Η «φωνή λαού» ήταν η σιωπή του. Ηταν η αποχή ως παθητική έκφραση δυσαρέσκειας προς την κυβέρνηση –αλλά και τις «συστημικές» εκδοχές της αντιπολίτευσης– που καθόρισε τον εκλογικό χάρτη. Η δυσαρέσκεια της ξαπλώστρας έδωσε και ασύμμετρη ένταση στην ενεργητική αποδοκιμασία, που διοχετεύθηκε κυρίως στα δεξιά της Ν.Δ. Το ποσοστό της αποδοκιμασίας δεν θα ήταν τόσο υψηλό αν δεν είχε συρρικνωθεί το εκλογικό σώμα. Αρα, αυτό που φαίνεται ποσοστιαία ως «δεξιά στροφή» οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην απόσυρση των μετριοπαθών ψηφοφόρων.
Η κυβέρνηση θα μπορούσε να παρηγορηθεί αποδίδοντας την παθητική δυσαρέσκεια στην εκλογική κόπωση. Θα ήταν ένας εύκολος τρόπος για να προσπεράσει τη δική της κόπωση – τη δική της ανικανότητα να εξακολουθεί να συσπειρώνει τους ψηφοφόρους που εμπιστεύθηκαν πριν από ένα χρόνο το δικό της πρόταγμα.
Σε ποιο από τα δύο ακροατήρια πρέπει τώρα να στραφεί η Ν.Δ.; Σε εκείνους που δεν εμφανίστηκαν στην κάλπη – και ανήκουν μάλλον στους καταστατικώς καχύποπτους και απαιτητικούς ψηφοφόρους που πείθονται από το αποτέλεσμα της διακυβέρνησης; Ή πρέπει να κοιτάξει όσους επέλεξαν τα αντισυστημικά κόμματα ως δοχείο της αγανάκτησής τους;
Η παθητική δυσαρέσκεια της ξαπλώστρας και η ενεργητική αποδοκιμασία της Δεξιάς.
Θα μπορούσε κανείς να πει ότι το ερώτημα δεν πρέπει να τίθεται διαζευκτικά. Η μητσοτακική Ν.Δ. έχτιζε μέχρι χθες την πλειοψηφία της επειδή μπορούσε να απλώνεται συμμετρικά και προς τη Δεξιά και προς το Κέντρο. Πώς; Με το να προβάλλει ως η μόνη αξιόπιστη κυβερνητική λύση.
Για να ανακτήσει αυτή την ευρεία πλειοψηφία, θα πρέπει να κυβερνήσει καλύτερα – να ανταγωνιστεί τον κακό εαυτό της, αφού ούτως ή άλλως δεν υπάρχει, παρά τη χθεσινή της υποχώρηση, κανένα κόμμα που μπορεί να αμφισβητήσει το μητσοτακικό μονοπώλιο της κυβερνησιμότητας. Αυτό το μονοπώλιο παραμένει το μεγαλύτερό της πλεονέκτημα.
Εκείνο που αλλάζει από χθες είναι ότι θα εμφανιστούν στο εσωκομματικό πεδίο ενισχυμένες οι φωνές που θα ζητήσουν από την κυβέρνηση, αντί να ανταγωνιστεί τον εαυτό της, να ανταγωνιστεί τον Βελόπουλο. Αντί να προσπαθήσει να γίνει πιο αποτελεσματική, να γίνει πιο «ιδεολογική» – με ό,τι αυτό συνεπάγεται και στην επιλογή των προσώπων. Κινδυνεύει έτσι να επαναλάβει –τηρουμένων των αναλογιών– το διάβημα των ευρωεκλογών του 2014, οπότε, μετά το κακό αποτέλεσμα, το κυβερνητικό σχήμα άλλαξε για να συμπεριλάβει πολιτευτές που υποτίθεται ότι θα συσπείρωναν τη συντηρητική βάση. Το δεξιόμετρο πήρε τα πρωτεία από την τεχνοκρατική επάρκεια. Τα αποτελέσματα είναι γνωστά.
Είναι και τώρα ενεργοί εσωκομματικά αυτοί οι παράγοντες που θα ζητήσουν όχι μια καλύτερη, αλλά μια δεξιότερη διακυβέρνηση, παρουσιάζοντας μια κάλπη με 60% αποχή ως «δικαίωσή» τους. Θα ζητήσουν πάλι από τον πρωθυπουργό να γίνει άλλος, σαν να είχε χάσει την εντολή. Σαν να μην έχει καταλάβει ποιοι του την έχουν δώσει.
