Οι φιλελεύθερες δημοκρατίες –αυτές που προσδιορίζονται ως «η Δύση»– βρίσκονται σε μια παγίδα τόσο επικίνδυνη που δύσκολα θα μπορούσαν να την έχουν επινοήσει οι εχθροί τους. Αφενός, η επίθεση του Πούτιν στην Ουκρανία, παρότι δεν πέτυχε τον στόχο της άμεσης κατάληψης της χώρας, έχει αρχίσει να δοκιμάζει το αντιρωσικό μέτωπο. Αφετέρου, η ισοπέδωση της Γάζας που επιχειρεί το Ισραήλ μετά την τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς διχάζει κοινωνίες δυτικών χωρών και ενισχύει ευρύ διεθνές μέτωπο εναντίον των ΗΠΑ και της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Πέρα από το κόστος σε ζωές και υποδομές, πέρα από τον κίνδυνο να ενισχυθούν ο Πούτιν και το Ιράν, οι δύο πόλεμοι εγείρουν τον κίνδυνο νέων προσφυγικών ροών στην περιοχή τους και, συνεπώς, προς την Ε.Ε. Καθώς οι ακροδεξιές πολιτικές δυνάμεις στην Ευρώπη (όπως και αλλού, άλλωστε) «τρέφονται» από την ύπαρξη μεταναστών στις χώρες τους, η ήττα της Ουκρανίας και η επέκταση της αιματοχυσίας στη Μέση Ανατολή θα κλόνιζαν τις χώρες-μέλη και θα δοκίμαζαν τη συνοχή της Ενωσης. Κι όμως, και στα δύο μέτωπα η Ε.Ε. αδυνατεί να επηρεάσει τις εξελίξεις.
Οι δηλώσεις του Γάλλου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν ότι η Ρωσία πρέπει να ηττηθεί, και ότι δεν αποκλείεται χρήση νατοϊκών δυνάμεων στην Ουκρανία, μπορεί να προκάλεσαν τριβές με τον Γερμανό καγκελάριο Ολαφ Σολτς, και αντιδράσεις σε αρκετές άλλες χώρες, όμως είναι μέρος μιας αναγκαίας ζύμωσης για να μπορέσει η Ενωση να αποτρέψει μια ενδεχόμενη ήττα της Ουκρανίας. Σημαντική, επίσης, είναι η απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου να αξιοποιηθούν τα κέρδη από «παγωμένα» ρωσικά περιουσιακά στοιχεία για την αγορά όπλων για την Ουκρανία. Οσο «άβολη» και αν είναι αυτή η κουβέντα, είναι αναπόφευκτη: δεν μπορεί το μέλλον της Ουκρανίας, και συνεπώς των Ευρωπαίων, να εξαρτάται από την εξέλιξη του δράματος στην πολιτική σκηνή των ΗΠΑ. Εδώ και καιρό, ο πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων, πιστός οπαδός του Τραμπ, καθυστερεί την έγκριση βοήθειας προς την Ουκρανία, τη στιγμή που οι ρωσικές επιθέσεις εντείνονται. Ο Τραμπ έχει δηλώσει ότι εάν εκλεγεί, «η Ουκρανία δεν θα λάβει ούτε δεκάρα», σύμφωνα με τον συνομιλητή και σύμμαχό του Βίκτορ Ορμπαν. «Οι Ευρωπαίοι δεν θα μπορούν να χρηματοδοτήσουν τον πόλεμο μόνοι τους, οπότε ο πόλεμος θα λήξει», συμπλήρωσε ο Ούγγρος πρωθυπουργός, ο οποίος είναι συνομιλητής και του Πούτιν.
Δεν μπορεί το μέλλον της Ουκρανίας, και συνεπώς των Ευρωπαίων, να εξαρτάται από την εξέλιξη του δράματος στην πολιτική σκηνή των ΗΠΑ.
Με τουλάχιστον 4,2 εκατ. Ουκρανών προσφύγων ήδη στην Ε.Ε., ήττα της Ουκρανίας θα αύξανε τον αριθμό προσφύγων σε χώρες-μέλη όπως η Γερμανία. Ηδη, το ακροδεξιό κόμμα AfD προηγείται στις δημοσκοπήσεις στα τρία κρατίδια όπου θα διεξαχθούν εκλογές τον Σεπτέμβριο (Σαξονία, Βρανδεμβούργο και Θουριγγία). Σε αρκετές χώρες-μέλη αναμένεται άνοδος ακροδεξιών κομμάτων στις ευρωεκλογές του Ιουνίου. Η δημόσια συζήτηση στη Γερμανία κυριαρχείται από το ζήτημα των προσφύγων και μεταναστών, πυροδοτώντας προσπάθειες και από πιο κεντρώα κόμματα να βρουν λύσεις για τη διαχείρισή του. Το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα σκοπεύει να εφαρμόσει πρόταση για την παραπομπή αιτούντων άσυλο σε «ασφαλή τρίτη χώρα», όπως επιχειρεί η Βρετανία με τη Ρουάντα (ανεπιτυχώς έως τώρα). Η συμφωνία Ε.Ε. – Αιγύπτου είναι, κι αυτή, προσπάθεια να παραμείνει το πρόβλημα σε τρίτη χώρα, με αντάλλαγμα την οικονομική στήριξή της.
Ισως ο ίδιος ο Πούτιν βοηθήσει να ξεπεράσουν τους ενδοιασμούς τους όσοι διστάζουν να εντείνουν τις προσπάθειες εναντίον του: προχθές ο εκπρόσωπος του Ρώσου προέδρου δήλωσε ότι η Ρωσία βρίσκεται σε πόλεμο (όχι απλώς σε «ειδική στρατιωτική επιχείρηση»). Ας κατανοήσουμε –όσοι δεν είμαστε οπαδοί του Πούτιν– ότι βρισκόμαστε κι εμείς σε πόλεμο.
