Η οργή ήταν γνήσια. Αλλά ποτέ δεν ξέρεις με ένα τέρας σαν τον Ρόμπερτ ντε Νίρο αν έχει από πριν γυμνάσει το συναίσθημα. Είχε κατέβει στο πεζοδρόμιο δίπλα από το δικαστήριο που δίκαζε τον Ντόναλντ Τραμπ, στους δρόμους της πόλης του, όπως έσπευσε από την αρχή να επισημάνει. Είχε βρεθεί εκεί με δύο φρουρούς του Καπιτωλίου, που είχαν αντιμετωπίσει τον όχλο της 6ης Ιανουαρίου 2021, για να κατηγορήσει τον τέως πρόεδρο ότι επιδιώκει να επανέλθει στον Λευκό Οίκο ως δικτάτορας που «δεν θα φύγει ποτέ».
Η παράσταση διαμαρτυρίας ήταν μέρος της εκλογικής καμπάνιας του Μπάιντεν, στην οποία φανερά έχει στρατευθεί ο Ντε Νίρο. Ο θρυλικός ηθοποιός έχει δώσει τη φωνή του σε διαφημιστικά μηνύματα του υποψηφίου των Δημοκρατικών, με το ίδιο, αντι-τραμπικό, περιεχόμενο που είχε και η ιερεμιάδα του επί του πεζοδρομίου της Νέας Υόρκης.
Είναι σώφρον να βγάζουμε στον δρόμο τους ηθοποιούς; Δεν ρίχνει έτσι η «σωστή» πλευρά λάδι στη φωτιά της πόλωσης; Δεν δικαιώνει την υπερασπιστική γραμμή Τραμπ ότι όλες οι διώξεις εις βάρος του είναι «πολιτικές» – προϊόν πλεκτάνης των Δημοκρατικών για να τον εξουδετερώσουν επειδή δεν μπορούν να τον αντιμετωπίσουν στην κάλπη;
Μέχρι προχθές, ο Μπάιντεν ήταν εκκωφαντικά σιωπηλός για τις δικαστικές περιπέτειες του αντιπάλου του. Η στροφή που σηματοδοτεί το διάβημα Ντε Νίρο θέτει ένα δίλημμα που είναι ζωντανό για όλες τις –φουρτουνιασμένες σήμερα– δημοκρατίες: Πρέπει να αφήσουμε τον λαϊκισμό να μονοπωλεί το συναίσθημα; Πρέπει, στο όνομα της καθαρότητας του ορθού λόγου και της θεσμικής ψυχραιμίας, οι δυνάμεις του φιλελεύθερου Κέντρου να διεκδικούν την πνευματική τους ανωτερότητα, γυρίζοντας πάντα στα ραπίσματα και το άλλο μάγουλο;
Πρέπει να αφήσουμε τον λαϊκισμό να μονοπωλεί το συναίσθημα;
«Προσπαθούμε να είμαστε κύριοι, εμείς οι Δημοκρατικοί», φώναζε στο μελίσσι των φανατικών που τον είχε κυκλώσει ο Ντε Νίρο, με πυγμαχικό σθένος «οργισμένου ειδώλου». «Είστε γκάνγκστερ! Είστε γκάνγκστερ!».
Η σκηνή δείχνει ότι η υπεράσπιση της δημοκρατίας δεν είναι καταδικασμένη να είναι «κυριλέ». Το Κέντρο, για να δικαιώσει το όνομά του, δεν χρειάζεται να είναι υποτονικό και ξενέρωτο. Από καταβολής του –από τον Διαφωτισμό– το ίδιο το αίτημα για ορθό λόγο ήταν χειραφετητικό: Ζητούσε την απαλλαγή από τη δεισιδαιμονία και τα ανεξέταστα δόγματα. Και τη ζητούσε με πάθος. Το πάθος για την αλήθεια και την ελευθερία.
Αν οι πιστοί της φιλελεύθερης δημοκρατίας εννοούν αυτά που λένε στις «νηφάλιες» διακηρύξεις τους, αν όντως είναι ζωντανή για τις αξίες τους η απειλή, η άμυνα δεν μπορεί να μην είναι ανάλογης ψυχικής έντασης. Δεν μπορεί στη δημαγωγική τοξικότητα να αντιτάσσεται ένα έλλογο πάθος.
Οπως είπε κι ο Ντε Νίρο: «We are going to fight back».
