Στη δυτική μουσική φιλολογία, ορισμένα έργα είναι ταυτισμένα με τη Μεγάλη Πέμπτη και τη Μεγάλη Παρασκευή, με άλλα λόγια, με την εικόνα του Χριστού επάνω στον σταυρό, να παραδίδει το πνεύμα και να ακολουθεί ο θρήνος, κυρίως, από την Παναγία.
Κλείνουμε, λοιπόν, αυτή τη μικρή ενότητα της Μεγάλης Εβδομάδας όχι με ένα αλλά με τέσσερα σχετικά έργα και τις αντίστοιχες προτάσεις –πρόσφατης– ηχογράφησης.
Το πρώτο είναι οι «Επτά Λόγοι του Σωτήρος πάνω στον Σταυρό», Εργο 51b του Φραντς Γιόζεφ Χάιντν (1732-1809). Ο ίδιος ο συνθέτης θεωρούσε πως ήταν το κορυφαίο έργο του. Ανάθεση από εκκλησιαστικούς κύκλους της Ισπανίας το 1786, αυτό που ζητήθηκε από τον Χάιντν ήταν μουσική που να ερμηνεύεται εντός της εκκλησίας ανάμεσα στις ομιλίες του ιερέα με θέμα τους επτά λόγους του Ιησού προτού ξεψυχήσει, και τον σχολιασμό τους.
Το έργο ζητήθηκε να είναι ορχηστρικό. Ο Χάιντν ήταν διάσημος στην Αγγλία («Σαίξπηρ της μουσικής» τον αποκαλούσαν), όμως η φήμη του είχε καλύψει όλη την Ευρώπη. Ο συνθέτης το μετάγραψε για κουαρτέτο εγχόρδων, για σόλο πιάνο, αλλά και για ορατόριο (σολίστ, χορωδία και ορχήστρα).
Η τελευταία είναι η πιο διαδεδομένη εκδοχή, εμείς όμως σήμερα προτείνουμε αυτή για κουαρτέτο, από την εταιρεία harmonia mundi, ερμηνευμένο έξοχα από το φημισμένο Κουαρτέτο της Πράγας (Prazak Quartet).
Τα άλλα τρία έργα φέρουν τον ίδιο τίτλο: Stabat Mater. Αποτελεί μέρος του τυπικού της Καθολικής Εκκλησίας τη Μεγάλη Εβδομάδα. Στο επίκεντρο είναι ο θρήνος της μάνας κοιτώντας τον εσταυρωμένο γιο της.
Η εταιρεία alpha-classics λάνσαρε πρόσφατα δύο ιδιαίτερες ερμηνείες των Stabat Mater του Ντομένικο Σκαρλάτι (1685-1757) και του Αντόνιν Ντβόρζακ (1841-1904). Ονομαστά έργα που όμως τα χωρίζουν πολλά, από τις διαφορετικές εποχές οπότε γράφτηκαν έως την τεχνοτροπία και το ύφος. Εδώ, ο Simon-Pierre Bestion και το σύνολο La Tempete μεταγράφουν τις αυθεντικές εκδοχές για σολίστ χορωδία, πιάνο και έγχορδα, δημιουργώντας μιαν ιδιότυπη ένωση ανάμεσα στα δύο έργα. Αίφνης ο Σκαρλάτι θυμίζει νεοκλασικιστική μουσική σπουδή των αρχών του εικοστού αιώνα και ο Ντβόρζακ σαν έργο νεορομαντιστή των μέσων του εικοστού. Οι ερμηνείες προσφέρονται για μια νέα γνωριμία με δύο σπουδαίες συνθέσεις.
Εξοχο σύγχρονο Stabat Mater είναι αυτό του Εσθονού Αρβο Περτ (1935). Μια νέα ερμηνεία και ηχογράφηση δόθηκε πρόσφατα από την apartemusic. Σπαρακτικό έργο, με τις σιωπές του και τονικότητες που όμως δεν παραπέμπουν στιγμή στο παρελθόν της μουσικής. Το άλμπουμ περιλαμβάνει και άλλα σημαντικά και γνωστά έργα του Περτ, εξαίσια δοσμένα όλα από την Ορχήστρα Δωματίου Morphing υπό τη διεύθυνση του Tomasz Wabnic.
Καλή ακρόαση και Καλή Ανάσταση σε όλες και όλους.
