Μοιάζουν, αλλά δεν είναι φαινόμενα ασύνδετα. Η αποχή, η πολιτική αφασία, ο ατομικιστικός κυνισμός, η επιλογή άσχετων με την πολιτική youtubers, influencers, τηλεαστέρων, αχυρανθρώπων, η εμφανέστερη στροφή σε ακροδεξιούς λαϊκιστές και σε υπερσυντηρητικά μορφώματα, η αμβλυωπία των κομμάτων εξουσίας είναι νήματα στο ίδιο πλέγμα. Τραβάς το ένα και κινείται το άλλο. Η διολίσθηση των κοινωνιών προς τα άκρα μετατοπίζει τους κυρίαρχους μηχανισμούς προς συντηρητικότερες θέσεις. Η απομάκρυνση από την πολιτική πάει χέρι χέρι με τη ροπή στον λαϊκισμό, στις ταυτοτικές εξάρσεις, στον ευρωσκεπτικισμό. Οι αλματώδεις τεχνολογικοπολιτισμικές εξελίξεις ενισχύουν το γάντζωμα στην άρνηση και στον σκοταδιστικό παραλογισμό.
Και όλα μαζί γκρεμίζουν μέρος από ό,τι προοδευτικό, σταθερό, ειρηνικό έχει χτιστεί την τελευταία 80ετία.
Μοιάζει να διαμορφώνεται μια νέα πραγματικότητα αστασίας, που έχει ρίζες όχι μόνο στη δεκαπενταετή πολυκρίση, στους πολέμους, στην οικονομική και κλιματική αβεβαιότητα, αλλά ακόμη βαθύτερα. Σε στάσεις και νοοτροπίες και παγιώθηκαν σταδιακά με την όξυνση του ωχαδερφισμού, των -ισμών, της μισαλλοδοξίας, των φανατισμών. Είναι η έλλειψη ιστορικής παιδείας που οδηγεί στο να κρίνονται γεγονότα του παρελθόντος με τα αξιολογικά κριτήρια του σήμερα. Η συρρίκνωση των κόσμων σε καταλόγους με αυτά που μας χωρίζουν και όχι με εκείνα που μας ενώνουν. Η υποκειμενική ατομικιστική θεώρηση των πραγμάτων και η παθολογία της προσωπικής βολής. Η κανονικοποίηση της παρατυπίας. Η διαφθορά. Η άρνηση του προφανούς. Η αδιαφορία για την αλήθεια. Ο ιός του ανορθολογισμού και η αποδόμηση της λογικής. Η μικρή ικανότητα διάκρισης ανάμεσα στην κριτική θεώρηση ενός γεγονότος και την κριτική θεώρηση μιας αξίας. Η στρέβλωση της γνώσης από την ιδεολογία. Οι παρωπίδες του δογματισμού. Η κακοπιστία που ωθεί σε αφορισμούς. Η καχυποψία.
Και όχι μόνο. Σε επίπεδο κεφαλής, είναι η όλο και μεγαλύτερη απομάκρυνση των κλειστών γραφειοκρατικών συστημάτων από τους κοινούς θνητούς. Η αδυναμία υπερεθνικών συνεργειών στο πλανητικό χωριό των κοινών δεινών. Το χάσμα ανάμεσα σε ό,τι γονιμοποιεί και σε ό,τι λυμαίνεται τη διεθνή αρένα. Μοιάζει σχεδόν αναμενόμενη συνέπεια η κόπωση, η αποχή. Μια ανεπιθύμητη παρενέργεια. Ομως, διόλου ανώδυνη. Τουναντίον, καταστροφική. Διότι η απουσία που γίνεται αδιαφορία προς την πολιτική είναι τοξίνη που παραλύει τη μνήμη – και τη δημοκρατία.
