Θα βοηθούσε αν αρχίζαμε να αντιμετωπίζουμε το κινητό όπως το τσιγάρο; Οχι το ηλεκτρονικό, αλλά το παλιό, βρωμιάρικο τσιγάρο, που χάρη σε μία σειρά επιτυχημένων πολιτικών ενημέρωσης και μερικής απαγόρευσης θεωρείται «ανκούλ» σε πολλές χώρες, κουλτούρες και ηλικίες. Αυτό που πρέπει να πας έξω να το καπνίσεις ή που πρέπει να πάρεις και λίγο την άδεια των γύρω σου. Παρόλο που το κινητό δεν εκπέμπει κάποια ουσία που βλάπτει τους γύρω, θα βοηθούσε να βλέπαμε σήματα απαγόρευσης χρήσης; Ή αν γινόταν κάτι σαν το αλκοόλ. Να έρχεται με μία προειδοποίηση και να είναι κάπως κοινωνικώς αποδεκτή η γνώμη των άλλων, του στυλ: το παράκανες, χρειάζεσαι βοήθεια.
Ή θα προσθέταμε άλλη μία άχρηστη ενοχή; Κι άσε που συνήθως τα πράγματα που έχουν μια αύρα απαγόρευσης γίνονται πιο ελκυστικά. Η ψυχολογία των χρηστών, αυτή πώς θα επηρεαζόταν; Διάφορες τέτοιες συζητήσεις διεξάγονται σε διάφορα μέρη του κόσμου, ενώ η ψυχολογία των χρηστών τραβάει την κατηφόρα μέσα απ’ τη μόνιμη διαθεσιμότητα, τις συγκρίσεις και τις συγκρούσεις κι ενώ οι συζητήσεις κλείνονται, γίνονται πληκτικές, μία αναπαραγωγή του εξατομικευμένου ηχοτοπίου όπου εκπέμπει η κάθε μικροκοινότητα, ένας μικρόκοσμος με τα δικά του απολύτως σημαντικά θέματα που επείγουν και που, αν πάρει κανείς μία απόσταση, δεν είναι και τόσο επείγοντα τελικά. Μία κουλτούρα απασχόλησης, ακόμη και απασχόλησης για το τίποτα, αυτή η «λογική» πόσο μπορεί να κρατήσει;
Τις προάλλες ένιωσα πως θα με βοηθούσε η επίκληση κάποιας απαγόρευσης. Ημουν σ’ ένα ταξί και ο οδηγός τσέκαρε το κινητό του. Οδηγούσε λίγο, τσέκαρε. Εμπαινε σε μία ευθεία, τσέκαρε. Αναβε η εφαρμογή με τους χάρτες και άρπαζε την ευκαιρία να βάλει και μία καρδούλα σ’ ένα μωρό που του πεταγόταν στην οθόνη. Στις δουλειές γραφείου οι περισσότεροι, αν όχι όλοι οι υπάλληλοι, περνούν αρκετή ώρα χαζολογώντας ονλάιν. Και στα σχολεία τα παιδιά βουτάνε το κινητό με το τέλος της αγγαρείας σαν διψασμένοι που βρίσκουν νερό.
Αν το λέγαμε εθισμό, ίσως η συζήτηση να πήγαινε παρακάτω. Σε κάποιες ενδεχόμενες ρυθμίσεις. Σε κάποιες ζώνες απαγόρευσης χρήσης, για παράδειγμα, κάπου όπου θα πούμε πως δεν γίνεται να υπάρχουν κινητά, είτε επειδή πρέπει να είναι πεδίο που δεν καταγράφεται (όπως στο θέατρο) είτε για λόγους παιδαγωγικούς (π.χ. σχολεία, μουσεία). Ξέρω ότι ακούγεται πατερναλιστικό, και είναι κιόλας. Αλλά βλέποντας τους ανθρώπους να βγάζουν βόλτα το σκυλί τους άνοιξη, μες στις νεραντζιές και τις λεμονιές, και να μην παρατηρούν σχεδόν τίποτ’ απ’ όλ’ αυτά, επειδή συμβαίνει κάτι σπουδαίο στο κινητό τους, βουλιάζει λίγο ο εσωτερικός μου κόσμος. Και δεν θα ήθελα έναν γιατρό με διάσπαση προσοχής ή το παιδί μου, αν είχα, να αδυνατεί να μαζέψει το μυαλό του και ν’ απολαύσει ένα βιβλίο.
Σίγουρα θα γλιτώναμε και από κάποιες μάταιες προσπάθειες να πεισθούν οι μεγαλύτερες ηλικίες –νέες στο Ιντερνετ– για την αρκετά ριψοκίνδυνη «επιλογή» τους να ενημερώνονται απ’ το φέισμπουκ και να μαλώνουν με γνωστούς τους εκεί μέσα. Τι ωραία θα ήταν να ξεμπερδεύαμε μ’ όλ’ αυτά. Να μπορούσαμε να λέμε: άκου, αυτό που κάνεις σε βλάπτει, αλλά είναι δικαίωμά σου. Τουλάχιστον με το κάπνισμα δεν χρειάζεται να απολογηθείς από κάποια ηλικία και μετά που δεν καπνίζεις.
Νομίζω πως ένα από τα χειρότερα πράγματα αυτού του μαζικού εθισμού είναι η μιζέρια και η πλήξη πολλών συζητήσεων γύρω από πολλά θέματα που κλείνουν ή γίνονται κυκλικά λόγω της αρχιτεκτονικής αυτών των σκουπιδότοπων «συζήτησης». Στο λεωφορείο το μόνιμο θέαμα είναι κυρίες στην ηλικία της μαμάς μου να σκρολάρουν ατέρμονα ανάμεσα σε καλτσάκια και παντελόνια σαν να ξύνονται. Αναλυτές/κριτικοί/ειδικοί εκ του προχείρου βιβλίων, πολιτικών, ταινιών, γνωμών και κοσμοθεωριών κοιτάνε να «ταπώσουν» στα εξήντα τους κάποιον άλλον εξηντάρη, όπως ακριβώς είχαμε κάνει κι εμείς στο γυμνάσιο όταν πρωτοβγήκαν όλ’ αυτά και θέλαμε να ταπεινώσουμε και να ισοπεδώσουμε τους «αντιπάλους» μας από το εχθρικό τμήμα Γ2.
