Διαβάζοντας κανείς την ανακοίνωση της παράταξης του Κώστα Μπακογιάννη σχετικά με τον τερματισμό των έργων ανάπλασης στον λόφο του Στρέφη και την απόρριψη της σχετικής χορηγίας, υποθέτει πως όσα αναφέρονται σε αυτήν είναι ελαφρώς διογκωμένα. Ο τέως δήμαρχος οφείλει να αντιπολιτευτεί τον νεοεκλεγέντα και να υπενθυμίσει στους ψηφοφόρους του ότι είναι ακόμη παρών, παρά το εκλογικό αποτέλεσμα. Εύλογα, λοιπόν, αναμένεται η αντίκρουση του νέου δημάρχου ως αποκατάσταση της αλήθειας. Αποκλείεται ο Χάρης Δούκας να παύει μια συμφωνημένη ανάπλαση σε ένα τόσο σημαντικό και ταλαιπωρημένο κομμάτι της πόλης· αποκλείεται να απαρνιέται μία χορηγία που μπορεί να κάνει τη ζωή των δημοτών πολύ πιο ποιοτική και ευχάριστη. Ομως η ανακοίνωση που ήρθε από την πλευρά του δεν απαντά στην ουσία του ζητήματος. Ενώ ψέγει τον προκάτοχό του για την καθυστέρηση που επέδειξε στην υλοποίηση του έργου, ο Χάρης Δούκας δεν αναφέρει τίποτα σχετικά με το πώς ή πότε σκοπεύει να διορθώσει τα λάθη του Μπακογιάννη. Η απόκρισή του είναι μία ακόμη ωδή στην ασάφεια: οι αναγκαίες πρωτοβουλίες, οι απαραίτητες εργασίες, η διαβούλευση. Με λίγα λόγια, η ανάπλαση –απ’ ό,τι φαίνεται– ακυρώνεται και τη θέση της παίρνει η ρητορεία.
Δήμαρχος αντικαπιταλιστής
Η πολιτική περίπτωση του Χάρη Δούκα περιέχει ένα ιδεολογικό χαρακτηριστικό που, ισορροπώντας επισφαλώς μεταξύ του ιδεαλισμού και της ιδεοληψίας, ενδέχεται να λειτουργήσει ως πρόσκομμα στην πορεία του δημάρχου: ο Χάρης Δούκας έχει μια προφανή αντιπάθεια προς την ιδιωτική πρωτοβουλία, η οποία καθιστά τον τρόπο σκέψης του ανελαστικό· είχε φανεί ήδη από την προεκλογική περίοδο, όταν ο υποψήφιος τότε δήμαρχος μιλούσε απαξιωτικά για «το πράσινο των εργολάβων» και απέρριπτε συλλήβδην τα έργα Μπακογιάννη –και τα επιτυχημένα και τα αποτυχημένα– με μόνο κριτήριο την επονείδιστη συμμετοχή ιδιωτών. Κι ενώ η Αθήνα έχει πράγματι υποφέρει από τάχα φιλεύσπλαχνους χρηματοδότες, ύποπτες εργολαβίες και αδιανόητες κακοτεχνίες, ο εκ προοιμίου και χωρίς διακρίσεις στιγματισμός των ιδιωτών ως κοινωνικώς επιζήμιων παραγόντων παραμένει άτοπος και επιβαρυντικός για τον δήμο. Στην πραγματικότητα, τα θέλουμε τα χρήματα των ιδιωτών. Υπό πολλές προϋποθέσεις, βέβαια, αλλά τα θέλουμε και τα έχουμε ανάγκη. Οι προκαταλήψεις είναι παιδαριώδεις και ξεπερασμένες.
Υποπτες σιωπές
Αν η χορηγία που προσφέρθηκε για την ανάπλαση του λόφου του Στρέφη περιλαμβάνει προβληματικές παραμέτρους, σε νομικό ή πρακτικό επίπεδο, ο Χάρης Δούκας οφείλει να μας τις γνωστοποιήσει. Αν το έργο που είχε σχεδιαστεί, δεν πληρούσε τις αυστηρές υλικοτεχνικές, αισθητικές, κοινωνικές και οικολογικές προδιαγραφές που θα έπρεπε να πληροί, ο δήμος οφείλει να μας το ξεκαθαρίσει αναλυτικά και με σαφήνεια. Για κάθε έργο που ακυρώνεται, πρέπει να ξέρουμε τον λόγο. Εν προκειμένω, τι ακριβώς συνέβη; Ο δήμαρχος περιορίστηκε στο να μας ενημερώσει για την ανεπάρκεια του Κώστα Μπακογιάννη και τη θλιβερή κατάσταση του λόφου σήμερα. Δεκτή η ενημέρωση. Τι σχέση έχει όμως αυτή με το όποιο έργο; Ο ρόλος του δημάρχου δεν είναι διαπιστωτικός, ούτε βέβαια να βγαίνει με το χέρι στη μέση και να επιπλήττει τον προηγούμενο. Ο ρόλος του είναι να πράττει. Ποιες πράξεις μπορούμε να περιμένουμε στον λόφο του Στρέφη; Η σιωπή Δούκα μπορεί να ερμηνευτεί με δύο τρόπους: είτε προστατεύει τον Κώστα Μπακογιάννη είτε δεν έχει ιδέα τι να κάνει.
Οι απόψεις διίστανται
Πριν μιλήσουμε για την υποβάθμιση μιας περιοχής, μάλλον πρέπει να συμφωνήσουμε ότι διαφωνούμε ως προς τον ορισμό της υποβάθμισης. Ο Χάρης Δούκας μιλάει συχνά περί διαβούλευσης με τους κατοίκους, αλλά δεν προσδιορίζει ποιους κατοίκους εννοεί. Αυτό είναι και το πρόβλημα με την έννοια της διαβούλευσης γενικά: κάποιοι θεωρούν υποβαθμισμένη τη σημερινή όψη του λόφου. Κάποιοι άλλοι δεν νοιάζονται για τα σκοτάδια και τα βομβαρδισμένα τοπία, γιατί σε αυτά ευδοκιμούν· υποβάθμιση θεωρούν την ανάπλαση, δηλαδή την αντικειμενική αναβάθμιση. Με ποιους τάσσεται ο δήμαρχος; Ποια είναι για τον Χάρη Δούκα η σωστή εκδοχή των πραγμάτων; Η ποικιλία των θέσεων αποτελεί και τον λόγο για τον οποίο ένας δήμαρχος πρέπει να έχει δικές του θέσεις (σαφείς και συγκεκριμένες, όχι θεωρητικές του τύπου «είμαστε υπέρ του πρασίνου) πριν προχωρήσει σε διαβουλεύσεις. Οι απόψεις των πολιτών είναι πολλές και συχνά ασυμβίβαστες, γι’ αυτό και τελικά εφαρμόζεται το πρόγραμμα του δημοκρατικώς εκλεγμένου αντιπροσώπου τους. Η μοναδική εναλλακτική σε αυτό είναι η αδράνεια.
Φιλία ή έργο
Ο Χάρης Δούκας, βέβαια, εξελέγη για να φύγει ο Μπακογιάννης – όχι για το πρόγραμμά του. Λογικό, επομένως, να μην έχει πρόγραμμα ο άνθρωπος. Δεδομένου όμως ότι τελικά εξελέγη, θα πρέπει να βρει ή να συνθέσει ένα. Παράλληλα, ο δήμαρχος οφείλει να καταλάβει τη μεγάλη ευκαιρία του: ένας πανεπιστημιακός χωρίς τις συνήθεις δεσμεύσεις των πολιτικών καριέρας είναι κρίμα να νιώθει παραλυτικά υποχρεωμένος στις δυνάμεις που τον στήριξαν. Εφόσον δεν έχει κάτι να χάσει, είναι προτιμότερο να εργαστεί δημιουργικά και απροκατάληπτα. Εκτός αν έχει κάτι να χάσει· εκτός αν οι πολιτικές φιλίες είναι σημαντικότερες από το πολιτικό έργο.
