Θα περίμενα πως μετά 22 χρόνια σοσιαλισμού τα βασικά προβλήματα της ελληνικής κοινωνίας θα είχαν λυθεί. Πόθεν τα 22 χρόνια; Εχουμε και λέμε: 1981-1989 ΠΑΣΟΚ, 1994-2004 πάλι ΠΑΣΟΚ και 2015-2019 ριζοσπαστική Αριστερά. Θα μπορούσα να αθροίσω και την εξαετία «σοσιαλμανίας» του Κωνσταντίνου Καραμανλή, οπότε ακουμπάμε 28 χρόνια σοσιαλισμού.
Με δεδομένο πως η σοσιαλιστική κοινωνία είναι –σύμφωνα με τη θεωρία– ανώτερη από την καπιταλιστική, θα ήταν βέβαιο πως στην πατρίδα μας θα είχαμε μια δημόσια Παιδεία για τον λαό, αγρότες χωρίς μεσάζοντες και τζάμπα ρεύμα και πετρέλαιο, λεφτά για την Υγεία και όχι για κανόνια και πάει λέγοντας.
Κι όμως διαπιστώνω πως παρ’ όλα τα 22 ή τα 28 χρόνια σοσιαλισμού αυτά τα αιτήματα παραμένουν πάντα επίκαιρα, όπως είθισται να λέγεται. Και γιατί παραμένουν επίκαιρα; Δύο τινά συμβαίνουν. Ή επί 22 ή 28 χρόνια δεν είχαμε σοσιαλισμό ή η θεωρία πάσχει. Υπάρχει και μια τρίτη περίπτωση, να συμβαίνουν και τα δύο. Διαλέγετε και παίρνετε.
Tότε που ο σοσιαλισμός γιγάντωσε το συνεταιριστικό κίνημα, μία από τις μεγαλύτερες φούσκες της Μεταπολίτευσης.
Θυμάμαι στην πρώτη «εφόρμηση προς τον σοσιαλιστικό ουρανό», 1981-1985, τη μάχη του τελάρου, τότε που ο σοσιαλισμός γιγάντωσε το συνεταιριστικό κίνημα, μία από τις μεγαλύτερες φούσκες της Μεταπολίτευσης, με αποτέλεσμα μετά δέκα χρόνια να διαγραφούν συσσωρευμένα συνεταιριστικά χρέη 680 δισεκατομμυρίων δραχμών, δηλαδή 2 δισεκατομμύρια ευρώ. Χώρια τα σκάνδαλα των τριτοβάθμιων συνεταιριστικών οργανώσεων. Στα χαρτιά τα σιλό ήταν γεμάτα με σιτάρι και καλαμπόκι και ο έλεγχος τα έβρισκε άδεια. Κοινωνικοποίηση της ρεμούλας. Είχαμε τότε και την περίφημη μάχη του ψωμιού, με τον Βαλέσα των αρτοποιών, να ανθίσταται στην κρατικοποίηση του άρτου. Μυθικές μάχες των δυνάμεων του σοσιαλισμού κατά των «ανάλγητων» εισαγωγέων καφέ με την αμαρτωλή ΠΡΟΜΕΤ –τι θυμάμαι τώρα…– και μπροστάρη τον ΕΟΜΜΕΧ.
Αραγε, γιατί χάνει όλες τις μάχες ο σοσιαλισμός και παρ’ όλα αυτά, τα αιτήματά του παραμένουν «πάντα επίκαιρα»; Γιατί επί μισόν αιώνα ακούγονται τα ίδια συνθήματα; Είναι τόσο ανθεκτικά στον χρόνο ώστε να μεταβιβάζονται από τη μια γενιά στην άλλη; Είναι ανθεκτικά γιατί το κλασικό κασετόφωνο με την κασέτα παλιάς κοπής παρουσιάζει λιγότερα τεχνικά προβλήματα από τα σύγχρονα ψηφιακά. Εχει λίγους πιστούς που γνωρίζουν άριστα τη χρήση του, αλλά πάνω απ’ όλα μετράει το περιεχόμενο της κασέτας. Είναι απλοϊκό και ως εκ τούτου εύληπτο. Ποιος δεν προτιμά καλά σχολεία, νοσοκομεία και δρόμους αντί για τανκς και αεροπλάνα; Θα μου πείτε πόσοι είναι αυτοί; Είναι τόσοι ώστε να κρατούν μια κοινωνία βαλτωμένη και κυρίως απαθή, παραδομένη αδιαμαρτύρητα σε μια ανοησία μισού αιώνα.
Στις δυτικές κοινωνίες αρκεί να φωνάζεις δυνατά. Αρκεί να κάνεις φασαρία. Τότε τεκμαίρεται πως σε ακολουθεί πλήθος πιστών. Ομως, 2.000 τρακτέρ είναι 2.000 αγρότες. Τίποτα παραπάνω. Τα αιτήματά τους κλείνουν 50 χρόνια κι εγώ διερωτώμαι τι στην ευχή έγινε στα 22 ή στα 28 χρόνια σοσιαλισμού.
