«Μα πώς ντύνονται έτσι; Δεν αισθάνονται γελοίοι;». Οπως κάθε χρόνο, ίσως λίγο παραπάνω φέτος απ’ ό,τι άλλες χρονιές, τα σχόλια για το Met Gala κινήθηκαν στη σφαίρα της αισθητικής προσβολής και της ειλικρινούς απορίας. Οι περισσότεροι από τους αμύητους στον έξοχο παραλογισμό της μόδας εστίασαν στην γκροτέσκα υπερβολή των ενδυμάτων που επέλεξαν οι διάσημοι προσκεκλημένοι· τους διέφυγε, ωστόσο, ότι η υπερβολή είναι σκόπιμη: το ετήσιο γκαλά του περιοδικού Vogue για την ενίσχυση του Ινστιτούτου Κοστουμιών του Μητροπολιτικού Μουσείου Τέχνης της Νέας Υόρκης διοργανώνεται ακριβώς για να επιδείξει τον πειραματικό χαρακτήρα της υψηλής ραπτικής, δηλαδή την απρόσιτη πλευρά της τέχνης του ρούχου – εκείνη που προσφέρεται για όνειρα και όχι για καθημερινή χρήση. Το Met Gala, άλλωστε, σηματοδοτεί το άνοιγμα της ετήσιας έκθεσης του Ινστιτούτου, με το θέμα της οποίας καλούνται να εναρμονιστούν ενδυματολογικά και οι καλεσμένοι. Το ζητούμενο δεν είναι η μετριοπάθεια και το πρακτικό πνεύμα, λοιπόν, αλλά η σπουδή στη φαντασία, στην πολυτέλεια και στην τεχνική αρτιότητα. Αν υπάρχει μία περίσταση κατά την οποία οι ιλιγγιώδεις προδιαγραφές και η εξωφρενικότητα δικαιολογούνται, είναι αυτή.
Σελέμπριτι επιδερμικότητα
Βέβαια, οι σελέμπριτι καλεσμένοι, στους οποίους οφείλεται η μετατροπή του Met Gala από «κλειστό» πολιτιστικό δρώμενο τοπικού ενδιαφέροντος σε φαντασμαγορική εκδήλωση διεθνούς ακτινοβολίας, δεν είναι σίγουρο ότι ενδιαφέρονται ιδιαίτερα για το σχέδιο, τα υφάσματα και τους ακάματους τεχνίτες πίσω από τις περίπλοκες δημιουργίες με τα φτερά, τα κεντήματα και τα λουλούδια. Στην περίπτωσή τους, δράση αναλαμβάνουν κυρίως οι στυλίστες, που καλούνται να οργανώσουν από το παρασκήνιο τη δημιουργία μιας επικής εικόνας για το προσκήνιο. Εν προκειμένω, επομένως, δικαιολογούνται κατά κάποιον τρόπο τα πικρόχολα σχόλια: με αυτό το ανθρώπινο δυναμικό, το Met Gala δεν μοιάζει να σχετίζεται τόσο με την τέχνη, όσο με το πανηγύρι της ματαιοδοξίας που είναι η σόου μπιζ. Τι κι αν τα βλέμματα εκατομμυρίων θεατών πέφτουν πάνω στη Ζεντάγια και στη Λάνα ντελ Ρέι καθώς σαρώνουν το χαλί του Met Gala φορώντας τις παραμυθικές δημιουργίες του Τζον Γκαλιάνο και του οίκου Alexander McQueen αντίστοιχα; Κατά πάσα πιθανότητα, τα βλέμματα δεν θα προχωρήσουν πέρα από τη στιλπνή επιδερμίδα των σταρ· το κέρδος που μας αρέσει να φανταζόμαστε ότι προσπορίζονται η τέχνη και ο πολιτισμός διά των μέσων που αγιάζονται από τον σκοπό, μάλλον δεν είναι άλλο πέρα από το αμιγώς οικονομικό. Μία απόδειξη είναι οι αντιδράσεις του κοινού: πόσοι έχουν καταλάβει ότι πίσω από το φανταχτερό πανόραμα του Met Gala βρίσκεται το ίδιο το Met; Πόσοι από εκείνους που καταναλώνουν μειδιώντας τις άπειρες εικόνες της λαμπερής εκδήλωσης θυμούνται ότι το Ινστιτούτο Κοστουμιών με τη συλλογή του είναι εκεί για να διασώσει τη μόδα ως καλλιτεχνικό και κοινωνικό φαινόμενο, και όχι τη φήμη ηθοποιών και τραγουδιστών που είδαν φως και μπήκαν;
Και η Παλαιστίνη;
Κατά του Met Gala βάλλουν, ωστόσο, και οι μονίμως οργισμένοι, των οποίων η οργή είναι άσχετη από τη χρησιμότητα ή μη της εκδήλωσης. Είναι εκείνοι που βρίσκουν σκανδαλώδες οτιδήποτε δεν τους περιλαμβάνει και στηρίζουν το μένος τους προσχηματικά σε κάποια κοινωνική παράμετρο: άλλες χρονιές, ήταν η χρήση γούνας, η περιρρέουσα φτώχεια, η βία και ο ρατσισμός που τάχα καθιστούσαν το Met Gala ανεπίκαιρο και «tone deaf». «Εδώ ο κόσμος καίγεται κι εσείς ασχολείστε με αυτό;» ήταν το αιτιολογικό σλόγκαν. Φέτος, όπως αναμενόταν, τα κοινωνικά δίκτυα γέμισαν με αναφορές στην Παλαιστίνη: το Met Gala, σύμφωνα με πολλούς, ήταν ένα παραπέτασμα με στόχο την απόκρυψη του χυμένου αίματος στη Λωρίδα της Γάζας. Λες και το αίμα δεν θα χυνόταν αν δεν υπήρχαν τα ρούχα· λες και η Ιστορία γράφεται μονοθεματικά. Ισως οι διαμαρτυρόμενοι κρίνουν εξ ιδίων. Ισως φοβούνται πως η σιωπή των fashionistas για την Παλαιστίνη ενέχει την περιφρόνηση που ενέχει και η δική τους σιωπή για την Ουκρανία. Ομως δεν είναι όλες οι σιωπές ίδιες.
