Ο αντιπολιτευτικός λόγος περιέχει εν αγνοία του τις αιτίες της μεγάλης δημοσκοπικής υπεροχής της Ν.Δ. Ο τρόπος που πολιτικοί της αντιπολίτευσης και αντικυβερνητικοί δημοσιογράφοι αναφέρονται στην κυβέρνηση μαρτυρά την προβληματική επαφή τους με την πραγματικότητα. «Η δεξιά κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας», λένε· «η συντηρητική κυβέρνηση Μητσοτάκη», συνεχίζουν. Πόσο δεξιά και συντηρητική μπορεί να είναι μια κυβέρνηση που νομοθέτησε τον γάμο των ομόφυλων ζευγαριών και απορρόφησε σημαντικά στελέχη του σοσιαλιστικού ΠΑΣΟΚ; Πόσο δεξιά και συντηρητική μπορεί να είναι μια παράταξη στα δεξιά της οποίας δεν σταματούν να ξεπετιούνται νέα φυντάνια για να υπερασπιστούν τη δεξιά ορθοδοξία; Πόσο δεξιά και συντηρητική μπορεί να είναι η κυριαρχία της Ν.Δ. στο πεδίο των κεντρώων ψηφοφόρων; Μήπως είναι κι αυτοί δεξιοί και συντηρητικοί; Αν ναι, πού βρίσκεται η κοινωνία της προόδου; Στον τραμπικό ΣΥΡΙΖΑ του Κασσελάκη; Στο ΠΑΣΟΚ του 12%; Στο ομοφοβικό ΚΚΕ;
Πρόστιμα της αποκάλυψης
Το πρόστιμο που επέβαλε η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα στο υπουργείο Εσωτερικών και στην Αννα Μισέλ Ασημακοπούλου για την υπόθεση της διαρροής και παράνομης χρήσης των προσωπικών δεδομένων των αποδήμων, εκτός από νομική, έχει και πολιτική αξία, γιατί αποδυναμώνει τα φαντασιακά προβλήματα της κυβέρνησης αναδεικνύοντας τα πραγματικά: αναξιοπιστία, αλαζονεία, περιφρόνηση της νομιμότητας, θεσμική ανεπάρκεια, προχειρότητα, βιασύνη, προσβολή των δικαιωμάτων και της νοημοσύνης των πολιτών. Αυτά είναι τα προβλήματα. Από την πλευρά της Ν.Δ. δεν υπάρχει κάποια πολιτική συνωμοσία με βαρύ ιδεολογικό χαρακτήρα, όπως φαντασιώνονται ορισμένοι αντιμητσοτακικοί ψάχνοντας πολιτικά επιχειρήματα σε φθηνά καλάθια. Τη Ν.Δ. υπονομεύει η παλαιολιθική πολιτική κουλτούρα της, η οποία, ωστόσο, δεν διαφέρει σημαντικά από των υπόλοιπων κομμάτων. Το κράτος που παραμένει αθωράκιστο απέναντι στην κομματική επιρροή δεν είναι επινόηση της Ν.Δ. Ηταν το ίδιο επί ΣΥΡΙΖΑ και επί ΠΑΣΟΚ. Οπως στην περίπτωση των επισυνδέσεων της ΕΥΠ όμως, έτσι και σε αυτή των e-mails της Ασημακοπούλου, είναι περίεργο το ότι κάποιοι ανακαλύπτουν τη νοσηρότητα του κομματικού κράτους τόσο αργά και επιλεκτικά.
Αναπτυξιακό πρόβλημα
Δεν είναι κανένας μεγάλος γρίφος η αδυναμία της Κεντροαριστεράς, ακόμη και υπό τόσο ευνοϊκές γι’ αυτή συνθήκες, να ανασυσταθεί δυναμικά. Το φαινόμενο οφείλεται στην επιμονή της να ερμηνεύει τα πράγματα μέσα από παρωχημένα αριστεροδεξιά δίπολα, των οποίων η ιδεολογική στενότητα αποτρέπει τη ρεαλιστική αποτίμηση του σύγχρονου κόσμου. Δεν είναι, όμως, μόνο η πολιτική που έχει ξεφύγει από τις αυστηρές δογματικές διαιρέσεις· είναι και οι ψηφοφόροι, οι οποίοι έχουν σε μεγάλο βαθμό απελευθερωθεί από τους άτεγκτους ταυτοτικούς προσδιορισμούς των γονέων και των παππούδων τους. Οποιος θέλει να προσφέρει μια κεντροαριστερή εναλλακτική στη διακυβέρνηση Μητσοτάκη, ας μην επενδύει τόσο στις ιδεολογικές διαφορές του με τον πρωθυπουργό, γιατί ο κόσμος ξέρει καλά ότι, στην πραγματικότητα, αυτές δεν είναι πολλές (αν ρίξει κανείς μια ματιά στο «πόθεν έσχες» των πολιτικών αρχηγών, θα καταλάβει το μηδαμινό λογιστικό αντίκρισμα των διαφορών αυτών). Προτιμότερο είναι οι ανταγωνιστές του Μητσοτάκη να εστιάσουν στις ομοιότητές τους μαζί του και να μας πείσουν πως ό,τι αυτός κάνει καλά, μπορούν αυτοί να το κάνουν καλύτερα· να εστιάσουν σε ό,τι αυτός θέλει αλλά δεν μπορεί να κάνει και να μας πείσουν ότι αυτοί έχουν το θάρρος να το φέρουν εις πέρας.
Κάτι και τίποτα
Ο Στέφανος Κασσελάκης, παρά την απολίτικη κρανιακή του τρικυμία (ή, ενδεχομένως, εξαιτίας της), κάτι έχει καταλάβει σχετικά με τη ρευστότητα των πολιτικών συμπεριφορών, γι’ αυτό και επιχειρεί να διαμορφώσει ένα όραμα που θα προσελκύσει πολίτες από ένα ευρύ ιδεολογικό φάσμα. Λαϊκίζει μεν, αλλά ο άξονας του λαϊκισμού του είναι η κατά φαντασίαν χαρισματικότητά του, όχι ο παραμυθικός μανιχαϊσμός της καλής Αριστεράς και της κακής Δεξιάς. Ισως έτσι κατάφερε να αποτρέψει την πτώση των ποσοστών του ΣΥΡΙΖΑ μετά τη διάσπαση: δίνοντας στους ψηφοφόρους του κόμματος τη δυνατότητα να πολιτικοποιηθούν ελεύθερα και συνδυαστικά, χωρίς να καταπιέζονται (ο φανερά πολυτελής βίος του Κασσελάκη έρχεται σε διαφωτιστική αντίθεση με τις κρυφές και ενοχικές πολυτέλειες του προκατόχου του). Το ΠΑΣΟΚ, από την άλλη, έχει μπερδέψει τη σοβαρότητα με τη μονολιθικότητα. Η μόνιμη κατήφεια και επιθετικότητα του Νίκου Ανδρουλάκη, μαζί με την αντίληψη πως το ηρωικό ΠΑΣΟΚ εκπροσωπεί την πολιτική αλήθεια και το ηθικό πλεονέκτημα που λείπει από όλους τους άλλους, είναι οι συνιστώσες ενός σχεδίου ήττας· μια τακτική ασφάλειας, από την οποία όμως λείπει η έμπνευση.
Αβολα ερωτήματα
Οσο κάποιοι δίνουν μάχες εσωτερικής κατανάλωσης για διαπιστευτήρια προοδευτισμού, ο κόσμος προχωράει διεκδικώντας λύσεις. Αν καταργηθεί η golden visa και περιοριστεί η βραχυχρόνια μίσθωση, χωρίς το στεγαστικό πρόβλημα να λυθεί, τι έχει να προτείνει το προοδευτικό μέτωπο; Αν μειωθεί ο ΦΠΑ στα βασικά αγαθά, αλλά η ακρίβεια παραμείνει, τι κάνουμε; Αν απαγορευτούν τα μη κρατικά πανεπιστήμια και αυξηθεί η χρηματοδότηση των κρατικών, αλλά συνεχιστούν οι καταλήψεις και οι βανδαλισμοί, ποια είναι η επόμενη κίνηση; Οι απαντήσεις στα δύσκολα ερωτήματα κάνουν τα αξιό-μαχα μέτωπα· όχι τα σλόγκαν.
