Κατά τα κοινώς λεγόμενα, ο Ανδρέας Παπανδρέου εκστόμισε το «κανένας θεσμός, μόνο ο λαός». Δεν το είπε ακριβώς έτσι (όπως αναφέρει στο βιβλίο του «Λαϊκισμός και κρίση» ο σφοδρός επικριτής της πολιτικής του, καθηγητής κ. Τάκης Παππάς) αλλά το πρόβλημα δεν είναι η εκτός πλαισίου και η εντέλει διαστρεβλωτική αναφορά που έκανε στην Κοζάνη το 1989. Είναι ότι ο ιδρυτής του ΠΑΣΟΚ πραγματολογικώς είχε απόλυτο δίκιο. Στην Ελλάδα, δεν υπάρχει κανένας θεσμός που να βάζει έστω φρένο στον εκλεκτό του λαού, στον πρωθυπουργό που διατηρεί λαϊκό έρεισμα. Αυτό το είδαμε, αλλά δεν το διακρίναμε, το 2015.
Είναι διάχυτη η ανακούφιση για το γεγονός ότι η Ελλάδα πέρασε τη δεκαετή κρίση με τη Δημοκρατία αλώβητη. Ισως λόγω της ανακούφισης δεν εξετάσαμε ποια Δημοκρατία βγήκε αλώβητη. Ας σταθούμε σε δύο ημερομηνίες: 27 Ιουνίου 2015, όταν ο κ. Αλέξης Τσίπρας ανακοίνωσε το δημοψήφισμα, και 16 Ιουλίου 2015, όταν ο ίδιος έκανε την περίφημη «kolotoumpa».
Στην πρώτη περίπτωση, είχαμε ένα καθ’ όλα παράνομο και με στοιχεία γελοιότητας δημοψήφισμα, που έσερνε τη χώρα στην καταστροφή. Ανεμπόδιστα: Η αντιπολίτευση είχε συκοφαντηθεί ως «προσκυνημένη», τα ΜΜΕ ως «συστημικά», οι αντιδρώντες πολίτες ως «γερμανοτσολιάδες» και η Δικαιοσύνη ήταν απούσα. Τρεις βδομάδες μετά, ο δημοφιλής πρωθυπουργός «ερμήνευσε» το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος, ανατρέποντάς το. Αλληλούια! Αλλά μέσα στη χαρά μας δεν είδαμε ότι «kolotoumpa» ήταν η άλλη όψη του δημοψηφίσματος. Η χώρα οδηγήθηκε στο χείλος του γκρεμού και τελικώς έκανε ένα βήμα πίσω, με την απόφαση ενός ανδρός και του στενού επιτελείου του. Πάλι καλά, να λέμε, που ο κ. Τσίπρας δεν έπαθε κάτι εκείνο το βράδυ των πολύωρων διαπραγματεύσεων.
Στην Ελλάδα, δεν υπάρχει κανένας θεσμός που να βάζει έστω φρένο στον εκλεκτό του λαού, στον πρωθυπουργό που διατηρεί λαϊκό έρεισμα.
Δύο χρόνια μετά, ευτυχώς, οι θεσμοί λειτούργησαν. Πρώτα το Εθνικό Ραδιοτηλεοπτικό Συμβούλιο, αλλά πρωτίστως το Συμβούλιο της Επικρατείας, έβαλαν φρένο στην επιχείρηση των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ να ελέγξουν τα ραδιοτηλεοπτικά μέσα. Δύο γενναίοι δικαστές σήκωσαν το βάρος της αντίστασης διά των παραιτήσεών τους· η μία ήταν η κ. Κατερίνα Σακελλαροπούλου, ο άλλος ήταν ο κ. Χρήστος Ράμμος, νυν πρόεδρος της ΑΔΑΕ, αυτόν που βουλευτές της Ν.Δ. αναισχύντως αποκάλεσαν «delivery boy (και) πέμπτη φάλαγγα του ΣΥΡΙΖΑ». Ηταν η άλλη όψη όσων αισχρών ακούγονταν το 2015 περί «προσκυνημένων» και «γερμανοτσολιάδων».
Τα αναφέρουμε όλα αυτά, διότι με επιχείρημα το 41% και την έλλειψη αντιπολίτευσης επιχειρείται η συγκάλυψη ενός από τα μεγαλύτερα σκάνδαλα της Μεταπολίτευσης, το οποίο είναι τρισχειρότερο από τις τηλεοπτικές άδειες και το Ινστιτούτο Φλωρεντίας του κ. Νίκου Παππά. Δύο χρόνια πέρασαν από την αποκάλυψη των υποκλοπών και η Δικαιοσύνη παίρνει τον ύπνο του αδίκου· δεν κάλεσε καν τους άμεσα εμπλεκομένους για έστω μία ερώτηση. Η ελεγχόμενη από την κυβερνητική πλειοψηφία Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής έγινε πλυντήριο όλων των κυβερνητικών ευθυνών και ακόμη χειρότερα: έφτιαξε το ανέλεγκτο της σκοτεινότερης υπηρεσίας του Δημοσίου. Ναι, μεν «η προσφορά της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών είναι σημαντική», όπως είπε ο πρωθυπουργός όταν αποκαλύφθηκε η παρακολούθηση του κ. Νίκου Ανδρουλάκη (8.8.2022), αλλά η φύση αυτής της υπηρεσίας κάνει πιο επιτακτικό τον δημοκρατικό της έλεγχο.
Η διαλεύκανση του σκανδάλου και η απόδοση ευθυνών είναι αναγκαίες για τη δημιουργία μηχανισμών ελέγχου και εξισορρόπησης των εξουσιών, αυτών που κάνουν τη Δημοκρατία ουσιαστική και τη χώρα ισχυρή. Δεν μπορούμε να βασιζόμαστε στην καλοσύνη των πρωθυπουργών ότι δεν θα παρακολουθούν πολιτικούς τους αντιπάλους, δημοσιογράφους και άλλους ενοχλητικούς. Ούτε να στηρίζουμε όλες τις ελπίδες για τη σωτηρία της χώρας σε έναν άνθρωπο και πώς αυτός θα ξημερωθεί…
