Δεν ξέρω αν τα παιδιά που ξεχύνονταν από τα μεταγωγικά, στο έλεος του γερμανικού πυροβολικού, την ημέρα εκείνη είχαν συνείδηση ότι γράφουν Ιστορία. Για την ακρίβεια ότι συμμετείχαν με την ίδια τους τη ζωή στη διαμόρφωση αυτού που εμείς αποκαλούμε μεταπολεμικό κόσμο. Ηξεραν όμως ότι δεν πολεμούν για τη δική τους πατρίδα. Αμερικανοί, Καναδοί, Αυστραλοί, Νεοζηλανδοί δεν απειλούνταν άμεσα από τη ναζιστική Γερμανία. Κι όσο κι αν οι Βρετανοί αισθάνονταν την ανάσα του Ράιχ, δεν ήσαν υπό κατοχή. Και όλοι αυτοί οργάνωσαν την απόβαση στη Νορμανδία για να απελευθερώσουν από την τυραννία έθνη με τα οποία δεν είχαν καμία άλλη σχέση παρά μόνον την προσήλωσή τους στη δημοκρατία και στην ελευθερία. Η Σοβιετική Ενωση δεν συμμετείχε στην επιχείρηση. Λογικό. Οσες δυνάμεις διέθετε τις χρησιμοποιούσε για να αντισταθεί στην εισβολή των ναζί και να υπερασπισθεί την επικράτειά της. Ομως η απουσία της από την απόβαση στη Νορμανδία προγραμματίζει και τον ρόλο της στον μεταπολεμικό κόσμο. Από τη μια, ένας συνασπισμός αλληλέγγυων δυνάμεων με ηθικό πρόσημο τη δημοκρατία κι από την άλλη, μια περίκλειστη υπερδύναμη. Η Σοβιετική Ενωση κατέρρευσε, όμως η παρανοϊκή αυτοκρατορική αλαζονεία της παραμένει ζωντανή. Τις προάλλες ο Πούτιν προειδοποίησε τις μικρές πυκνοκατοικημένες χώρες της Ευρώπης να μην τολμήσουν να τον θίξουν. Φανταστείτε τι θα είχε γίνει αν κάποιος δυτικός ηγέτης πυρηνικής δύναμης είχε κάνει τέτοια δήλωση.
Στη Νορμανδία η Δύση της δημοκρατίας και της ελευθερίας επιτέθηκε σε μια από τις πιο φρικαλέες παρεκτροπές του δυτικού πολιτισμού. Κέρδισε τον πόλεμο. Δεν θα έλεγα ότι έχασε την ειρήνη. Οι χρυσές δεκαετίες και η δημιουργία της Ε.Ε. με τη συνεργασία των πρώην αντιπάλων της απέδειξαν ότι ο πολιτισμός της είναι πολύ ισχυρότερος από τις ιστορικές συγκυρίες. Χωρίς να παραγνωρίζω τον εφησυχασμό. Χωρίς να είμαι ιστορικός αναρωτιέμαι αν η Νορμανδία σημάδεψε την ευρωπαϊκή νοοτροπία απέναντι στην άμυνά της. Η Ευρώπη περιμένει πάντα κάποιους Αμερικανούς για να τη σώσουν. Εδώ που τα λέμε, στον εικοστό αιώνα η Ευρώπη προκάλεσε δύο παγκοσμίους πολέμους και χρειάστηκε η παρέμβαση της Αμερικής για να τη βγάλει από το αιματηρό αδιέξοδο. Το ζούμε σήμερα με τον πόλεμο στην Ουκρανία; Τηρουμένων όλων των αναλογιών. Η Ε.Ε. δεν έχει τη δύναμη να υπερασπισθεί ένα κράτος το οποίο έχει δεχθεί εισβολή από ένα ολοκληρωτικό καθεστώς. Ενα κράτος που μάχεται για την ανεξαρτησία του στη μεθόριο της δημοκρατίας, στα σύνορα της Δύσης με τον ανατολικό δεσποτισμό. Περιμένουμε μια νέα Νορμανδία για να σωθεί η Ουκρανία; Ας σοβαρευτούμε. Η κληρονομιά της Νορμανδίας είναι ιστορική. Τη νοσταλγούμε, την τιμάμε, όμως ας μην έχουμε ψευδαισθήσεις. Δεν μπορούμε να την ξαναζήσουμε.
