«Πολύ καιρό έχει να μας θυμίσει ο Γιώργος Καπουτζίδης ότι είναι γκέι», έλεγε ένα δηκτικό tweet πριν από λίγες εβδομάδες, εισπράττοντας αμέσως αναρίθμητες ψηφιακές καρδούλες από άτομα που ταυτίστηκαν με το ειρωνικό του πνεύμα. Το «αστείο» έγκειται σε αυτό που γίνεται αντιληπτό ως επιβεβαίωση του στερεοτύπου πως οι γκέι μιλούν για τη σεξουαλική τους ταυτότητα όχι επειδή χρειάζεται, αλλά για να τους προσέξουμε. Αντίστοιχες προσβολές δέχεται κατά καιρούς και ο Φώτης Σεργουλόπουλος, ακόμη πιο χυδαίες όμως, καθώς αυτός τόλμησε να γίνει και πατέρας, γεγονός που ερεθίζει έτι περισσότερο τα ετοιμοπόλεμα αντανακλαστικά του αιμοδιψούς πλήθους. Το μένος μεγάλης μερίδας πολιτών εναντίον των γκέι συμπολιτών τους, ειδικά των επώνυμων, επειδή μιλούν δημοσίως για ζητήματα δικαιωμάτων, ενέχει μια αντίφαση: από τη μία επιπλήττει τους δημοσιολογούντες για την αυτοαναφορική αμετροέπειά τους και από την άλλη τους επιβεβαιώνει. Αν δεν θέλουμε οι μειονοτικοί να μιλούν τόσο συχνά για μειονοτικά θέματα, μπορούμε να μην τους δίνουμε αφορμές· μπορούμε να καταστήσουμε όντως περιττές τις παρεμβάσεις τους με ένα μικρό αντίτιμο: την ισότητα.
Η αχρείαστη μανούρα
Η θορυβώδης δημόσια συζήτηση που πυροδότησε το νομοσχέδιο για τους ομόφυλους γάμους θα μπορούσε να μην είχε εξελιχθεί σε φεστιβάλ ομοφοβικής κακεντρέχειας. Οι ενοχικές παλινωδίες της κυβέρνησης δημιούργησαν κοινωνική αναταραχή εκ του μη όντος και τράβηξαν βλέμματα που θα μπορούσαν και να μην είχαν τραβήξει. Αν η κυβέρνηση ήταν από μόνη της πιο ψύχραιμη και λιγότερο ανασφαλής, αν αντιστεκόταν στην επικοινωνιακή παραφιλολογία των αχρείαστων διαρροών και των προκαταβολικών δηλώσεων, το νομοσχέδιο θα μπορούσε να είχε παρουσιαστεί στους πολίτες ως στοιχείο της εναρμόνισης του κράτους με την ευρωπαϊκή πραγματικότητα – και έτσι οι μισές από τις φωνές που ακούγονται σήμερα θα είχαν καταπνιγεί πριν καν ακουστούν. Εντούτοις, η Νέα Δημοκρατία επέλεξε να μετατρέψει το νομοσχέδιο σε υπαρξιακό θέμα και να εμπνεύσει ένα κλίμα ταυτοτικού εμφυλίου: άτομα που δεν έχουν λόγο να πάρουν θέση σε μια υπόθεση που δεν τα αφορά, ένιωσαν υποχρεωμένα να πάρουν, βλέποντας μια πρωτοβουλία για την ισότητα να μεταμορφώνεται σε ζήτημα τιμής.
Δημοκρατικό πνεύμα
Μετά την αρχική νευρικότητα για το πώς θα εκλάβουν τα συντηρητικά στελέχη και οι παλαιών αρχών ψηφοφόροι της το νομοσχέδιο, η Νέα Δημοκρατία υιοθέτησε τη στρατηγική του «δημοκρατικού πνεύματος». Δεν πιέζει κανέναν· δεν έχει αξιώσεις πειθαρχίας· κάνει φροντιστήρια, κάνει μασάζ, επιστρατεύει την πειθώ και επενδύει σε ένα κλίμα εταιρικής ζύμωσης, σε μια κασσελάκεια κατάσταση παρασκηνιακής δημιουργικότητας, κατά την οποία οι ιδεολογικές διαφορές αμβλύνονται στο όνομα του πόσο καλά περνούν όλοι στα καμαρίνια και πόσο αγαπημένοι είναι κατά βάθος. Η λέξη «συζήτηση», άλλωστε, παράγει μόνο θετικές συνδηλώσεις: σημαίνει ότι τίποτα δεν είναι δεδομένο και οριστικό – όλα είναι στο τραπέζι. Με άλλα λόγια, οι εχθροί της ισότητας ας μην ανησυχούν πολύ· δεν θα ανέβουν στο επίπεδό τους οι γκέι, δεν θα απειλήσουν τα προνόμιά τους, δεν θα γίνουμε όλοι ίσα κι όμοια.
Οσα σημαίνει μια συζήτηση
Κανείς όμως δεν σκέφτεται ότι και μόνο το γεγονός πως λαμβάνει χώρα μια συζήτηση για τη χορήγηση, σε μια μειονότητα, δικαιωμάτων που για την πλειονότητα είναι δεδομένα εξ υπαρχής κι αυτοδικαίως, είναι βαθιά προσβλητικό για τη μειονότητα. Είναι ο λόγος που άνθρωποι σαν τον Γιώργο Καπουτζίδη και τον Φώτη Σεργουλόπουλο αναλαμβάνουν το κόστος της δημόσιας έκθεσής τους (το οποίο είναι μεγάλο – κοινωνικό, προσωπικό και οικονομικό) για να αποδείξουν στους δύσπιστους περί την ανθρώπινη υπόστασή τους, και όσα αυτή συνεπάγεται, ότι δεν είναι ελέφαντες. «Μα η συζήτηση είναι ακρογωνιαίος λίθος της δημοκρατίας», επισημαίνουν παραπειστικά ή από αφέλεια οι επίμονοι αντιρρησίες της ισότητας. «Από πότε είναι κακό να συζητάμε;». Από τότε που η συζήτηση περιορίζεται στο θεμιτό ή μη των δικαιωμάτων ενός μόνο μέρους της κοινωνίας, είναι η απάντηση. Πότε συζητήσαμε αν οι στρέιτ πολίτες της χώρας δικαιούνται να παντρεύονται και να τεκνοποιούν; Ποτέ. Αυτό είναι και το προνόμιο του να ανήκει κανείς στον κανόνα, το οποίο συνδυάζεται με ένα ακόμη προνόμιο: την έλλειψη επίγνωσης του προνομίου.
Η αλλαγή τούς έπιασε στον ύπνο
Είναι λάθος να υπερεκτιμούν τα κόμματα τη θέση τους στην Ιστορία (είτε προς τα πάνω είτε προς τα κάτω). Η Ν.Δ. δεν καλείται να δώσει ώθηση στην πρόοδο του κόσμου, ούτε βέβαια έχει τη δύναμη να επιβάλει τη «νέα τάξη πραγμάτων» που τόσο φοβούνται οι απανταχού συνωμοσιολόγοι. Η κοινωνική αλλαγή επέρχεται χωρίς να ζητήσει την άδεια της πολιτικής· η πρόοδος έχει σημειωθεί ήδη όσο κάποιοι κοιμούνταν (το προοδευτικό δεν είναι ανάγκη να είναι πλειοψηφικό για να υπάρχει και να επηρεάζει μεταμορφωτικά την κοινωνία). Το μόνο που καλείται να κάνει η κυβέρνηση είναι να επικυρώσει την αλλαγή και να επιλέξει με ποιους θα πορευτεί την επόμενη μέρα: με τους ανθρώπους που ανυπομονούν να ζήσουν τη ζωή τους ή με εκείνους που ανυπομονούν να ορίσουν τη ζωή των άλλων;
