Οι εκδηλώσεις για την 80ή επέτειο της απόβασης των Συμμάχων στη Νορμανδία, όπου συμμετέχει η Γερμανία και απουσιάζει η Ρωσία, αναδεικνύουν τα οφέλη της μνήμης, και τα όριά της. Οι λιγοστοί υπέργηροι επιζώντες της φονικής καθοριστικής μάχης του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και οι ηγέτες που εκπροσωπούν τις αντιμαχόμενες πλευρές τιμούν τους νεκρούς και υπογραμμίζουν την αποφασιστικότητά τους να μην επιτρέψουν να επαναληφθεί τέτοιο αιματοκύλισμα. Εως τον Φεβρουάριο του 2022 και την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, οι περισσότεροι που δεν είχαν οι ίδιοι εμπειρία απ’ αυτόν τον πόλεμο μπορούσαν να θεωρούν τις ετήσιες εκδηλώσεις μια τελετουργία σκηνοθετημένη από νικητές και ηττημένους προς δόξαν του θριάμβου της φιλελεύθερης δημοκρατίας εναντίον της απολυταρχίας, του εθνικολαϊκισμού και της μισαλλοδοξίας. Σήμερα, η τελετή αποκτά άλλη διάσταση, μετατρέπεται σε επείγουσα προειδοποίηση για τους κινδύνους μπροστά μας.
Ο Β΄ Π.Π. έδειξε τι συμβαίνει όταν δικτατορίες αναπτύσσονται και καταπατούν τα δικαιώματα των δικών τους λαών και άλλων, όταν δεν υπάρχει ισχυρό σύστημα διεθνούς διακυβέρνησης, όταν σοβαρά οικονομικά προβλήματα προκαλούν απόγνωση, αδιαφορία και φανατισμό σε πολίτες και αμηχανία ή επιθετικότητα στις ηγεσίες. Σήμερα, πολλά από τα δεινά της δεκαετίας του 1930 εμφανίζονται πάλι. Οι παρεμβάσεις του Βλαντιμίρ Πούτιν, όμως, σε αρκετές χώρες-μέλη της Ε.Ε. και στις ΗΠΑ (μέσω Τραμπ και παρόμοιων «φίλων») δεν αρκούν για να αποσταθεροποιήσουν τη Δύση, η οποία στηρίζει την Ουκρανία. Η άνοδος ακραίων δεξιών δυνάμεων στην Ευρώπη μετριάζεται από τις μεταξύ τους διαφωνίες. Οικονομικά προβλήματα προκαλούν δυσκολίες σε πολλές χώρες, χωρίς να φθάνουν στα βάθη της κρίσης της δεκαετίας του ’30. Ο ΟΗΕ είναι αδύναμος, όμως δεν αντιμετωπίζει το κύμα δικτατοριών και πολέμων, και την αποχή των ΗΠΑ, που ακύρωσαν την Κοινωνία των Εθνών και οδήγησαν στον Β΄ Π.Π. Το ΝΑΤΟ και η Ε.Ε. –πυλώνες του μεταπολεμικού συστήματος διακυβέρνησης– απορροφούν διεθνείς κραδασμούς, ενισχύουν τα κράτη-μέλη τους και προσελκύουν ολοένα περισσότερους λαούς. Παρότι πολλοί σήμερα πάλι γοητεύονται από τους εχθρούς της δημοκρατίας και της Ενωσης, οι περισσότεροι πολίτες εκτιμούν θετικά τη συμμετοχή της χώρας τους στην Ε.Ε. Χωρίς να έχουμε ζήσει τον πόλεμο, καταλαβαίνουμε την αξία της ειρήνης. Οι Ευρωπαίοι θα το δείξουμε πάλι την Κυριακή.
