Ενας πολιτικός οραματίζεται το μέλλον όταν αναλογίζεται «τι μπορώ να αλλάξω;», «μπορούν να τροποποιηθούν οι οικονομικοί δείκτες, τέτοια εποχή, τον επόμενο χρόνο;» ή «τι θα μπορούσα να αλλάξω για να είναι η ζωή των πολιτών καλύτερη την επόμενη δεκαετία;». Αλλά το να υπολογίζεις μακροπρόθεσμα, αναπόφευκτα είναι δύσκολο. Συχνά τα σημαντικά γεγονότα που σχηματοποιούν το μέλλον είναι αφενός επίπονα ακόμη και ως σκέψη, αφετέρου, το σημαντικότερο, είναι απρόβλεπτα.
Ο πολιτικός που διστάζει, και χρειάζεται αξιόπιστη αρωγή στη σκέψη του, καλείται να αναρωτηθεί κάτι ρεαλιστικότερο: «Τι θα παραμείνει απαράλλαχτο τον επόμενο χρόνο την ίδια εποχή;» ή «σε αυτή τη χώρα τι είναι αυτό που δεν θα αλλάξει βραχυπρόθεσμα;». Η γνώση για ό,τι δεν μπορεί να αλλάξει –ισχύει για όλα– είναι ωφέλιμη. Ορισμένα πράγματα δεν αλλάζουν και τα εκλαμβάνουμε ως δεδομένα. Τα δεδομένα είναι τα μοναδικά εργαλεία που διαθέτουμε για να ελαττώνουμε τα ρίσκα και να προβλέπουμε ευκαιρίες, κάτι σαν συμπαράσταση στην πλοήγηση του αβέβαιου μέλλοντος. Κοινός τόπος θα μου πείτε, ναι, που θα έπρεπε να γειτονεύει με τη σοφία.
Επιστρέφω στην ερώτηση, τη θέτω σε εσάς, τους πιο έξυπνους αναγνώστες, που σε αντίθεση με μένα στροφάρετε ακόμη και την Κυριακή: «Τι πιστεύετε ότι δεν θα αλλάξει προσεχώς στην Αγγλία;». Σωστά, θα είναι πάντα παρούσα, 171 ημέρες τον χρόνο, «η βροχή».
Ηταν μια σπίθα στην αρχή. Και μιας βροχής ψιχάλα… Κινητικότητα στο πεζοδρόμιο της Ντάουνινγκ Στριτ, σβέλτες κινήσεις, στήνεται το βήμα, ελέγχονται τα μικρόφωνα, βγαίνει ο πρωθυπουργός. Θα βγάλει λόγο, θα ανακοινώσει εκλογές / δεν θα ανακοινώσει εκλογές. Ποιος ξέρει. Οι άνθρωποι ακολουθούν κίνητρα, όχι συμβουλές. Και τα κίνητρα, σαν τα ελατήρια, έχουν τη δύναμη να ξεπετάγονται από κάθε παραλογισμό για να τον υπερασπιστούν αργότερα.
Ψιχαλίζει. Μιλάει για πληθωρισμό και σκοτεινές ημέρες του παρελθόντος μια σκοτεινή ημέρα του Μαΐου. Αργά, αβίαστα, στάλα στάλα το σακάκι νοτίζει. Παρατηρώ το ύφος του, το έχει μετανιώσει. Σκέφτεται «πώς μου ήρθε αυτή η ιδέα; Γιατί απέκλεισα την επιλογή του εσωτερικού χώρου;». Είναι πάρωρο, βρέχει δυνατότερα. Το σακάκι είναι υγρό, η γραβάτα είναι μουλιασμένη. Σοβαρός, αναφέρεται σε οικονομική ανάπτυξη, σταθερότητα. «Ποιον εμπιστεύεστε;», ρωτάει ακριβώς τη στιγμή που ακούγεται η μουσική σαν απάντηση, από κάποιο κτίσμα στον ίδιο δρόμο, «τα πράγματα μπορούν μονάχα να γίνουν καλύτερα».
«Things can only get better» των D:ream, το τραγούδι της καμπάνιας των Εργατικών το 1997 υπάρχει στο φόντο. Καλύπτει τα λόγια του. Η βροχή μετατρέπεται σε νεροποντή. Εχει διαποτίσει και το πουκάμισο. Ακούμε ελάχιστα από όσα λέει, κοιτάζουμε απλώς έναν μουσκεμένο άνθρωπο, τον βρεγμένο πολιτικό. Λέει ότι για την καλύτερη χώρα στον κόσμο έχει όραμα, αυτοπεποίθηση, πλάνο για το μέλλον. Χοντρές σταγόνες φτάνουν πάνω στο βήμα, στα μαλλιά του, στο πρόσωπό του. Ανακοινώνει πρόωρες εκλογές και ζητάει διάλυση του Κοινοβουλίου και μοιάζει σαν να αποσυναρμολογείται ο ίδιος… Και έγινε η σπίθα πυρκαγιά. Και πέλαγος η στάλα.
Το θέαμα ήταν ένα δώρο για τους συντάκτες επικεφαλίδων στις εφημερίδες. Εγώ θαύμασα την καλή παιδεία του Σούνακ. Επίμονος, ακλόνητος, ανθεκτικός απέναντι στις αντιξοότητες που προέκυψαν στα σκάρτα οκτώ λεπτά που διήρκεσε η ομιλία.
Οι Συντηρητικοί γνωρίζουν ότι θα συντριβούν, ο Ρίσι Σούνακ θα χάσει, το ξέρει, είναι άνθρωπος των αριθμών. Αυτό που παραμένει σταθερό είναι ο απρόβλεπτος καιρός, τα κίνητρα που βρίσκονται μονίμως εν κινήσει.
Εχω όμως απορίες. Θα μπορούσε να μιλήσει στον –προσφάτως ανακαινισμένο από τον Μπόρις– εσωτερικό χώρο της πρωθυπουργικής κατοικίας (δεν υπάρχει πρωτόκολλο). Αφού αποφάσισε διαφορετικά, γιατί δεν χρησιμοποίησε ομπρέλα; Κάποιος να τη βαστάει θα ήταν πομπώδες, να την κρατάει η γυναίκα του θα έμοιαζε σεξιστικό. Μια από τις κόρες του ίσως;
Επειδή όμως πρωτίστως ήταν ένα οπτικό θέαμα, αναρωτιέμαι για το ουσιώδες. Γιατί αποξένωσε μεμιάς τους ψηφοφόρους που ασχολούνται με τη μόδα; Δεν αναφέρομαι στον πρωθυπουργικό ράφτη. Πώς θα τον ψηφίσουν, αν δεν έχετε εικόνα, οι μονίμως δύσθυμοι μαυροντυμένοι επαγγελματίες της μόδας; Τώρα έχουν έναν ακόμη λόγο, έναν καλό λόγο, να είναι πένθιμοι και εσαεί μουτρωμένοι. Είχαν ποντάρει πολλά στον μοναδικό Αγγλο πολιτικό που ξοδεύει στην εμφάνισή του. Και έχουν δίκιο. Αντί για το ελαφρύ σακάκι είχε την επιλογή δύο πολύ βρετανικών αμφιέσεων. Ενδυση είτε με αδιάβροχο που στεγανοποιεί για ώρες, είτε με τουίντ σακάκι, ύφασμα ανθεκτικό για πολύ περισσότερο από λίγα λεπτά ομιλίας.
Τον Ρίσι Σούνακ όμως δείχνει να μην τον απασχολεί μια μερίδα ψηφοφόρων όπως οι κινητικοί, δημιουργικοί, μοδάτοι που ζουν στο Λονδίνο. Δεν τον αφορούν ούτε οι νέοι. Διότι δεν τον ενδιαφέρει η πρωτεύουσα. Το Λονδίνο είναι μια οντότητα από μόνη της που μοιάζει αλλιώς, προφέρει αλλιώς, ψηφίζει αλλιώς. Είναι η πόλη που εκλέγει τους Εργατικούς και φιλοξενεί συναυλίες της Taylor Swift. Αλλά ο Σούνακ δεν είναι οπαδός, δεν είναι «Swiftie» τύπος, ούτε έχει χρόνο.
Και έτσι την ίδια ημέρα το νεαρό πολιτικό πρόσωπο έφυγε με προορισμό την περιφέρεια για να συναντήσει το γκριζαρισμένο εκλογικό του σώμα. Οι ηλικιακά μεγαλύτεροι ψηφοφόροι αποτελούν ισχυρή δημογραφική πλειοψηφία. Σε αυτούς, μη χαιρόμαστε πολύ, συνυπολογίζονται οι άνω των 55, στοχεύουν οι τρεις από τις τρεις μεταρρυθμίσεις που έχει εξαγγείλει. Αφορολόγητο επίδομα σύνταξης, στρατιωτική θητεία στα δεκαοκτώ και εναλλακτικοί δρόμοι απασχόλησης αντί κακής ποιότητας πανεπιστημιακά διπλώματα. Το πρώτο είναι προφανές και πρακτικό, τα άλλα δύο ύπουλα και έμμεσα, αποσκοπούν στο συναίσθημα της «νοσταλγίας» των βρετανικών αξιών και του παρελθόντος. Μη σταθούμε όμως, δεν έχει νόημα.
Γίνονται καθημερινά άπειρες μετρήσεις και έγκυρες προβλέψεις για δεκάδες θέματα. Οι Συντηρητικοί γνωρίζουν ότι θα συντριβούν, ο Ρίσι Σούνακ θα χάσει, το ξέρει, είναι άνθρωπος των αριθμών και των δεδομένων. Αυτό που παραμένει σταθερό είναι ο απρόβλεπτος καιρός, η μεταβαλλόμενη διάθεση και τα κίνητρα που βρίσκονται μονίμως εν κινήσει. Τα κίνητρα του Σούνακ είναι απλά: ένα ξέγνοιαστο καλοκαίρι. Βρίσκεται σε ετοιμότητα και κάνει διαχείριση των δικών του προσδοκιών. Το timing για την εξαγγελία εκλογών κρίθηκε απροσδόκητο, αλλά για εκείνον είναι το σωστό. Με τις εκλογές στις 4 Ιουλίου, ακριβώς την εβδομάδα που κλείνουν τα ιδιωτικά σχολεία, προσβλέπει στις ηλιόλουστες θερμότερες ημέρες των διακοπών.
Κλείνουμε με μουσική. Στην ερώτηση «ποιο τραγούδι της Taylor Swift εκφράζει το κόμμα των Τόρις αυτή τη στιγμή;», ο πρωθυπουργός απάντησε ότι οι γνώσεις του είναι ανεπαρκείς. Ο,τι ακριβώς χρειαζόταν για να απομακρύνει ακόμη παραπάνω τους συνομηλίκους και τους νεοτέρους. Κάποιοι από τους συνεργάτες του θα πρότειναν το «Anti-hero» ή το «Cruel summer».
*Η κ. Ελεάννα Βλαστού είναι συγγραφέας και ζει στο Λονδίνο.
