Αν οι πολίτες πίστευαν ότι το διακύβευμα των ερχόμενων ευρωεκλογών είναι ιδιαίτερα σημαντικό, το ενδιαφέρον γι’ αυτές θα ήταν μεγαλύτερο. Το «πολιτικό θερμόμετρο» θα ήταν ανεβασμένο και δεν θα υπήρχαν συζητήσεις για πιθανό ρεκόρ αποχής. Το κλίμα θα είχε φορτιστεί, όπως είχε συμβεί και το 2014 και το 2019, για να ανατρέξουμε στις δύο τελευταίες ευρωεκλογές, οι οποίες αποτέλεσαν και προάγγελο πολιτικών εξελίξεων.
Οι φετινές ευρωεκλογές δεν θα μπορούσαν εκ των πραγμάτων να είναι τέτοιες. Οι προηγούμενες προηγούνταν των εθνικών εκλογών, οπότε αποτελούσαν ουσιαστικά μια πρόγευσή τους. Τώρα έπονται, κάτι που αυτονόητα μειώνει την πολιτική σημασία τους. Επιπλέον, η παλαιότερη ταυτόχρονη διεξαγωγή τους με τις δημοτικές εκλογές –οι οποίες κατά κανόνα έχουν αυξημένη συμμετοχή– διασφάλιζε μια υψηλή προσέλευση στις κάλπες, κάτι που σήμερα δεν θεωρείται δεδομένο, παρά τη θεσμοθέτηση της επιστολικής ψήφου. Το γεγονός δε ότι δεν μπορείς με βεβαιότητα να εκτιμήσεις από πού κυρίως θα προέλθει η αποχή, επιβάλλει να είναι όλοι συγκρατημένοι στις εκλογικές προβλέψεις τους.
Σε ό,τι αφορά την επόμενη μέρα των ευρωεκλογών, αυτό που κυρίως θα κρίνει το αποτέλεσμά τους είναι, όχι το ποιος θα κυβερνάει τη χώρα αλλά το πώς θα την κυβερνάει.
Η σίγουρη πρωτιά της Ν.Δ. δεν πρόκειται να θέσει ζήτημα κυβερνητικής σταθερότητας. Η Ν.Δ. –αν δεν αποφασίσει διαφορετικά– θα μπορεί να κυβερνάει άλλα τρία χρόνια απερίσπαστη, χωρίς μάλιστα εκλογικά ορόσημα μπροστά της. Το πώς θα κυβερνήσει, όμως, μπορεί να επηρεαστεί.
Μια μεγάλη πτώση της Ν.Δ. θα αμφισβητήσει την αίσθηση πολιτικής κυριαρχίας της, που επί χρόνια έχει εμπεδωθεί. Κι αυτό με τη σειρά του μπορεί να έχει περαιτέρω παρενέργειες. Κυβερνητικές αποφάσεις της τελευταίας περιόδου, αλλά και η συνολική στρατηγική του κ. Μητσοτάκη, να τεθούν υπό αμφισβήτηση. Οι εσωκομματικές γκρίνιες να αυξηθούν. Η αποφασιστικότητα απέναντι σε πρωτοβουλίες με πολιτικό κόστος να μειωθεί. Τα διάφορα συστήματα εξουσίας να γίνουν ακόμη πιο επιθετικά απέναντι σε μια αποδυναμωμένη κυβέρνηση. Με συνέπεια όλων των παραπάνω η όποια φθορά να επιταχυνθεί, όπως κατά κανόνα συμβαίνει στη δεύτερη θητεία μιας κυβέρνησης.
Υπάρχει επίσης και η διεθνής διάσταση. Να επηρεάσει το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών το πώς βλέπουν οι άλλοι την Ελλάδα.
Στον πολιτικό κύκλο που ξεκινάει την επομένη των ευρωεκλογών είναι δεδομένο το ποιος θα κυβερνάει, αλλά παραμένει ανοιχτό το με ποιους όρους και ποια αντιπολίτευση, εκ δεξιών και εξ ευωνύμων.
Ενα από τα στοιχεία στα οποία επενδύει η σημερινή κυβέρνηση είναι η σταθερότητα που υπόσχεται τόσο στο εσωτερικό της χώρας και την οικονομία όσο και σε σχέση με τον συνολικό προσανατολισμό της χώρας, ο οποίος είναι ευθυγραμμισμένος με τις επιλογές του δυτικού κόσμου.
Ενα κακό εκλογικό αποτέλεσμα για τη Ν.Δ. ίσως έδινε διεθνώς την αίσθηση ότι η Ελλάδα πάει να γίνει (ξανά) μια «ακυβέρνητη» χώρα και αυτό να έχει επιπτώσεις στους τομείς της οικονομίας, των επενδύσεων, κ.λπ. Ενώ μια ενίσχυση πολιτικών δυνάμεων με διαφορετικό προσανατολισμό σε ό,τι αφορά την εξωτερική μας πολιτική, ενδεχομένως να επηρέαζε (έστω και σε μικρότερο βαθμό) την αποφασιστικότητα της κυβέρνησης σε ζητήματα εξωτερικής πολιτικής.
Το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών θα κρίνει αρκετά σε σχέση και με την αντιπολίτευση. Θα μπορούσε μάλιστα να υποστηρίξει κάποιος πως, σε ό,τι αφορά την αντιπολίτευση, το διακύβευμα μοιάζει ακόμη πιο σημαντικό, καθώς οι συσχετισμοί που θα προκύψουν από τις κάλπες θα είναι καθοριστικοί για το πώς θα διαμορφωθεί ο χώρος της αντιπολίτευσης συνολικά την επόμενη μέρα.
Τα σχετικά ερωτήματα είναι αρκετά. Θα μπορέσει να αναδειχθεί ένας κύριος αντιπολιτευτικός πόλος ή οι συσχετισμοί θα είναι τέτοιοι που θα υποχρεώνουν τα κόμματα του ευρύτερου κεντροαριστερού και αριστερού χώρου να προχωρήσουν στη σύμπτυξη ενός μετώπου; Αν ναι, ποιος θα έχει το πάνω χέρι; Αυτός που θα έχει τη δεύτερη θέση ή αυτός που θα μπορεί να αποτελέσει πόλο ευρύτερης συσπείρωσης; Ποιες εσωτερικές εξελίξεις μπορούν να προκληθούν σε κάθε κόμμα; Και στον ΣΥΡΙΖΑ και στο ΠΑΣΟΚ είναι πιθανό ένα αρνητικό αποτέλεσμα να προκαλέσει εσωτερικές αναταράξεις.
Πέρα από την (κεντρο)αριστερή πολυκατοικία, όμως, ενδιαφέρον έχουν και οι εξελίξεις στον χώρο της Δεξιάς. Η ενίσχυση κομμάτων που μπορούν να πλαγιοκοπήσουν τη Ν.Δ. από τα δεξιά της, μακροπρόθεσμα ίσως αποτελέσει ένα στρατηγικό ζήτημα γι’ αυτή. Εκτός από τα ήδη υπάρχοντα κόμματα της Βουλής (Ελληνική Λύση και Νίκη), με αξιώσεις μοιάζει να διεκδικεί την είσοδό της στην Ευρωβουλή και η Φωνή Λογικής της Αφροδίτης Λατινοπούλου, που δημοσκοπικά κινείται πλέον σταθερά πέριξ του 2%. Η ύπαρξη ενός μεγάλου ακροατηρίου στα δεξιά της Ν.Δ. δεν γίνεται να μην επηρεάσει τη γενικότερη στρατηγική της.
Εν κατακλείδι: στον πολιτικό κύκλο που ξεκινάει την επομένη των ευρωεκλογών είναι δεδομένο το ποιος θα κυβερνάει, αλλά παραμένει ανοιχτό το πώς θα κυβερνάει. Με ποιους όρους και ποια αντιπολίτευση, εκ δεξιών και εξ ευωνύμων. Και το λεγόμενο «μήνυμα της κάλπης» θα είναι καθοριστικό ως προς αυτό.
*Ο κ. Ευτύχης Βαρδουλάκης είναι σύμβουλος στρατηγικής και επικοινωνίας.
