Ο Πάνος Δόλογλου είπε μια Κυριακή ότι θα πάει σινεμά και δεν επέστρεψε σπίτι του. Εκτοτε τον αναζητούν η μητέρα του, Χαρούλα Δόλογλου, ετών 68, και ο αδελφός του Λευτέρης, ο οποίος έχει κινητικά προβλήματα. Ο Λευτέρης περνάει τη μέρα του σε αναπηρικό αμαξίδιο και συντηρείται χάρη στον μισθό του Πάνου και στην άοκνη φροντίδα της χήρας μητέρας του.
Ενα διμελές κινηματογραφικό συνεργείο εμφανίζεται στη ζωή τους, που ζητάει να καταγράψει την αναζήτηση του γιου και η κυρία Χαρούλα τους καλωσορίζει γιατί πιστεύει ότι θα μεταδοθεί ως ρεπορτάζ σε δελτίο ειδήσεων και θα συμβάλει στην ανεύρεση του εξαφανισμένου.
Το σενάριο του Σπύρου Ιακωβίδη στο «Black stone» ανοίγει πολλά κεφάλαια, οικογενειακών σχέσεων και κοινωνικού σχολιασμού, όλα, όμως, ισορροπούν επιδέξια, με χιούμορ διεισδυτικό και συγκινητικό, στη φιγούρα της Ελληνίδας μάνας (που σφραγίζει με την ερμηνεία της η Ελένη Κοκκίδου). Τη βραβευμένη ταινία (του 2022, που προβάλλεται στο Ertflix) θα μπορούσε να την επιλέξει κάποιος και ως ένα στέρεο σημείο αναφοράς στη μεταπολιτευτική Ελλάδα, ειδικά φέτος, με αφορμή και τη συμπλήρωση της 50ετίας.
Η μικροαστική αισθητική του σπιτιού της Χαρούλας Δόλογλου επιβιώνει αυτούσια σαν ένα ζωντανό μουσείο της μεταπολιτευτικής Ελλάδας.
Ενας σκηνοθέτης, αγέννητος τη δεκαετία του ’70, με ρίζες στο Λονδίνο, διαθέτει το βλέμμα και την απόσταση αλλά και τη συναισθηματική νοημοσύνη και τη γνώση να αγκαλιάσει, χωρίς να εθελοτυφλήσει, μια χώρα και τις παθογένειές της. Επιλέγει το είδος του σατιρικού ψευδο-ντοκιμαντέρ (mockumentary), για να κυκλώσει, διαχρονικά, μια κοινωνία που δεν μπορεί να απαλλαγεί ακόμη από την οπισθοδρόμηση της δημοσιοϋπαλληλικής αργομισθίας. Στην έναρξη, μάλιστα, της ταινίας, μια καρτέλα μάς πληροφορεί: «Ο αριθμός των δημοσίων υπαλλήλων στην Ελλάδα σήμερα υπολογίζεται περίπου στους 602.301. Από αυτούς 48.646 αγνοούνται καθώς έχουν προσληφθεί από άγνωστους φορείς του Δημοσίου. Είναι τα λεγόμενα φαντάσματα του Δημοσίου». Στα πρώτα πλάνα, γραφεία με στοιβαγμένους φακέλους, τηλέφωνα που χτυπούν ασταμάτητα, κανείς στη θέση του για να απαντήσει. Ο Πάνος Δόλογλου δουλεύει, δούλευε για την ακρίβεια, στον ΟΑΕΔ και χάθηκε χωρίς να αφήσει ίχνη, μαζί με πλαστά επιδόματα που είχε εγκρίνει. Ομως ήταν «κύριος», για τη μάνα, και πάντα «εντάξει στις υποχρεώσεις του».
Στο κάδρο των πρωταγωνιστών υπάρχει και ο Μιχάλης, Αφρικανός ταξιτζής, γέννημα θρέμμα Κυψελιώτης, με γονείς από την Γκάνα. Είναι ο πιο συμπονετικός και τρυφερός, αναπάντεχος φίλος της οικογένειας. Θα ήθελε να έχει κι αυτός μια δουλειά στο Δημόσιο. «Αλλά μαύρος δημόσιος υπάλληλος, το φαντάζεσαι;» λέει γελώντας και στρίβοντας ένα τσιγάρο.
Η πραγματικότητα δεν επιτρέπει υπεκφυγές, τα ευτράπελα δεν επισκιάζουν την ουσία, δεν υποβαθμίζουν την τραγικότητα των συνθηκών. Το φινάλε καγχάζει με τις όψεις μιας Ελλάδας που δεν της λείπει ούτε το φιλότιμο ούτε το συναίσθημα, αλλά αυτά δεν αποτελούν πανάκεια. Δεν αποτρέπουν τη σύγκρουση. Μπορούν όμως να οδηγήσουν στην επανεκκίνηση μιας ζωής σε άλλες βάσεις.
Η μικροαστική αισθητική του σπιτιού της Χαρούλας Δόλογλου επιβιώνει αυτούσια, μέσα στις δεκαετίες, σαν ένα ζωντανό μουσείο της μεταπολιτευτικής Ελλάδας· των συνοικιακών διαμερισμάτων της Αθήνας, στα οποία φωλιάζει αδιατάρακτος ο χρόνος, με τις «ασφαλείς» επιλογές μιας ελαφρώς εγκαταλελειμμένης νοικοκυροσύνης: σεμέν, γυάλινα διακοσμητικά ζωάκια, εικονίσματα, το καντήλι πάντα αναμμένο δίπλα στη φωτογραφία του νεκρού συζύγου, εμαγέ σκεύη κουζίνας, τα χρειαζούμενα έπιπλα, μια μυρωδιά, λες, κλεισούρας, αναβλύζει, τη νιώθεις σε κάθε πλάνο. Ρούχα παλιομοδίτικα, άχρωμα· σε όλα εγγράφεται μια ζωή με στερήσεις και δυσκολίες αλλά όχι χωρίς φροντίδα, χωρίς ανάσες. Το «Black stone» είναι θύλακος μιας εποχής που τη βλέπουμε ως παρελθούσα αλλά είναι παρούσα. Οχι, ίσως, καθοριστική, αποτελεί, όμως, μεγάλο και κομβικό κεφάλαιο στο βιογραφικό της χώρας.
