Την Πέμπτη το πρωί μαχαιρώσανε ακόμη μία. Βρέθηκε στη μέση του δρόμου. Είχε καταγγείλει επανειλημμένα τον πρώην. Η Ελληνική Πολιτεία και οι Αρχές, από την Αστυνομία μέχρι την Εισαγγελία, απέτυχαν να διαφυλάξουν τη ζωή της. Αφέθηκε αβοήθητη, ενώ λίγο καιρό πριν άλλη μία γυναίκα σκοτώθηκε μπροστά σε αστυνομικό τμήμα κι ενώ η σιωπή έχει σπάσει πια, μαζί με την ντροπή, κι ακούμε από γνωστές, φίλες, συγγενείς μας πως όταν χωρίζουν μια πρώτη αντίδραση είναι «θα σε βρω να σε σκοτώσω».
Υπάρχει κάποια εγρήγορση άραγε στα αστυνομικά τμήματα, στο δικαστικό σώμα, στις αρχές συνολικά, ενόψει αυτής της άγριας κοινωνικής κατάστασης; Γίνονται έλεγχοι, ενημερώσεις, ανανεώνονται τα νομοθετικά μέτρα/οι οδηγίες με βάση τα στοιχεία; Υπάρχει προσωπικό, περιπολικά, ετοιμότητα, εκπαίδευση; Όπως όλα δείχνουν, τα αντανακλαστικά είναι αργά, ο μηχανισμός προστασίας πάσχει, οι άνθρωποι που θα μπορούσαν να κάνουν τη δουλειά βαλτώνουν σε συνθήκες σκανδαλώδους χαλαρότητας. Οι γυναίκες πέφτουν η μία μετά την άλλη, αλλά δεν ιδρώνει το αυτί τους. Ίσως να είναι μουδιασμένοι, ακατάλληλοι, ανεκπαίδευτοι, ίσως να υπάρχει γραφειοκρατία, πολλά πρωτόκολλα, πλήξη, δημοσιοϋπαλληλική λογική, ανύπαρκτος χώρος για πρωτοβουλίες, κακή ιεράρχηση προτεραιοτήτων. Υπάρχουν υπεύθυνοι και φέρουν την ευθύνη για το πώς (δεν) λειτουργούν τα πράγματα.
Δεν είναι και πολύ στέρεο επιχείρημα το «της δώσανε υλικό και δεν το αξιοποίησε, της είπανε να βάλει το κουμπί πανικού, τι άλλο να κάνουν;», γιατί συνιστά μετατόπιση της ευθύνης από τον κρατικό μηχανισμό στο θύμα τη στιγμή που το τελευταίο βρίσκεται σε έκρυθμη ψυχική κατάσταση και σε συνθήκες προφανούς διακινδύνευσης. Το καθήκον του κράτους είναι να προστατεύει την ανθρώπινη ζωή και εάν αυτό συμβαίνει αναποτελεσματικά όπως δείχνουν τα στοιχεία, κάτι θέλει ξανά ψάξιμο (η κατάρτιση/ο αριθμός των ανθρώπων στην αστυνομία; τα ενδεδειγμένα πρωτόκολλα; οι οδηγίες που λαμβάνουν; τα γρήγορα/αργά αντανακλαστικά; φτωχές δεξιότητες εκτίμησης κινδύνου, οι προκαταλήψεις (biases);). Είναι όπως με τα αεροπορικά δυστυχήματα, δεν μπορείς να πεις το αεροπλάνο δούλεψε ώσπου δεν δούλεψε, πρέπει να αντλήσεις κάποια πληροφορία από την αποτυχία, όχι να κωφεύσεις.
Δεν φταίνε τα θύματα που απλώς απαιτούν την εκπλήρωση μίας στοιχειώδους υπόσχεσης εκ μέρους του κράτους, την προστασία της ανθρώπινης ζωής. Αυτές κάνουν τα βήματα. Και σε καταγγελίες προβαίνουν και τις αρχές ενημερώνουν και στην Εισαγγελία προσφεύγουν. Μπορεί η αστυνομία να έχει αποτρέψει χίλιες δυο άλλες γυναικοκτονίες που αγνοώ, μπορεί οι Εισαγγελείς (αυτό εν μέρει το γνωρίζω) να εργάζονται με αληθινή αυταπάρνηση μπροστά σ’ έναν απίστευτο όγκο εργασίας, ευθύνης και πίεσης. Η επιτυχία είναι ήσυχη, η αποτυχία θορυβώδης. Έτσι, η σημερινή σφαγή στη μέση του δρόμου κάνει πάταγο.
Δείχνει πως κάτι δεν λειτουργεί στο σύστημα που οδηγεί από την πόρτα του Αστυνομικού Τμήματος, στην Εισαγγελία και τελικά στον πραγματικό έλεγχο του εγκλήματος από το δικαστήριο (άλλωστε πως να ξεπεράσουμε ψυχολογικά την εξολόθρευση γυναίκας μπροστά στο ΑΤ;). Εκεί στα πρώτα βήματα της ποινικής διαδικασίας, δεν ισχυρίζεται κανείς στα σοβαρά πως πρέπει να τρωθεί το τεκμήριο αθωότητας του υπόπτου ή να υπερβαίνουν εαυτούς οι υπάλληλοι, αλλά η πρώτη επαφή της κακοποιημένης γυναίκας με το σύστημα απονομής της δικαιοσύνης οφείλει να μην είναι μία θεσμική εμβάθυνση της αίσθησής της πως είναι απροστάτευτη και δεν έχει πού να στραφεί. Δεν γίνεται να της λέμε κι εμείς «δεν έχεις πού να πας, κανείς δεν θα προστρέξει δίπλα σου». Αυτά της τα ‘χει πει ο κακοποιητής μαζί με όλα όσα καλλιεργούν την αίσθηση πως «δεν στέκεις καλά», δεν είσαι σε θέση να εκτιμήσεις την κατάσταση και άλλες παράλογες ιδέες που επιτυχώς εμφυσούν στα θύματά τους οι κακοποιητές.
Δεν είναι όλες οι γυναίκες πλούσιες, μορφωμένες και δικτυωμένες, ώστε να μπορούν να πάρουν αμέσως καλό δικηγόρο. Για κάποιες η αστυνομία, αυτό το χαμηλό, πρώτο στάδιο επιβολής του νόμου και η Εισαγγελία, είναι το μόνο διαθέσιμο καταφύγιο. Ειδικά όταν απειλείται η ζωή τους με άμεσο τρόπο. Τι συμβαίνει εκεί; Τι προστασία παρέχεται, τι μηχανισμοί ενεργοποιούνται ώστε αυτή που καταγγέλλει να μη βρεθεί νεκρή; Υπάρχουν άνθρωποι πολύ καταλληλότεροι από εμένα να εγείρουν ζητήματα αποτελεσματικής μεταχείρισης της καταγγέλλουσας και αποτελεσματικής προστασίας της ζωής της, ελπίζω να ερωτηθούν από αρμόδιους και υπευθύνους και σταδιακά το κράτος να προσφέρει αυτό που είναι η καταστατική του υπόσχεση: προστασία της ανθρώπινης ζωής.
Ως ενήλικες γυναίκες, και ως πολίτες, απαιτούμε έναν κρατικό μηχανισμό που θ’ ασκήσει τη νόμιμη βία πάνω στον άνθρωπο που μας ασκεί βία. Πρέπει να αντιστραφεί ο φόβος, να μετατοπιστεί από τα θύματα στους κυνηγούς τους. Και σίγουρα δεν μάς αξίζει μία παθητική στάση όπου απλά θα μετράμε νεκρές και μετά θα διαφωνούμε με τα άψυχα τρολ του ίντερνετ ή αφελείς αργόσχολους για τον όρο «γυναικοκτονία». Το χειρότερο είναι πως, όπως κι αν το πούμε, κατά βάθος, μεταξύ μας, έχουμε συνεννοηθεί για το πράγμα που θέλουμε να περιγράψουμε. Κι αυτό το πράγμα ζέχνει.
