Συζητώντας με φίλους πανεπιστημιακούς, άλλοι έχουν συνταξιοδοτηθεί και άλλοι προς τα εκεί βαδίζουν, το κοινό συμπέρασμα είναι πως στο ελληνικό πανεπιστήμιο δεν πρόκειται ποτέ να αλλάξει κάτι. Η μια γενιά κληροδοτεί στην επόμενη όλες τις παθογένειες και οι κληρονόμοι τις αποδέχονται σχεδόν αδιαμαρτύρητα. Κάποιες φωνές που αντιδρούν, πολύ σύντομα περνούν στον χώρο του γραφικού και σιωπούν. «Τι θέλεις κι ανακατώνεσαι; Οποιος μπλέκει με τα πίτουρα τον τρώνε οι κότες». Κάπως έτσι, μου ακούγονται κουραστικά τα σχόλια που συγκρίνουν τη βρωμερή και τρισάθλια όψη των ελληνικών πανεπιστημίων με αυτά χωρών του Τρίτου Κόσμου που χαίρεσαι να τα βλέπεις. Εχω συνειδητοποιήσει πως ποτέ δεν θα φτάσουμε σε αυτό το επίπεδο. Στην ερώτηση «γιατί», η πιο ικανοποιητική απάντηση που δίνω είναι «μην το ψάχνεις, άκρη δεν υπάρχει». Εκτός αν το φορτώσουμε κι αυτό στη χούντα που θα καταντήσει σαν την τουρκοκρατία. Θα ευθύνεται για όλες τις σύγχρονες κακοδαιμονίες μας.
Το πιο ανησυχητικό σύμπτωμα αυτής της κατάστασης είναι η γενίκευση ενός μερικού φαινομένου. Μια γενίκευση απολύτως αποδεκτή από όλους τους συζητητές σε μια παρέα. Οταν π.χ. αναφέρομαι στις κουρελούδες που «κοσμούν» τις προσόψεις των πανεπιστημίων, η απάντηση της ομηγύρεως είναι: «Γιατί, στους δρόμους και στις προσόψεις των λοιπών κτιρίων η εικόνα είναι καλύτερη; Ο άλλος ανακαίνισε το νεοκλασικό κτίριό του και το ίδιο βράδυ το “διακόσμησαν” οι βάνδαλοι με ένα γκράφιτι. Ομάδες νέων παιδιών-εθελοντών καθαρίζουν κοινόχρηστους χώρους και σε λίγες ημέρες επανέρχεται η βρώμα και η μιζέρια».
«Ομάδες νέων παιδιών-εθελοντών καθαρίζουν κοινόχρηστους χώρους και σε λίγες ημέρες επανέρχεται η βρώμα και η μιζέρια»…
Εχω κουραστεί να αναζητώ τα αίτια αυτής της κατάπτωσης, διότι αυτή η αναζήτηση δεν έχει πια κανένα νόημα. Οι αιτίες είναι τόσο πολλές, οι παράγοντες που ευθύνονται για το χάλι μας τόσο σύνθετοι, που για να αλλάξει άρδην αυτό το σκηνικό θα πρέπει να συντελεστεί ένα θαύμα. Θα πρέπει να δουν «το φως το αληθινόν» η πολιτεία, οι γονείς, οι εκπαιδευτικοί, οι διαμορφωτές της κοινής γνώμης, και ο κατάλογος αυτός είναι μακρύς. Γι’ αυτό και η τάση παραίτησης που κατακτά όλο και μεγαλύτερο μέρος της κοινωνίας μας και τείνει να λάβει τα χαρακτηριστικά μιας κοινωνικής συμπεριφοράς με πολιτικές προεκτάσεις. Τι άλλη εξήγηση μπορεί να δώσουμε στην αποχή από τις εκλογές που διαρκώς διευρύνεται; Αυτή η τάση υποκρύπτει την αντίληψη πως τίποτα δεν αλλάζει, κάθε προσπάθεια είναι μάταιη, άρα και η συμμετοχή περιττή σε μια τυπική διαδικασία.
Μια κοινωνία που τελεί υπό παραίτηση, μια κοινωνία που ζει εδώ και δεκαετίες σε καθεστώς απόλυτου μιθριδατισμού, μια κοινωνία που δεν αντιδρά στην καθημερινή μικροπαραβατικότητα, στη βαρβαρότητα, στη μιζέρια και στην κακογουστιά, είναι μια παράλυτη κοινωνία. Θα μου πει ο αναγνώστης πως αυτό δεν είναι κριτική, είναι γκρίνια. Συμφωνώ απολύτως, αλλά η γκρίνια είναι ένα από τα συμπτώματα της παραίτησης.
