Σας πειράζει να κοιτάμε λίγο ενώ κακοποιείτε τη γυναίκα σας; Δεν θα ενοχλήσουμε. Θ’ ακούμε και θα κοιτάμε προσεκτικά και μετά θα μας κάνει εντύπωση η φρικαλεότητα. Οπως όλοι οι εθισμένοι, θα τη συγκρίνουμε με άλλες δόσεις μας. Μας έδωσε την έκσταση που ψάχναμε μια βαρετή Δευτέρα στο γραφείο περνώντας δεδομένα στον υπολογιστή; Γαργαλιστικές λεπτομέρειες για τα πάντα; Ναι, θέλουμε να τις δούμε. Τα πλάνα πρέπει να είναι πάντα κοντινά. Και θέλουμε και σόσιαλ μίντια κόντεντ, το χαμηλότερο. Το ζήτημα είναι ποιος θα πέσει πιο χαμηλά, για να τραβήξει την προσοχή μας: η τηλεόραση τηλεόραση ή η προσωποποιημένη τηλεόραση του κινητού μας; Για να δούμε.
Είχε ξεκινήσει ήδη με τα Τέμπη. Ενα σοβαρό ζήτημα που έγινε μελοδραματικό. Φωτογραφίες των παιδιών που σκοτώθηκαν. Λεπτομέρειες, κεράκια, κοντινό της κάμερας στα πρόσωπά τους. Βρέθηκα να κοιτάζω φωτογραφίες νεκρών παιδιών και αηδίασα. Να κάτι που δεν ακούστηκε τότε. Συνεχίστηκε με τις γυναικοκτονίες. Ανατριχίλες κι εκεί. Να μάθουμε όσο πιο πολλά μπορούμε. Οχι για τη φύση του εγκλήματος και τέτοια, καριέρα κάνουν οι επιστήμονες που την ξεχνάνε την επιστήμη τους. Να μάθουμε γαργαλιστικά πράγματα. Να δούμε τις φωτογραφίες. Κακοποίηση υπήρχε από πριν; Αυτό να μάθουμε. Και πώς μένανε; Πού μένανε; Τι κάνανε ακριβώς εκεί πέρα; Η γειτονιά τι έκανε, αναρωτιόμαστε λες κι εμείς δεν είμαστε γείτονες κανενός, συγγενείς κανενός, σιωπηροί διευκολυντές καμίας αηδιαστικής φρίκης προς εμάς και προς τους γύρω μας.
Ετσι συνεχίστηκε όλη η χρονιά. Το αστυνομικό δελτίο υπήρξε πλούσιο. Η ελληνική οικογένεια δεν άφησε καμία ηδονοβλεπτική φαντασίωση ανικανοποίητη. Πρόθυμοι να σχολιάσουν τη φύση του τέρατος με λεπτομέρειες-κλειδιά για το τρίπτυχο απόλαυση-ανατριχίλα-καταδίκη βρέθηκαν. Και συνεχίζεται το σόου, μια ζωντανή εκπομπή με αντικείμενο νεκρούς και φαντάσματα με σειρά εγκλημάτων που συγκλονίζουν. Αλλά άμα συγκλονίζεσαι συνέχεια, πόσο συγκλονίζεσαι όντως και τι σε συγκλονίζει πραγματικά πια; Ποιες είναι αυτές οι ευαισθησίες και από ποιο σημείο και μετά επέρχεται η απονεύρωση; Δεν θέλεις κι άλλο κι άλλο κι άλλο για να φτάσεις το χάι; Μετά την κακοποιητική οικογένεια και τον άρρωστο YouTuber-βασανιστή, καλό είναι να δει κανείς και ανθρώπους σε σπηλιές και μέσα στο γενικό ξεχαρβάλωμα να βγάλει τα συμπεράσματά του για την ανθρώπινη φύση, υποβοηθούμενος από σχόλια παρουσιαστών για αγριότητες.
Δεν βρέθηκε κανείς να πει: μην κοιτάτε ή κάντε κάτι. Κάθε άλλο. Ελάχιστα μέσα διατηρούν μία στοιχειώδη ευπρέπεια στην κάλυψη του ειδεχθούς. Η λέξη «ειδεχθής» είναι λέξη του ποινικού δικαίου (κάποτε οι νομοθέτες μιλούσαν όμορφα ελληνικά) και όπως άλλες λέξεις που χρησιμοποιούνται από αυτό στοχεύει στη δημιουργία μιας απόστασης. Η απόσταση από το έγκλημα προσδίδει, μεταξύ άλλων, κύρος και ευπρέπεια στη διαδικασία. Η έννομη τάξη δεν κατρακυλάει στο επίπεδο του θύτη, δεν γλείφει τις πληγές του θύματος. Αν πάει κανείς στα δικαστήρια, για παράδειγμα, ψάχνοντας ένα γαργαλιστικό θέαμα, θα πάθει σοκ από το πόσο βαρετά είναι όλα. Αυτή την απόσταση, όμως, μπορούμε και τη διανύουμε στην υπερεντατικοποιημένη τηλεόραση του κινητού και στην τηλεόραση τηλεόραση.
Oλα γίνονται, αρκεί να θέλει κανείς να πιάσει στα χέρια του το βδέλυγμα. Κι αφού νιώσουμε μια ρυπαρή χαρά, μπορούμε ύστερα να μιλήσουμε για πολιτική και πρόληψη και άλλα βαρετά παρόμοια που δεν συγκρίνονται εδώ που τα λέμε με το να βλέπεις κοντινά πλάνα στα προσωπάκια θυμάτων και νεκρών, ούτε με το να ξεθάβονται φωτογραφίες από το λαγούμι των ντόπιων κακοποιητών που δεν θέλανε να πάνε τα παιδιά τους στα σχολεία, ούτε με το ψαχούλεμα στα σόσιαλ των σκοτωμένων. Λαχταριστές λιχουδιές.
Τεκμήριο αθωότητας; Γιατί; Κοντινά πλάνα στο πώς ακριβώς ζούσαν; Γιατί όχι; Συζητήσεις έμπλεες συναισθήματος για όλα τα θλιβερά ενδεχόμενα; Φυσικά! Τίποτα δεν συγκρίνεται με το να ζεις κάπως άσχημα, αλλά να ξέρεις με απόλυτη σιγουριά πως κάποιοι ζουν πολύ πολύ άσχημα, αυτό είναι αξεπέραστο. Τίποτα δεν σε δικαιώνει τόσο όσο η σύγκριση με ανθρώπους που παίρνουν χέρια και κεφάλια άλλων ανθρώπων. Αν δεν έχεις φτάσει μέχρι εκεί, όλα οκέι. Καλά πας, ανθίζεις.
Ψάχνοντας να αποκωδικοποιήσω την απολύτως επιτυχημένη παράσταση Σαλό: 120 μέρες στα Σόδομα, στην Εθνική Λυρική Σκηνή, σκέφτηκα αυτό γυρίζοντας στο σπίτι: πήγαμε να δούμε να βασανίζονται άνθρωποι. Κόψαμε εισιτήριο. Και ήταν άβολο και απολαυστικό, καθηλωτικό και όμορφο. Η παράσταση ρωτούσε: σε τι πράγμα γινόμαστε θεατές; Ομως, ας μην υπερβάλουμε. Αφού το κάνουν άλλοι, αυτό κάνω κι εγώ. Και κάτι ξέρουμε εμείς. Δεν γίνεται να είμαστε χρηματοδότες, σιωπηροί και ψυχικοί συνεργοί, ήσυχοι διαμεσολαβητές σε τίποτα πραγματικά κακό.
