Οσο και αν οι Ελληνες θέλουμε να ξεχνάμε ότι η χώρα μας αποτελεί κομμάτι των Βαλκανίων, οι πολιτικές, ιστορικές και πολιτισμικές εντάσεις της χερσονήσου είναι πάντα έτοιμες να μας εμπλέξουν σε νέες περιπέτειες. Την ώρα που ο πρωθυπουργός βρισκόταν στην Τουρκία σε μια επίσκεψη που θα δείξει εάν η διακήρυξη φιλίας του περασμένου Δεκεμβρίου είναι ουσιαστική ή όχι, τα μέτωπα της Βόρειας Μακεδονίας και της Αλβανίας φούντωναν.
Εδώ και πολλές δεκαετίες, η Ελλάδα είχε το προνόμιο να ανήκει στη Δύση – η μόνη χώρα της περιοχής που ήταν μέλος και του ΝΑΤΟ και της μετέπειτα Ευρωπαϊκής Ενωσης. Το μεγάλο προβάδισμα αυτό ροκανίστηκε μετά το 1989, καθώς οι χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ άρχισαν να εντάσσονται στο ΝΑΤΟ και στην Ε.Ε., ενώ η Τουρκία έκανε άλματα στην οικονομία, στην πολεμική βιομηχανία και στην επιθετική (συχνά στρατιωτική) διπλωματία.
Η χώρα μας κερδίζει όταν οι θέσεις της εξασφαλίζουν τη στήριξη των συμμάχων. Οι εξάρσεις υπερπατριωτισμού φτιάχνουν πολιτικές καριέρες, όμως βλάπτουν τη χώρα.
Για τη χώρα μας, η πρόκληση ήταν πάντα να διαχειρίζεται τις εντάσεις με τους γείτονες από την προνομιακή θέση στην οποία βρισκόταν χωρίς να αφήνει να την παρασύρουν στο πεδίο που αυτές επέλεγαν. Οι Βαλκανικοί Πόλεμοι, η Μικρασιατική Καταστροφή και η ανταλλαγή πληθυσμών στοίχισαν πολύ ακριβά σε ζωές, περιουσίες και εθνική περηφάνια σε όλη την περιοχή. Παρότι διαμόρφωσαν ένα γεωγραφικό και πολιτικό τοπίο στο οποίο είχαν μειωθεί πολύ οι εντάσεις, τα συλλογικά και ατομικά τραύματα, και αρκετές «εκκρεμότητες», άφησαν διαφορετικές εθνικές ομάδες να συγκρούονται. Σε αυτές, πολλοί αισθάνονται αδικημένοι, επιλέγοντας τα κατάλληλα γεγονότα από την Ιστορία τους για να στηρίξουν τα επιχειρήματά τους, και όλοι διεκδικούν κάτι που οι άλλοι δεν θέλουν να παραδώσουν αφού, και αυτοί, το θεωρούν δικό τους. Είναι τόσο πολύπλοκο το παρελθόν, τόσο φρέσκες οι πληγές, τόσο μεγάλοι οι φόβοι για νέες συγκρούσεις και καταπατήσεις των δικαιωμάτων μειονοτήτων, που δύσκολα γίνονται αποδεκτοί οι συμβιβασμοί.
Αυτό απέδειξε η μακρόχρονη διαμάχη για την ονομασία της σημερινής Βόρειας Μακεδονίας, και στις σχέσεις Αθηνών – Σκοπίων, και στη διαμόρφωση του πολιτικού τοπίου στις δύο χώρες. Η Ελλάδα, παρότι ήδη στην Ε.Ε., δεν πέτυχε να κρατήσει το ενδιαφέρον των εταίρων της αμείωτο για πολύ. Ενεπλάκη η ίδια στο πεδίο που είχαν ορίσει οι υπερεθνικιστές των Σκοπίων. Τελικώς, η πίεση του ΝΑΤΟ και της Ε.Ε. οδήγησε στη συμφωνία των Πρεσπών. Το ότι αυτή δεν είναι αποδεκτή από πολλούς στη Β. Μακεδονία και στην Ελλάδα δεν σημαίνει ότι η διαμάχη απαιτεί παλιές, αποτυχημένες πρακτικές. Η Αθήνα βρίσκεται σε πλεονεκτική θέση – τα Σκόπια σήμερα αντιμετωπίζουν όχι μόνον εσωτερικές διαφωνίες, αλλά κοινό μέτωπο, που συμπεριλαμβάνει την Ελλάδα, την Ε.Ε., το ΝΑΤΟ, τη Βουλγαρία. Εδώ, όπως και στις σχέσεις με την Αλβανία και την Τουρκία, η χώρα μας κερδίζει όταν οι θέσεις της εξασφαλίζουν τη στήριξη των συμμάχων. Οι εξάρσεις υπερπατριωτισμού φτιάχνουν πολιτικές καριέρες, όμως βλάπτουν τη χώρα.
