Ο παλαιοημερολογίτης τηλεργαζόμενος δημοτικός υπάλληλος, μέλος της οικογένειας των αναχωρητών στην ορεινή Κορινθία, δήλωσε αμέσως ταυτότητα: «Παλαιοχριστιανοί της Ρωμανίας». Ρωμανία ως ενδώνυμο της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Και Ρωμαίοι, οι ελληνόφωνοι υπήκοοί της. Ελληνες τότε θεωρούνταν όσοι ακόμη λάτρευαν τους θεούς του Ολύμπου. Δήλωσε και συγγένεια με επιζώσες αναχωρητικές κοινότητες: «Είμαστε σαν τους παλαιόπιστους της Ρωσίας, σαν τους Αμις». Και κοινωνική κατηγορία: «Μειονότητα». Ως ελαφρυντικό για την αποκοπή των παιδιών από το εκπαιδευτικό σύστημα.
«Ζούμε παραδοσιακά, όπως οι πρώτοι χριστιανοί». Στην πραγματικότητα, ως οπαδοί πολλών ακραίων, αναχρονιστικών και νέων τάσεων μαζί, του αναχωρητικού μοναχισμού, του νεολουδισμού, του επιβιωτισμού. Οχι ως «ευγενείς άγριοι», τα αρχέτυπα των ανθρώπων της φύσης, που απασχόλησαν για αιώνες τη δυτική φιλοσοφία και λογοτεχνία. Αλλά ως ψευδο-ερημίτες· έκρυψαν τον χώρο λατρείας τους σε ένα λαγούμι 17 ολόκληρους αιώνες μετά τους διωγμούς των χριστιανών, του κύματος αντίδρασης στην εκκοσμίκευση της χριστιανικής ζωής, στη θεσμοποίηση της Εκκλησίας, στην κοινωνική ακαταστασία του Διοκλητιανού – μετά κοσμογονικές αλλαγές. Αυτοπεριγράφονταν ως αρνητές της τεχνολογικής προόδου, όμως έκαναν χρήση αυτοκινήτου, υπολογιστή, κινητού… Και συμπεριφέρονταν, χωρίς να το ομολογούν, λίγο ως επιβιωτιστές, ομάδες που επανεμφανίζονται, από τον περασμένο αιώνα, σε κάθε πολιτικοοικονομική ή άλλη κρίση, στη μεγάλη ύφεση του 1929, κατά την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου και του φόβου ενός πυρηνικού ολοκαυτώματος, κατά την πρόσφατη πανδημία. Υπάρχουν ακόμη μέσα στα δάση ορισμένοι που ασκούνται, με αυτοσχέδια και μη όπλα, στην επιβίωση από μια ενδεχόμενη κατάρρευση του πολιτισμού. Τι είδους αγώνας επιβίωσης ήταν για τους παλαιοχριστιανούς η εγκατάσταση στο Μάννα Κορινθίας; Δούλοι μιας μονόπλευρης παρωπιδικής κοσμοθέασης, αποκομμένοι από τα σύγχρονα ανθρώπινα, έγκλειστοι σε έναν στενό ορίζοντα, σε μια καθημερινότητα δήθεν απαλλαγμένη από τη σκοτεινή πλευρά της προόδου, όμως σίγουρα στερημένη από τη φωτεινή της, ισχυρίζονταν ότι δεν είχαν άλλη ασφάλεια πέρα από αυτή που τους παρείχαν τα δικά τους πρωτόλεια μέσα.
Είναι σίγουρα μια μεμονωμένη περίπτωση. Ομως όχι αμελητέα. Πριν παραμεριστεί, χρειάζεται να κατανοηθεί το μείγμα αρνήσεων, φόβων, δεισιδαιμονιών, παραλογισμών, που τη διέπουν. Και γεννούν σκοταδισμό και ανθρώπινα αδιέξοδα.
