμουδιές, αεροπλάνα πέφτουν το ένα μετά το άλλο με έναν παράλογο τρόπο, ενώ αλλόκοτη γίνεται και η συμπεριφορά των ζώων του δάσους.
Αυτό, όμως, που καθηλώνει τους ανθρώπους της ταινίας είναι η ανυπαρξία του Διαδικτύου και των κινητών. Το γεγονός αυτό σηματοδοτεί, περισσότερο απ’ οτιδήποτε άλλο, την κατάρρευση του πολιτισμού.
Γιατί αυτή η επαναλαμβανόμενη εμμονή όμως; Διότι είμαστε πια σχεδόν σωματικά εξαρτημένοι από αυτά τα συστήματα. Και ίσως διότι ζούμε, σε σαφώς πιο ήπιους και πεζούς τόνους συγκριτικά με αυτές τις ταινίες, μια μετάβαση. Κάτι αλλάζει δομικά στον κόσμο και επικρατεί ένα διαρκές αίσθημα αναμονής για κάτι δραματικό.
Είναι πολύ πιθανό τίποτα δραματικό να μη συμβεί. Αλλαγές έρχονται, συντέλειες όχι και τόσο εύκολα. Μάλιστα, στην ταινία υπάρχει μια ιδιότυπη νότα ελπίδας: η κατάρρευση δεν επιτρέπει στη μικρή κόρη να παρακολουθήσει το φινάλε της σειράς «Friends». Η αγωνία της που ο κόσμος τελειώνει και δεν θα μάθει τι γίνεται στο τέλος της σειράς, διατρέχει όλη την αφήγηση. Αλλά ας μην πω περισσότερα επ’ αυτού και το χαλάσω σε όποιον ενδιαφέρεται να δει την ταινία. Εχει ενδιαφέρον, πάντως, ότι το «Friends» παρουσιάζεται εδώ σαν ένα σύμβολο σταθερότητας, ανθρωπινότητας επίσης. Σημείο αναφοράς από έναν άλλο κόσμο που χάνεται αλλά και που, με έναν τρόπο, είναι ακόμα εδώ.
