Σήμερα, είναι ξεκάθαρο ότι η υπόθεση είναι απίστευτη, εξωφρενική. «Μία από τις μεγαλύτερες δικαστικές πλάνες στην ιστορία της Βρετανίας» την αποκάλεσε πριν από λίγες ημέρες ο πρωθυπουργός Ρίσι Σούνακ. Η κυβέρνησή του σπεύδει να περάσει νόμο για την αθώωση και αποζημίωση των αδίκως κατηγορουμένων. Και όμως, για 20 χρόνια, το σκάνδαλο των αβάσιμων κατηγοριών για υπεξαίρεση και κλοπή εναντίον 3.500 ανθρώπων που διαχειρίζονταν μικρά καταστήματα του δημόσιου Ταχυδρομείου, η καταδίκη πάνω από 900, οι φυλακίσεις, οι πτωχεύσεις, οι κοινωνικοί εξοστρακισμοί, οι διαλυμένοι γάμοι, οι αυτοκτονίες δεν συγκινούσαν πολλούς στην πολιτική τάξη και στο ευρύ κοινό. Για 20 χρόνια, ένας από τους κατηγορουμένους, ο Αλαν Μπέιτς (Alan Bates), πάσχιζε να φέρει την υπόθεση στο φως. Παρότι το 2019 αυτός και περισσότερα από πεντακόσια άλλα θύματα πέτυχαν τη δικαίωσή τους σε δικαστήριο, η υπόθεση συγκλόνισε τη Βρετανία μόλις την περασμένη εβδομάδα, όταν προβλήθηκε από το ιδιωτικό κανάλι ITV η δραματοποίηση της υπόθεσης στη σειρά «Ο κ. Μπέιτς κατά του Ταχυδρομείου». Αυτό ώθησε την κυβέρνηση –με τη σύμφωνη γνώμη της αντιπολίτευσης– να κινητοποιηθεί αμέσως για την αποκατάσταση της αδικίας.
Λίγες ιστορίες, όπως αυτή των θυμάτων του Ταχυδρομείου της Βρετανίας, συγκινούν τόσους ώστε να προκαλέσουν αλλαγή νοοτροπίας, να κινητοποιήσουν εξελίξεις.
Εκτός από τον ίδιο τον Μπέιτς, ίσως ο πιο κατάλληλος άνθρωπος να εκφράσει την απορία του για την ταχύτητα των τελευταίων εξελίξεων είναι ο δημοσιογράφος Καρλ Φλίντερς (Karl Flinders) του περιοδικού Computer Weekly, που, από το 2010 και μετά, αποκάλυψε σε περισσότερα από 350 άρθρα τα σφάλματα στο λογισμικό Horizon και τις σκοτεινές μεθοδεύσεις του Ταχυδρομείου, που οδήγησαν στις καταγγελίες και καταδίκες. «Μου φαίνεται απίστευτο ότι χρειάστηκε η δραματοποίηση μιας πραγματικής ιστορίας για να συμβεί αυτό. Ομως, είναι ακριβώς αυτό για το οποίο ελπίζαμε για 15 χρόνια», τόνισε ο Φλίντερς. Ζήτησα από φίλο που ζει στην Αγγλία να σχολιάσει τη σειρά. «Αφηγείται μια σοκαριστική ιστορία εξαιρετικά καλά», μου απάντησε. «Μάλιστα, κάποιες στιγμές βούρκωσα, παρακολουθώντας την αδικία και την ταλαιπωρία που υπέστησαν αυτοί οι άνθρωποι. Γνώριζα το θέμα και είχα δει ένα ντοκιμαντέρ γι’ αυτό πριν από λίγο καιρό. Ομως, η τηλεοπτική σειρά χτύπησε φλέβα επειδή διηγείται την ανθρώπινη ιστορία πίσω από το σκάνδαλο. Νομίζω ότι αυτό είναι που συγκλόνισε την κοινή γνώμη».
Γνωρίζουμε την ακαταμάχητη δύναμη της αφήγησης και πριν από τα πρώτα έπη, από τους μύθους που έδωσαν χρώμα, ζωή και ορμή σε όλες τις πτυχές της ανθρώπινης περιπέτειας. Η συγκίνηση που προκαλεί «Ο κ. Μπέιτς κατά του Ταχυδρομείου» παρουσιάζει μια άλλη διάσταση του φαινομένου, η οποία έχει άμεση σχέση με την κορεσμένη από ιστορίες εποχή μας. Σήμερα, όλοι αφηγούνται κάτι, αλλά δεν βρίσκουν όλοι ευρύτερο κοινό. Λίγες ιστορίες συγκινούν τόσους ώστε να προκαλέσουν αλλαγή νοοτροπίας, να κινητοποιήσουν εξελίξεις. Η εξέγερση των οπαδών του Τραμπ στο Καπιτώλιο, η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, η σφαγή αμάχων στο Ισραήλ και στη Γάζα (ιστορία που παρουσιάστηκε αυτή την εβδομάδα στο Διεθνές Δικαστήριο) είναι όλες συγκλονιστικές ιστορίες. Η δραματοποίησή τους, όμως, δεν θα έκανε πολλούς να αλλάξουν γνώμη για το ποιος έχει δίκιο, ποιοι είναι θύτες και ποιοι θύματα. Η αφήγηση θα διεύρυνε τον διχασμό, δεν θα γεφύρωνε το χάσμα. Η τραγωδία των θυμάτων του Ταχυδρομείου της Βρετανίας δεν ήταν άγνωστη, αιωρείτο πάνω από τη δημόσια συζήτηση για χρόνια, χωρίς συγκεκριμένη μορφή. Περίμενε τον «ποιητή» της, περίμενε το κοινό να είναι έτοιμο να την αποδεχθεί ως αποκάλυψη σκοτεινών, ακατανόητων δυνάμεων που ορίζουν τις τύχες των ανθρώπων. Ας αναλογιστούμε, στη χώρα μας, πόσες τραγικές ιστορίες διψούν σαν σκιές για τέτοια αφήγηση και δικαίωση.
