Η δημοσίευση στην «Καθημερινή» της προηγούμενης Κυριακής εγγράφων για τα Δεκεμβριανά και το 1944 θέτει το ερώτημα πόσα ακόμη τέτοια έγγραφα υπάρχουν, που είναι θαμμένα ή σφραγισμένα σε κάποια κρατικά ή κομματικά αρχεία. Πόσα από αυτά αν δημοσιεύονταν θα μας έκαναν να δούμε από άλλη οπτική συγκεκριμένα γεγονότα ή, κάτι ακόμη πιο σοβαρό, θα μας οδηγούσαν στην αναθεώρηση συγκροτημένων ερμηνευτικών σχημάτων. Τέτοια έγγραφα υπάρχουν στα ρωσικά αρχεία που έκλεισαν σχετικά νωρίς, μετά την πτώση του κομμουνιστικού καθεστώτος. Επίσης, σημαντικά τεκμήρια θα υπάρχουν και στα αρχεία του ΚΚΕ στον Περισσό, καθώς και σε πρώην σοσιαλιστικές χώρες. Εδώ, σημαντική δουλειά έκανε ο Νίκος Μαραντζίδης, ερευνώντας κυρίως τα τσεχοσλοβακικά αρχεία και εισέφερε σημαντικά πραγματολογικά στοιχεία.
Πολλά, αν δημοσιεύονταν, θα μας έκαναν να δούμε από άλλη οπτική συγκεκριμένα γεγονότα ή θα μας οδηγούσαν στην αναθεώρηση συγκροτημένων ερμηνευτικών σχημάτων.
Επειτα από σχεδόν ογδόντα χρόνια, υπάρχουν ακόμη σκοτεινές πτυχές του εμφυλίου πολέμου 1943-1949 που χρειάζονται περαιτέρω αρχειακή έρευνα. Τέτοια περίπτωση είναι η επίμαχη Β΄ Ολομέλεια του ΚΚΕ που έγινε τον Φεβρουάριο του 1946 και το ερώτημα είναι αν εκεί ελήφθη η απόφαση για προσφυγή στα όπλα. Ο Νίκος Ζαχαριάδης αυτό υποστηρίζει, όμως άλλα στελέχη του κόμματος που συμμετείχαν τον διέψευσαν. Ή ο Ζαχαριάδης ή οι σύντροφοί του λένε την αλήθεια. Η Ολομέλεια της Κεντρικής Επιτροπής είναι ένα επίσημο όργανο και προφανώς τηρήθηκαν πρακτικά σε μια τόσο κρίσιμη συνεδρίαση λίγο πριν από τις εκλογές του Μαρτίου στις οποίες απείχε το κόμμα, παρά την αντίθετη συμβουλή των Σοβιετικών. Αυτά τα πρακτικά πού βρίσκονται καταχωνιασμένα; Ως γνωστόν, η δημοσιευμένη απόφαση της Ολομέλειας, με τα περίφημα αποσιωπητικά της 4ης παραγράφου, συσκοτίζει ακόμα πιο πολύ το θέμα. Οι δε μεταγενέστερες μαρτυρίες –όπως συνέβη στο ΚΚΕ μετά την ήττα– ήταν μάλλον ενταγμένες στην εσωκομματική διαμάχη είτε πριν είτε μετά την αποκαθήλωση του Νίκου Ζαχαριάδη.
Επίσης, θα είχε ενδιαφέρον, αν ποτέ αποχαρακτηριστεί ο φάκελος του Κιμ Φίλμπι που βρίσκεται στα ρωσικά αρχεία, να δουν οι ερευνητές του μέλλοντος αν έδωσε και τι πληροφορίες στους Σοβιετικούς για τους σχεδιασμούς των Βρετανών και των Αμερικανών στον ελληνικό εμφύλιο. Πάντως «έκαψε» τις επιχειρήσεις αποσταθεροποίησης του καθεστώτος Χότζα που σχεδίασαν οι Αμερικανοβρετανοί το 1950.
