Οι πλημμελείς έλεγχοι είναι σύμπτωμα μιας κακοφορμισμένης ημι-αδρανούς μηχανής, του βραχυκυκλωμένου, αποψιλωμένου κομματιού του Δημοσίου, ένδειξη καθυστέρησης. Είναι μια πραγματικότητα διπλής όψης, και καταδικαστέας και βολικής, οικείας, σχεδόν αποδεκτής.
Αυστηρές προδιαγραφές στην παραγωγή ζεστών σχολικών γευμάτων υφίστανται. Προφανώς δεν τηρήθηκαν στην περίπτωση του εργοστασίου στη Λαμία, αφού 63 παιδιά του Δημοτικού νόσησαν με σταφυλόκοκκο. Καταγγελίες γονέων για ακατάλληλο φαγητό (ωμό κοτόπουλο, άβραστα όσπρια, αλλοιωμένα λαχανικά, σάπια φρούτα, ξένα σώματα στη συσκευασία κ.ά.) είχαν κατατεθεί και παλαιότερα, χωρίς, ως φαίνεται, να πυροδοτήσουν τη συγκρότηση κλιμακίου ελέγχων. Καθημερινά παρασκευάζονται 217.267 μερίδες ζεστού φαγητού, που διατίθενται σε 180.000 παιδιά 1.658 δημοτικών σχολείων. Σε μια τριετία διενεργήθηκαν 22 έλεγχοι σε εταιρείες κέτερινγκ.
Ελεγχοι εργασιών επιβάλλονται. Προφανώς δεν πραγματοποιήθηκαν μετά την τοποθέτηση νέας καγκελόπορτας στο 3ο Δημοτικό Κηφισιάς, που καταπλάκωσε μαθητή. Καταγεγραμμένα, αλλά λησμονημένα είναι τα περιστατικά κατάρρευσης σοβάδων, παραθύρων, θυρών σε σχολεία, τραγική η ιστορία της έκρηξης λεβητοστασίου στις Σέρρες, που σκότωσε 11χρονο. Για λίγο αυτά θρυμματίζουν τη βεβαιότητα της ασφάλειας στα σχολεία, όπου, τυπικά, το φαγητό, οι αίθουσες, οι αυλές, οι καγκελόπορτες δεν περικλείουν ποσοστό ρίσκου.
Χρειάζεται άλλη νοοτροπία και λογική –πέρα από ειδικευμένο προσωπικό και πόρους– ώστε να λαμβάνονται τακτικά δείγματα τροφής προς ανάλυση, να ελέγχονται τελούμενες εργασίες στα σχολεία. Μετά κάθε συμβάν, οι αρμόδιες αρχές διαμηνύουν πως θα ελέγχουν συστηματικά όσα παρέχουν. Θα τα ελέγχουν; Εκείνοι που βρίσκονται κάθε τόσο ένοχοι για προφανή αμαρτήματα γνωρίζουν ότι το μυστικό της σωτηρίας τους έγκειται στο να τα καταφέρουν να γλιτώσουν από τον πέλεκυ των πρώτων στιγμών, από την αυστηρότητα των πρώτων αποφάσεων. Μετά, μνήμη και ενέργειες κονταίνουν.
Οι έλεγχοι ποιότητας προϊόντων και υπηρεσιών έχουν βαθιές ρίζες στις προοδευμένες κοινωνίες. Από τον Μεσαίωνα, οπότε οι τεχνίτες πάσχιζαν να λάβουν τη σήμανση υψηλής ποιότητας από τις συντεχνίες, μέχρι τη σημερινή εποχή των ISO, η επιθεώρηση είναι μια αυτονόητη διαδικασία και αδιανόητη η μη τήρηση του διδύμου «εσωτερικός έλεγχος – εξωτερικός έλεγχος». Εδώ, όχι πάντα. Ιδίως αν εργοδότης και πελάτης είναι το κράτος, το οποίο για ορισμένους προμηθευτές πληρώνει ακόμη κι όταν τρώει σανό – και σπάνια ελέγχει. Πότε και πώς θα αλλάξει αυτό;
