«Αγαπητοί αναγνώστες», προειδοποιούσε η εφημερίδα. «Ολα τα σχόλια θα ελέγχονται πριν από τη δημοσίευσή τους». Γιατί; Διότι, προφανώς, η σύνταξη της διαδικτυακής Zeit είχε λόγους να φοβάται ότι ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε ακόμη και με την εκδημία του θα ενέπνεε στη Γερμανία κανιβαλικές αντιδράσεις, σαν αυτές που εκδηλώθηκαν στην ελληνική δημόσια σφαίρα.
Ηταν ένα παράδοξο που σκίαζε την πολιτεία του Σόιμπλε στα χρόνια της ελληνικής χρεοκοπίας: Ο γερμανικός εθνικολαϊκισμός τον κατηγορούσε ότι σκορπάει ακατάσχετα τα λεφτά των Γερμανών φορολογουμένων για να σώσει τους αδιόρθωτους Ελληνες. Και ο ελληνικός λαϊκισμός τον αναθεμάτιζε επειδή στραγγάλιζε την Ελλάδα λόγω του σοβινισμού του. Στη Γερμανία παραήταν φιλοευρωπαίος. Στην Ελλάδα παραήταν εθνικιστής.
Ξέρουμε πλέον ότι σε δύο στιγμές ο εμβληματικός υπουργός Οικονομικών είχε ταχθεί υπέρ της εξόδου της Ελλάδας από το κοινό νόμισμα – την πρώτη το 2012 και τη δεύτερη το 2015. Πίστευε ότι η λύση αυτή θα ήταν καλύτερη όχι μόνο για την Ευρώπη, που θα έστελνε ένα μήνυμα σιδηράς πίστης στους κανόνες τους οποίους είχε η ίδια θεσπίσει, αποβάλλοντας παραδειγματικά τους παραβάτες. Υποστήριζε ότι θα ήταν καλύτερη η «προσωρινή» έξοδος και για την Ελλάδα. Αντί να παρέπαιε, παλεύοντας να εφαρμόσει μέτρα που δεν μπορούσε να σηκώσει, θα υποβαλλόταν σε ένα σύντομο σοκ επανεκκίνησης της οικονομίας της. Το Grexit προτεινόταν έτσι τότε σαν μια «πιο ανθρωπιστική» λύση.
Τι ήθελε από την Ευρώπη, τι ζητούσε από την Ελλάδα.
Η Ιστορία δεν γράφεται με προθέσεις. Δεν έχει σημασία αν ο Σόιμπλε απλώς έντυνε τον τιμωρητικό κυνισμό του με ευγενή κίνητρα. Σημασία είχε τελικά ότι δεν έπεισε τη Μέρκελ. Και βρέθηκε έτσι στη θέση να υπερασπίζεται τα ευρωπαϊκά δάνεια προς την Ελλάδα και τη ρύθμιση του ελληνικού χρέους ενώπιον της γερμανικής Βουλής και της κοινής γνώμης.
Είναι και αυτό ένα δείγμα του πραγματισμού που ενσάρκωνε στην πεντηκονταετή πολιτική του σταδιοδρομία αυτή η ξεχωριστή προσωπικότητα της μεταπολεμικής Ευρώπης. Σε αντίθεση με τον «Σόιμπλε της Ελλάδας» –με το λοξό του είδωλο στο κάτοπτρο της ελληνικής κακουχίας– ο Σόιμπλε ήταν ίσως η τελευταία ηγετική φυσιογνωμία της Ευρώπης που μπορούσε να μιλάει με ιστορική επίγνωση αγνοώντας το πολιτικό κόστος, και διανθίζοντας τις ωμές του αποφάνσεις με μια δόση λυτρωτικού αυτοσαρκασμού. «Στην ηλικία μου είμαι ομάδα υψηλού κινδύνου», έλεγε στην περίοδο της πανδημίας. «Αλλά ο φόβος μου είναι περιορισμένος. Ολοι πεθαίνουμε. Γι’ αυτό και πιστεύω ότι οι νέοι διατρέχουν τελικά ένα πολύ μεγαλύτερο ρίσκο απ’ ό,τι εγώ. Το δικό μου φυσικό τέλος μπορεί να έρθει απλώς λίγο πιο κοντά». Στη συζήτηση για την κλιματική κρίση, έλεγε: «Το ότι υπάρχει μια νέα γενιά, που έχει ζήσει στην Ευρώπη σε βιοτικές συνθήκες ανεπανάληπτες στην Ιστορία και τώρα λέει, “μας έχετε κλέψει το μέλλον μας”, δεν είναι καταστροφολογικό, αλλά απλώς γελοίο».
Κι εκείνος; Πώς θα ήθελε να πεθάνει; «Lebenssatt». Xορτάτος από ζωή.
