Ενας πολιτικός ηγέτης λειτουργεί με διαφορετικά κριτήρια από έναν ακαδημαϊκό ή ένα σχολιαστή. Ο ακαδημαϊκός εξετάζει ένα θέμα στο επίπεδο των αρχών, συμφωνεί ή διαφωνεί και προχωρεί. Δεν τον ενδιαφέρουν οι πολιτικές παρενέργειες και προεκτάσεις ούτε οι συσχετισμοί και οι ισορροπίες. Δεν τον απασχολούν οι πολιτικοί χειρισμοί, και ενδεχομένως από τη σκοπιά του καλά κάνει.
Ο πολιτικός ηγέτης, όμως, είναι υποχρεωμένος να τα ζυγίσει και να τα συνεκτιμήσει όλα αυτά. Διαφορετικά, δεν θα είναι ηγέτης. Αν θελήσεις να σπάσεις τον τοίχο με το κεφάλι σου, θα σπάσεις το κεφάλι σου και όχι τον τοίχο. Γι’ αυτό υπάρχουν οι ελιγμοί, οι συμβιβασμοί, ο εξαντλητικός διάλογος. Ο πολιτικός ηγέτης πείθει, δεν επιβάλλει και, κυρίως, έχει την ιστορική επίγνωση του χώρου όπου ηγείται.
Αυτές τις σκέψεις έκανα διαβάζοντας αρνητικές έως προσβλητικές αναφορές στον Ευάγγελο Αβέρωφ λόγω της στάσης που τήρησε η Νέα Δημοκρατία στη μεταρρύθμιση του οικογενειακού δικαίου που έφερε η κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου το 1982. Για να ερμηνεύσουμε αυτή την αρνητική στάση σε ρυθμίσεις, που οι περισσότερες είχαν ωριμάσει σε ένα σημαντικό κομμάτι της ελληνικής κοινωνίας, θα πρέπει να ανατρέξουμε στην πολιτική κατάσταση αμέσως μετά τη σαρωτική νίκη του ΠΑΣΟΚ στις εκλογές του 1981.
Ο πολιτικός ηγέτης πείθει, δεν επιβάλλει και, κυρίως, έχει την ιστορική επίγνωση του χώρου όπου ηγείται.
Η Νέα Δημοκρατία ουσιαστικά βρισκόταν υπό κατάρρευση, καθώς είχε λάβει 35,88%, έναντι του θηριώδους 48% του ΠΑΣΟΚ, με έναν ηγέτη, τον Γεώργιο Ράλλη, ο οποίος φαινόταν πως δεν μπορούσε να αντιμετωπίσει, σε όλα τα επίπεδα, τον Ανδρέα Παπανδρέου.
Ετσι, ο Ευάγγελος Αβέρωφ που τον διαδέχτηκε, είχε μία και μόνο μία αποστολή: Να αποφύγει την αποσύνθεση του κόμματος και να επιχειρήσει την ανασυγκρότησή του. Για να πετύχει στην αποστολή του, ένας ήταν ο στόχος του.
Η περιχαράκωση του χώρου, ώστε οι φίλοι της παράταξης να γνωρίζουν πού βρίσκονται και γιατί βρίσκονται. Ηταν σαφές πως πρωτίστως θα έπρεπε αυτό το 35,88% –που ήταν ο σκληρός και πιστός πυρήνας των ψηφοφόρων του κόμματος– να συσπειρωθεί επάνω στη βάση των παραδοσιακών αρχών του, ώστε στη συνέχεια να επιτευχθεί η πολιτική και οργανωτική του ανάκαμψη. Αυτή η πολιτική στόχευση περνούσε μέσα από την αποδοχή του κλίματος της όξυνσης την οποία επέβαλε ο Ανδρέας Παπανδρέου και την κυριαρχία του συνθήματος «εδώ και τώρα απαλλαγή», δηλωτικού της επιστροφής της Νέας Δημοκρατίας στην εξουσία. Συνεπώς, η Νέα Δημοκρατία του Ευάγγελου Αβέρωφ, για να ανασυγκροτηθεί, ήταν υποχρεωμένη να ακολουθήσει μια δομική αντιπολίτευση, μια αντιπολίτευση ρήξης και πόλωσης, μια αντιπολίτευση του «όχι σε όλα». Κινούμενη σε αυτή την κατεύθυνση, είπε «όχι» και στην αναγνώριση της Εθνικής Αντίστασης και στον νόμο για τα ΑΕΙ και στη μεταρρύθμιση του οικογενειακού δικαίου, υπερασπιζόμενη τις παραδοσιακές αξίες της. Σήμερα, κάποιοι εύκολα και ανέξοδα κουνούν το δάχτυλο στον Ευάγγελο Αβέρωφ, όμως αυτός εκπλήρωσε την αποστολή του επιτυχώς.
