Το «προοδευτικό μέτωπο» έχει λειτουργήσει περισσότερο ως υποσχετικό λεκτικό πυροτέχνημα παρά ως πραγματικότητα. Στην προσπάθειά τους να διαφοροποιηθούν ποιοτικά από τη Νέα Δημοκρατία, το ΠΑΣΟΚ και ο ΣΥΡΙΖΑ έχουν κατά καιρούς επιχειρήσει να θεμελιώσουν την ταυτότητά τους σε ένα αταβιστικό δίπολο, που περιλαμβάνει από τη μία τη Νέα Δημοκρατία ως «σκοτεινή δύναμη συντήρησης» και από την άλλη τις «προοδευτικές δυνάμεις», χωρίς να είναι σαφές ούτε ποιος τις ενσαρκώνει, ούτε σε τι συνίστανται. Πάντως, όποιος ρωτήσει το ΠΑΣΟΚ θα μάθει ότι προοδευτική δύναμη είναι το ΠΑΣΟΚ, και όποιος ρωτήσει τον ΣΥΡΙΖΑ θα πληροφορηθεί το ίδιο για τον ΣΥΡΙΖΑ. Πρόκειται για τη φυσική συνέχεια της ρητορικής του ηθικού πλεονεκτήματος: δεν χρειάζεται να αποδείξεις αν, πώς και σε τι πλεονεκτείς ηθικά, αρκεί να κάνεις τη στομφώδη δήλωση και να της κολλήσεις το αριστερό έμβλημα. Ομως το κόλπο αυτή τη φορά δεν πιάνει. Ο «δεξιός» και «συντηρητικός» Μητσοτάκης, του οποίου η διακυβέρνηση χαρακτηρίζεται συχνά πυκνά από τους εκπροσώπους του «προοδευτικού μετώπου» καθεστώς, εξακολουθεί να πείθει τους πολίτες πολύ περισσότερο από τον «προοδευτικό» ανταγωνισμό του. Τι θα μπορούσε να σημαίνει αυτό; Οτι οι πολίτες δεν θέλουν την πρόοδο ή μήπως ότι, μέσα στη βιασύνη τους να κατοχυρώσουν το brand name του προοδευτισμού, κάποιοι παρέλειψαν να κατανοήσουν και να μετουσιώσουν σε πολιτική το νόημά του;
Η χαμένη ευκαιρία
Το νομοσχέδιο για τους γάμους των ομόφυλων ζευγαριών ήταν η ιδανική ευκαιρία για τις παρατάξεις που αυτοπροσδιορίζονται ως προοδευτικές να αποδείξουν έμπρακτα το προοδευτικό τους πνεύμα. Αν στο νεοδημοκρατικό σύμπαν τα ανθρώπινα δικαιώματα θεωρούνται ακόμη ταμπού, ειδικά όταν συμπλέκονται με το γκέι στοιχείο, στον χώρο του Κέντρου και της Αριστεράς το ζήτημα θα έπρεπε να θεωρείται λυμένο. Ανδρουλάκης και Κασσελάκης θα μπορούσαν να διατρανώσουν τώρα την ηθική τους υπεροχή έναντι της «επικίνδυνης Δεξιάς» με μια επιδέξια πολιτική αεροπειρατεία: παίρνοντας το νομοσχέδιο στις πλάτες τους, στηρίζοντας ανεπιφύλακτα τις μειονότητες που αυτό αφορά, επιδεικνύοντας τη στάση αρραγούς κοινοβουλευτικής υπευθυνότητας που αδυνατεί να επιδείξει η Ν.Δ. Το κυβερνών κόμμα έδωσε απλόχερα στους αντιπάλους του την ευκαιρία να του βάλουν τα γυαλιά και να κάνουν την ανθρωπιστική του ατζέντα δική τους, όμως η ανταπόκριση των «προοδευτικών» στην πρόκληση υπήρξε απογοητευτική. Κι ενώ ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, τουλάχιστον αρχικά, έδειξε να αντιλαμβάνεται την ευκαιρία που παρουσιάστηκε, τασσόμενος υπέρ του νομοσχεδίου και επιδιώκοντας κομματική πειθαρχία, ο Νίκος Ανδρουλάκης, για ακόμη μία φορά, δεν κατάφερε να διαβάσει εγκαίρως το δωμάτιο. Δεν κατάφερε καν να αποφύγει τις χονδροειδείς και άσχετες με το θέμα δηλώσεις περί κατά παραγγελία παιδιών, που, μεταξύ άλλων, μαρτυρούν και την προσωπική του, βαθιά άγνοια.
Οριζόντιος συντηρητισμός
Αυτό που ο Στέφανος Κασσελάκης θεώρησε δεδομένο, ότι δηλαδή το αριστερό κόμμα στο οποίο επένδυσε μεταφορικά και κυριολεκτικά θα στήριζε ομόφωνα και χωρίς αμφιβολίες τη μειονότητα στην οποία και ο ίδιος ανήκει, αποδείχθηκε υπεραισιόδοξο. Οι εσωκομματικές αντιδράσεις που ξεσήκωσε το αίτημα για κομματική πειθαρχία στην ψήφιση του νομοσχεδίου είναι ενδεικτικές. Αντίστοιχα, η κατάπτυστη δήλωση του βουλευτή Λέσβου του ΠΑΣΟΚ Παναγιώτη Παρασκευαΐδη –η οποία μάλιστα πέρασε και στα ψιλά– πως τα γκέι ζευγάρια οδηγούν τα παιδιά τους στην ομοφυλοφιλία, δείχνει την απροσδόκητη απόσταση που χωρίζει και την παράταξη του Νίκου Ανδρουλάκη από το ευρωπαϊκό κεκτημένο, στο οποίο τόσο πολύ του αρέσει να παραπέμπει όταν θέλει να επιπλήξει τον Μητσοτάκη. Στο ΚΚΕ και στον Δημήτρη Κουτσούμπα δεν χρειάζεται καν αναφορά· οι δηλώσεις του τελευταίου συμπίπτουν με τις παλαιοδεξιές θέσεις Σαμαρά· άλλο ένα πράγμα που θα περάσει στα ψιλά. Να, όμως, τι δεν θα περάσει: πως ο προοδευτισμός ως ταυτοτικό στοιχείο είναι εν πολλοίς ανύπαρκτος· το σχετικό στοίχημα χάθηκε. Οι πολίτες θα συνεχίσουν να προτιμούν την καλύτερη από τις υπάρχουσες πολιτικές προτάσεις και να αδιαφορούν πλήρως για τους τιμητικούς τίτλους που τα κόμματα χαρίζουν αυθαίρετα στον εαυτό τους.
