Πριν από ακριβώς 48 χρόνια, στις 16 Ιουνίου 1976, ξέσπασε η «Εξέγερση του Σοβέτο». Χιλιάδες παιδιά σχολικής ηλικίας ξεχύθηκαν στους δρόμους του γκέτο των μαύρων έξω από το Γιοχάνεσμπουργκ, διαμαρτυρόμενα κατά της απαίτησης του καθεστώτος να διδάσκονται στα Αφρικάανς –τη «γλώσσα των τυράννων», όπως την αποκαλούσαν– και όχι στα αγγλικά. Εκατοντάδες παιδιά δολοφονήθηκαν από τις δυνάμεις ασφαλείας (με εκτιμήσεις των νεκρών να κυμαίνονται από 176 έως 700). Οσοι ζούσαμε εκεί καταλαβαίναμε πλέον ότι το καθεστώς των φυλετικών διακρίσεων, γνωστό ως απαρτχάιντ, θα προκαλούσε ολοένα περισσότερο πόνο και τρόμο, δεν θα υποχωρούσε, και θα κατέληγε σε γενικευμένη αιματοχυσία. Κι όμως, τον Απρίλιο του 1994 διεξήχθησαν εθνικές εκλογές στις οποίες ψήφισαν όλοι οι πολίτες – μαύροι, λευκοί, μεικτής και ινδικής καταγωγής, κ.ά. Πρώτος πρόεδρος της ελεύθερης πλέον χώρας ήταν ο Νέλσον Μαντέλα. Απόλυτη πλειοψηφία στη Βουλή κατέκτησε το Αφρικανικό Εθνικό Κογκρέσο (ANC), οργάνωση που ιδρύθηκε το 1912 και που αγωνίστηκε για μια Νότιο Αφρική που θα ανήκε σε όλους τους πολίτες της. Προχθές, Παρασκευή 14 Ιουνίου 2024, 30 χρόνια μετά τις ιστορικές εκείνες εκλογές, η χώρα άνοιξε νέο κεφάλαιο.
Με τη νέα κυβέρνηση συνεργασίας στην οποία μετέχουν μαύροι και λευκοί, η χώρα έχει μια ευκαιρία να επανέλθει στην ανάπτυξη και την αισιοδοξία των χρόνων του Μαντέλα.
Το ANC, το οποίο έχασε την απόλυτη πλειοψηφία στις εκλογές της 29ης Μαΐου για πρώτη φορά, ήρθε σε συμφωνία με τη Δημοκρατική Συμμαχία (DA) για τον σχηματισμό κυβέρνησης συνασπισμού. Τα δύο κόμματα θα έχουν άνετη πλειοψηφία, καθώς το ANC κέρδισε 40,2% (από 57,5% το 2019) και η DA κατετάγη δεύτερη με 21,8%. Η DA, της οποίας οι ηγέτες είναι λευκοί, θα στηρίξει την επανεκλογή του προέδρου Σίριλ Ραμαφόσα για δεύτερη θητεία και θα συμμετάσχει στην κυβέρνηση με υπουργούς. Οι λεπτομέρειες θα γίνουν γνωστές τις επόμενες ημέρες. Πιθανώς θα συμμετέχουν στην κυβέρνηση δύο μικρότερα κόμματα, το IFP, που εκπροσωπεί κυρίως τη φυλή των Ζουλού, και η Πατριωτική Συμμαχία. Το κόμμα ΜΚ, που ίδρυσε ο τέως πρόεδρος Τζέικομπ Ζούμα, και που ήρθε τρίτο με 14,6%, καθώς και οι Μαχητές της Οικονομικής Απελευθέρωσης (EFF), με 9,5%, θα βρίσκονται στην αντιπολίτευση. Και τα δύο αυτά κόμματα προέρχονται από διάσπαση του ANC και πρεσβεύουν ριζοσπαστικές πολιτικές για τη διανομή του πλούτου της χώρας. Κατηγορούν την DA για «νεοαποικιακή πολιτική». Θα χτυπούν τον Ραμαφόσα συνεχώς ότι εξυπηρετεί τα συμφέροντα των λευκών. Η DA πρεσβεύει φιλελεύθερη οικονομική πολιτική. Ετσι, η συμμαχία ANC -DA θα καθησυχάσει τις αγορές και οικονομικούς παράγοντες της χώρας, απομακρύνοντας τον φόβο συμμετοχής των ΜΚ και ΕFF, που απαιτούσαν, μεταξύ άλλων, την απομάκρυνση του Ραμαφόζα, την αλλαγή συντάγματος (το ΜΚ), και την κατάσχεση της γης λευκών αγροτών χωρίς αποζημίωση (ΕFF). Και ο Ζούμα και ο ηγέτης των ΕFF έχουν εμπλακεί σε σοβαρές υποθέσεις διαφθοράς. Η νέα κυβέρνηση δεν θα είναι η πρώτη στην οποία θα συμμετέχουν λευκοί, καθώς το ANC είχε και λευκούς υπουργούς (μεταξύ αυτών και ο τελευταίος αρχηγός του Εθνικού Κόμματος, το οποίο είχε θεσπίσει το απαρτχάιντ και διαλύθηκε μετά το ’94). Η μετάβαση από το απαρτχάιντ επιτεύχθηκε χωρίς το αιματοκύλισμα που προϊδέαζαν τα προηγούμενα χρόνια, χάρη στη σοφή ηγεσία του Μαντέλα και του τελευταίου λευκού προέδρου Φρεντερίκ ντε Κλερκ και των συντρόφων τους. Ομως, έκτοτε τα προβλήματα πολλαπλασιάζονται. Η διαφθορά, η εγκληματικότητα, η κατάρρευση υποδομών και υπηρεσιών, η ολοένα μεγαλύτερη ανισότητα απαιτούν σκληρή δουλειά, θυσίες και επιμονή. Η χώρα έχει μια ευκαιρία να επανέλθει στην ανάπτυξη και την αισιοδοξία των χρόνων του Μαντέλα. Ομως, εάν η πρόοδος δεν είναι άμεση και ουσιαστική, η περαιτέρω επιδείνωση είναι προ των πυλών.
