Η ευρωπαϊκή συμφωνία για τη μετανάστευση και το άσυλο είναι θετικό βήμα προς τη συλλογική διαχείριση ενός ζητήματος που προκαλεί αδικίες, κινδύνους και ανισότητες για τους αιτούντες άσυλο, καθώς και σοβαρές τριβές μεταξύ χωρών-μελών της Ε.Ε. Με το σύμφωνο, η Ενωση επιχειρεί να μιλήσει με μία φωνή πάνω σε ένα ζήτημα που θα παίξει καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξή της, καθώς η μαζική μετανάστευση διαμορφώνει την πολιτική σκηνή πολλών χωρών-μελών. Η συμφωνία προσβλέπει σε ταχύτερη απονομή ή απόρριψη αιτημάτων ασύλου και σε πιο δίκαιη διανομή του κόστους και της ευθύνης της διαχείρισης του ζητήματος. Στην πράξη θα φανεί εάν οι προθέσεις θα αντέξουν τις μεταναστευτικές πιέσεις, τις τριβές στην πολιτική σκηνή και στην κοινωνία κάθε χώρας-μέλους, τις απαιτήσεις ή ενστάσεις «τρίτων χωρών», που θα καλούνται να αποδεχθούν την επιστροφή των «ανεπιθύμητων». Η πείρα δείχνει ότι ο δρόμος μπροστά δεν θα είναι καθόλου εύκολος.
Κεντρικό πρόβλημα στη διαχείριση της μαζικής μετανάστευσης και της παροχής ασύλου είναι ότι απαιτείται συλλογική στρατηγική σε μια εποχή που η πολιτική δυναμική στην Ευρώπη (και αλλού) δεν ευνοεί τέτοια συνεργασία: η συλλογική δράση προκαλεί αντιδράσεις, ενισχύει κόμματα και κινήματα, που καταγγέλλουν ξένες δυνάμεις είτε για την «αλλοίωση της εθνικής ταυτότητας» είτε για την επιβολή «απάνθρωπων μέτρων» εναντίον των μεταναστών. Σε πολλές χώρες (αν όχι όλες), η ευκαιρία για πολιτική εκμετάλλευση είναι πολύ μεγάλη ώστε να επιτρέπεται ψύχραιμη αποτίμηση του προβλήματος. Το σύμφωνο φιλοδοξεί, μέσω συμβιβασμών και γνώσης για τις συνθήκες στο εσωτερικό της Ε.Ε., να ξεπεράσει αυτήν τη δυσκολία και να χαράξει ενιαία στρατηγική.
Η χώρα μας δεν επέλεξε να είναι πύλη της Ευρώπης για μετανάστες και πρόσφυγες, αλλά εδώ και χρόνια καλείται να αντιμετωπίσει μία από τις σοβαρότερες προκλήσεις της εποχής, μαζί με άλλες απανωτές κρίσεις. Η μεγαλύτερη αλληλεγγύη μεταξύ των χωρών-μελών και η «ενσωμάτωση» των ελληνικών προσπαθειών σε ενιαία στρατηγική θα απαλλάξουν τη χώρα μας από αρκετά βάρη. Επιπλέον, το σύμφωνο θα συμβάλει στην υπέρβαση χρόνιων παθογενειών στη διαχείριση μεταναστών και προσφύγων. Σε ένα τόσο πολύπλοκο ζήτημα, ουδεμία συμφωνία μπορεί να είναι τέλεια. Αυτό δεν την αποκλείει από το να είναι πολύ χρήσιμη.
