Κανένας eurofan δεν παίρνει τη Eurovision τόσο στα σοβαρά όσο οι φανατικοί πολέμιοί της. Οι φαν, ακόμη κι όταν την υπεραναλύουν, την απολαμβάνουν στο τέλος σαν αυτό που είναι: το πιο μαζικό πανηγυράκι της ηπείρου. Οι πολέμιοι, όμως, είναι εκείνοι που της δίνουν περιωπή μείζονος γεγονότος – τελετουργικού που συλλαμβάνει και αποτυπώνει τάχα την ψυχή της Ευρώπης.
«Οργιο», «ασυδοσία» και «κηδεία της Ευρώπης» είδε στον διαγωνισμό τραγουδιού η εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών, ενώ ένας οργανικός «αναλυτής» του ρωσικού καθεστώτος σχολίασε: «ΛΟΑΤΚΙ, σοδομία, κάθε είδους σαρκική ασυδοσία, που υποβιβάζει τον άνθρωπο στο επίπεδο του ζώου».
Αυτή η δαιμονολογία δεν προέρχεται μόνο από την –αποκλεισμένη από τη Eurovision– Ρωσία. Αντηχεί πανομοιότυπη και από τις ομόλογες δυνάμεις εντός της Ευρώπης, που σπέρνουν μέρες τώρα ηθικό πανικό για τα κέρατα του Ιρλανδού Μπάμπι, το ιπτάμενο εσώρουχο του Φινλανδού και τη δεδηλωμένη αφυλία του νικητή Νέμο. Δεν σπάνε πλάκα με την ηθελημένη κακογουστιά του θεάματος. Την ίδια ώρα που ελεεινολογούν την ευτέλειά του, το εξορκίζουν σαν τεκμήριο παρακμής. Τι από τα δύο είναι τελικά αυτό το θέαμα που παρακολούθησαν διακόσια εκατομμύρια τηλεθεατές; Φθηνό ή βαρύ; Γελοίο ή ολέθριο;
Είναι σίγουρα απρόσιτο για τους οπαδούς ενός μονολιθικού κόσμου, που ταυτίζουν την «ισχύ» με τα στερεότυπα του πατριαρχικού πολιτισμού. Η «ακμή» στον κόσμο αυτό εκδηλώνεται με τους στοίχους των παρελάσεων και τη στιβαρότητα των ερπυστριών. Είναι ο κόσμος του απόλυτου. Ενώ, στον αντίποδα, ο κόσμος της Eurovision είναι παρδαλός – πολύχρωμος και αντιφατικός, ανελέητα αυτοσαρκαστικός, χωρίς ανάγκη για συνοχή ή για βάθος. Είναι ο κόσμος που επιτρέπει την ελαφρότητα, τον πειραματισμό και το παιχνίδι.
Τι από τα δύο είναι τελικά αυτό το θέαμα που παρακολούθησαν διακόσια εκατομμύρια τηλεθεατές; Φθηνό ή βαρύ; Γελοίο ή ολέθριο;
Δεν είναι πάντα εύκολο να παρακολουθήσει κανείς την υπερβολή αυτού του παιχνιδιού. Χρειάζεται απόθεμα χιούμορ για να υποφέρεις την αισθητική κόπωση. Ομως, πόσα πρωινά ξυπνούν εκατομμύρια Ευρωπαίοι, από τη Νορβηγία μέχρι τη Μάλτα, έχοντας κάτι κοινό να συζητήσουν, όπως την επομένη κάθε διαγωνισμού της Eurovision;
Πού κατοικεί άραγε ο πολιτισμός που καθιστά την Ευρώπη ένα ενιαίο σύνολο; Μόνο στους ναούς της κλασικής αρχαιότητας και στους γοτθικούς της καθεδρικούς; Μόνο στα ηρώα και κενοτάφια των μεγάλων της σφαγών – στα μουσεία και στις όπερες;
Δεν καθιστά τους Ευρωπαίους «Ευρωπαίους» ο ιστός της ζωντανής, πεζής κουλτούρας των γηπέδων και των καφενείων; Δεν αλληλοαναγνωρίζονται σαν μέλη μιας υπερεθνικής κοινότητας στην αρένα ενός καρναβαλιού, όπου το τραγούδι είναι η σχεδόν λησμονημένη αφορμή;
Καταστατικώς σαχλή, η Eurovision είναι μια πολύ σοβαρή υπόθεση. Φτιάχνει τον κοινό τόπο μιας γιορτής σε μια ήπειρο που δεν βρίσκει και πολλά να γιορτάσει από κοινού.
