Ας θυμίσουμε το αυτονόητο: δεν υπάρχει μεταρρύθμιση του οικογενειακού δικαίου στην Ελλάδα και σε όλες τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες που να «πέρασε» χωρίς αντιδράσεις. Στη μεσογειακή, καθολική, αλλά πρωτοπόρο σε θέματα δικαιωμάτων Ισπανία η ισότητα στον γάμο ψηφίστηκε πριν από 19 ολόκληρα χρόνια έχοντας την πανίσχυρη Εκκλησία της χώρας «απέναντι». Η Ισπανία το 2005 έγινε μόλις η τρίτη ευρωπαϊκή χώρα που ψήφιζε ανάλογη νομοθεσία μετά την Ολλανδία (2001) και το Βέλγιο (2003), και το γεγονός δημιούργησε τεράστια αίσθηση καθώς δεν ήταν κάτι αναμενόμενο από μια χώρα του ευρωπαϊκού Νότου. Η Ισπανία πήρε το ρίσκο και ανέβασε ακόμη περισσότερο τις μετοχές της στο άτυπο χρηματιστήριο της λεγόμενης «ήπιας ισχύος» (soft power), που τότε απλώς δεν υπήρχε. Ηταν ακόμη η εποχή που το εκτόπισμα μιας χώρας μετριόταν με βάση την πολιτική, τη στρατιωτική και την οικονομική της δύναμη. Η Ισπανία με την τότε απόφασή της να υιοθετήσει άμεσα μια μεταρρύθμιση με έντονα φιλελεύθερα χαρακτηριστικά είχε επιβεβαιώσει έναν πολύπλευρο δυναμισμό που δεν ήταν αποκλειστικά τεχνοκρατικός: η νομιμοποίηση των γκέι γάμων ασκούσε επιρροή που ήταν ανάλογη της επέκτασης του Μουσείου Πράδο στη Μαδρίτη. Δύο εντελώς διαφορετικά θέματα συνέτειναν στην ίδια κοίτη εκσυγχρονισμού και πίστης στο μέλλον.
Οταν η Ισπανία ψήφιζε το 2005 τον γκέι γάμο ασκούσε πολιτισμική επιρροή ανάλογη της επέκτασης του Πράδο.
Το ότι η Ελλάδα θα επικυρώσει τον ίδιο νόμο 19 χρόνια μετά λέει πολλά για την απόσταση που μας χωρίζει από χώρες με τις οποίες θέλουμε να πιστεύουμε ότι κινούμαστε στις ίδιες, περίπου, ράγες. Είναι χαρακτηριστικό ότι η «ομοειδής» (με εμάς) Πορτογαλία υιοθέτησε τη σχετική νομοθεσία το 2010. Αλλά υπάρχει και η ανάποδη ανάγνωση της Ιστορίας: η Ιταλία παλεύει ακόμη με τους δικούς της «δαίμονες»· για να μη μιλήσουμε για τις χώρες των Βαλκανίων και την πλειοψηφία των κρατών που κάποτε απάρτιζαν το ανατολικό μπλοκ. Η Ελλάδα διεκδικεί τη θέση της στο κλαμπ των προηγμένων δημοκρατιών ψηφίζοντας ένα νόμο που οριακά είναι πλειοψηφικός στο σώμα της κοινωνίας. Από μια άποψη είναι μάλλον ανακουφιστικό το γεγονός ότι η Ιερά Σύνοδος κρίνει τη θεσμοθέτηση του πολιτικού γάμου για τα ομόφυλα ζευγάρια ως εκ του περισσού, καθώς υπάρχει η εξίσου καταδικαστέα (από την Εκκλησία της Ελλάδος) πρόβλεψη του συμφώνου συμβίωσης. Αλλά εδώ είναι χρήσιμο να ανατρέξουμε σε ένα απόσπασμα του Ανωτάτου Δικαστηρίου των Ηνωμένων Πολιτειών του 2015, όταν αποφάσισε, με ψήφους 5 προς 4, τη νομιμοποίηση των γάμων των ομόφυλων ζευγαριών σε όλη την επικράτεια των ΗΠΑ: «Καμία ένωση δεν είναι τόσο βαθιά όσο ο γάμος, καθώς ενσωματώνει τα ανώτατα ιδεώδη της αγάπης, της πίστης, της αφοσίωσης, της θυσίας και της οικογένειας. Μέσα από την ένωση του γάμου δύο άνθρωποι γίνονται κάτι πολύ πιο σπουδαίο από ό,τι ήταν πριν. Ο γάμος αντιπροσωπεύει την αγάπη που μπορεί να αντέξει ακόμη και μετά θάνατον. Θα ήταν λάθος να ισχυριστούμε ότι αυτοί οι άνθρωποι δεν σέβονται την ιδέα του γάμου. Η αλήθεια είναι ότι τον σέβονται και τον σέβονται τόσο βαθιά που επιζητούν την προσωπική τους ολοκλήρωση μέσα από αυτόν. Προσδοκούν ότι δεν θα είναι καταδικασμένοι να ζουν στη μοναξιά, αποκλεισμένοι από έναν εκ των παλαιοτέρων θεσμών του πολιτισμού μας. Επιζητούν την ισότητα στην αξιοπρέπεια έναντι του νόμου». Και στα δικά μας.
