Στις 27 Μαΐου 2024 μίλησα στη Λεβέντειο Πινακοθήκη της Λευκωσίας για τις ευρωεκλογές στην Ελλάδα. Διάβασα ξανά την ομιλία αυτή και μου φάνηκε ότι εξηγεί το αποτέλεσμα… προκαταβολικά, γι’ αυτό σας παραθέτω τα κυριότερα σημεία της.
«[…] Το κλίμα.
Μέχρι σήμερα είχαμε συνολικά 9 ευρωεκλογές και 16 βουλευτικές εκλογές, ζωή να έχουμε. Δεν πρόκειται να σας κουράσω με ημερομηνίες. Υπάρχουν όμως ορισμένες πολύ χαρακτηριστικές περιπτώσεις που αξίζουν την ανάλυση. Το 1981 και το 1989 είχαμε βουλευτικές και ευρωεκλογές την ίδια ημέρα. Σημαδιακές ήταν οι ευρωεκλογές του 2014, όπως θα δούμε σε λίγο, και καθοριστικές ήταν οι ευρωεκλογές του 2019.
Το σημαντικό στην παρούσα συγκυρία είναι ότι δεν έχουμε κανένα παρόμοιο προηγούμενο. Εξηγούμαι. Σε καμία από τις προηγούμενες περιπτώσεις δεν υπήρχαν οι πολιτικές προϋποθέσεις που κάνουν αυτές τις εκλογές εντελώς ιδιαίτερες, για τους εξής λόγους:
– Κουρασμένοι ψηφοφόροι. Οι ψηφοφόροι είναι κυριολεκτικά μπαϊλντισμένοι από εκλογές. Μέσα σε 13 μήνες έχουν ήδη ψηφίσει σε 6 κάλπες – 2 βουλευτικές και από 2 +2 νομαρχιακές και δημοτικές εκλογές.
– Κατατροπωμένη αντιπολίτευση. Στην Ελλάδα δεν υπάρχει προηγούμενο με αυτό που συνέβη στις βουλευτικές εκλογές του 2023. Κανένα κόμμα που κέρδισε δεύτερη θητεία δεν κατάφερε να αυξήσει τη διαφορά του τόσο πολύ, όπως συνέβη τον Ιούνιο 2023. Ο Τσίπρας παραιτήθηκε ύστερα από 6 ήττες και ο Σύριζα διασπάστηκε. Η αντιπολίτευση επιδιώκει να τραυματίσει την κυβέρνηση.
– Κυριαρχία Μητσοτάκη. Είναι πράγματι εντυπωσιακό ότι ύστερα από 5 χρόνια διακυβέρνησης ο Κυριάκος Μητσοτάκης παραμένει ο αδιαμφισβήτητος κυρίαρχος του πολιτικού σκηνικού και οι άλλοι το μόνο που προσπαθούν είναι να περιορίσουν τη διαφορά που τους χωρίζει.
– Γνωστό αποτέλεσμα. Είναι πρωτοφανές ότι γνωρίζουμε τα πάντα για τις επερχόμενες εκλογές, εκτός από τα ακριβή ποσοστά των κομμάτων. Ξέρουμε τον πρώτο, τον δεύτερο και τον τρίτο. Παίζεται η τέταρτη θέση και ποια μικρά νεοφυή κόμματα θα εκλέξουν ευρωβουλευτή. Θα μπορούσε κανείς να συνοψίσει κυνικά αυτές τις εκλογές με το ότι το μοναδικό αποτέλεσμά τους είναι να επιλέξουμε ποιους 21 Ελληνες θα κάνουμε πλούσιους την επόμενη 5ετία!
Αξιωματική αντιπολίτευση
Εδώ πραγματικά έχουμε να αντιμετωπίσουμε αχαρτογράφητα νερά. Ο νέος πρόεδρος του Σύριζα είναι ο Στέφανος Κασσελάκης ο θαυματουργός. […] Ολη η καμπάνια του απευθύνεται στους ψηφοφόρους σαν να έχουμε βουλευτικές εκλογές. Υπόσχεται μηδενισμό του ΦΠΑ σε ορισμένα είδη, χαμηλότερους φορολογικούς συντελεστές, περικοπή των κερδών των εταιρειών και άλλα πολλά, που δεν έχουν καμία σχέση με το διακύβευμα των ευρωεκλογών.[…]
Το ΠΑΣΟΚ
Εδώ έχουμε άλλη περίπτωση. Ο πρόεδρός του είναι μονίμως μουτρωμένος και θυμωμένος. Αλλα τον ρωτάνε και σε άλλα απαντάει. Εχει στρέψει το κόμμα του στα αριστερά, ενώ ο Κασσελάκης τον διαβρώνει από το κέντρο. Ενώ είχε τη δυναμική να γίνει δεύτερο κόμμα, με τη στάση του έχει αφήσει χώρο στον Κασσελάκη. Ομολογώ ότι δεν μπορώ να καταλάβω τις επιδιώξεις του ΠΑΣΟΚ και του αρχηγού του. Μετά τις ευρωεκλογές και ανάλογα με την επίδοση του ΠΑΣΟΚ μπορεί να δούμε σημαντικές αναταράξεις στον χώρο.
Κόμματα της άκρας Δεξιάς
Αυτό είναι ένα πρόσθετο πρόβλημα για τη Ν.Δ. Υπάρχουν πολλοί δυσαρεστημένοι με την ψήφιση του νόμου για τον γάμο των ομόφυλων ζευγαριών. Ακόμα υπάρχουν πολλοί συντηρητικοί νεοδημοκράτες που δεν εγκρίνουν ορισμένους από τους υποψηφίους ευρωβουλευτές. Ολοι αυτοί κατά πάσα πιθανότητα θα ψηφίσουν κόμματα της άκρας Δεξιάς ή θα απέχουν.[…]
Τι θα πάρουν τα κόμματα;
Φυσικά, αυτή είναι η ερώτηση του εκατομμυρίου. Από τις συζητήσεις που κάνω με φίλους, διαπιστώνω ότι οι περισσότεροι αντιμετωπίζουν το ερώτημα αυτό συγκρίνοντας τα ποσοστά που πήραν τα κόμματα στις πρόσφατες εθνικές εκλογές. Αυτό είναι λάθος. Εξηγούμαι. Οι ψηφοφόροι αντιμετωπίζουν τις ευρωεκλογές με χαλαρότητα και θεωρούν μάλιστα ότι μπορούν να στείλουν «ανέξοδα» διάφορα μηνύματα. Ελάτε να δούμε μερικά παραδείγματα.
Στις 18 Οκτωβρίου 1981 είχαμε ταυτόχρονα ψηφοφορία για τις εθνικές εκλογές και για τις ευρωεκλογές. Τα αποτελέσματα για το πρώτο κόμμα ήταν: Εθνικές εκλογές ΠΑΣΟΚ – 48,06%, ευρωεκλογές ΠΑΣΟΚ – 40,17%. Δηλαδή 17% λιγότερα. Στις 18 Ιουνίου 1989 είχαμε και πάλι ταυτόχρονα τις δύο εκλογές. Τα αποτελέσματα για το πρώτο κόμμα ήταν: Εθνικές εκλογές Ν.Δ. 44,28%, ευρωεκλογές Ν.Δ. – 40,41%. Δηλαδή 9,1% λιγότερα.
Είναι ολοφάνερο ότι οι ψηφοφόροι ψηφίζουν εντελώς διαφορετικά για τις δύο εκλογές. Γενικά, ψηφίζουν πολύ χαλαρά τα κόμματα εξουσίας και ιδιαίτερα το πρώτο κόμμα. Ακόμα και το 2019, όταν το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών προκάλεσε την προκήρυξη πρόωρων εθνικών εκλογών, τα αποτελέσματα για τα δύο πρώτα κόμματα αποδεικνύουν τη χαλαρότητα της ψήφου στις ευρωεκλογές. Υπενθυμίζω. Ευρωεκλογές 2019: Ν.Δ. – 33,12%, Σύριζα – 23,15%. Εθνικές εκλογές: Ν.Δ. – 39,85%, Σύριζα – 31,53%.
Το πρώτο συμπέρασμα που θέλω να επισημάνω είναι ότι το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών θα είναι σημαντικά διαφοροποιημένο από το αποτέλεσμα των πρόσφατων εθνικών εκλογών, λόγω ακριβώς της χαλαρότητας της ψήφου. Μια πιο σωστή πολιτική εκτίμηση θα ήταν να τα συγκρίνουμε με τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών του 2019, έστω κι αν χρονικά είναι πολύ μακριά.[…]
Τα πολιτικά συμπεράσματα από το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών θα είναι σημαντικά, αλλά δεν θα προεξοφλούν απολύτως τίποτα για τις προσεχείς εθνικές εκλογές, όποτε γίνουν αυτές. Η μεγαλύτερη σημασία θα δοθεί στη σειρά των κομμάτων και κυρίως στις διαφορές μεταξύ των. Τέλος, ιδιαίτερο ενδιαφέρον θα έχουν τα ποσοστά των νέων κομμάτων (Ν.Α., Κόκκαλης, Λοβέρδος κ.ά) καθώς και των άλλων κομμάτων που πρωτομπήκαν στη Βουλή το 2023.
Πάντως, ενώ οι ευρωεκλογές γίνονται για την ανάδειξη των εκπροσώπων μας στο Ευρωκοινοβούλιο, δεν αποκλείεται να δημιουργήσουν τεκτονικές δονήσεις στο πολιτικό σκηνικό της χώρας μας.
Αφού λοιπόν είχατε την υπομονή να ακούσετε την ανάλυσή μου, τώρα θα σας δώσω τις προβλέψεις μου. Θέλω να ξεκαθαρίσω κάτι. Δεν φοβάμαι να δώσω προβλέψεις, έστω κι αν δεν επαληθευθούν. Μόνο από τα λάθη μαθαίνει κανείς.
Εκτίμηση αποτελέσματος
Νέα Δημοκρατία: 33%-35%
Σύριζα – Πασόκ: 28% -30% με δεύτερο τον Σύριζα
Ελληνική Λύση – ΚΚΕ: 18%-20% με την Ελληνική Λύση πιθανότατα στην 4η θέση. Για τα υπόλοιπα δεν μπορεί να γίνει πρόβλεψη γιατί όλα βρίσκονται στο όριο του 3%.
Η πρόβλεψή μου αυτή βασίζεται στη λογική και σε όλες τις δημοσκοπήσεις που είδαμε τις τελευταίες ημέρες. Στην Ελλάδα της «φαιδράς πορτοκαλέας» δεν είναι βέβαιο ότι θα επαληθευτεί. Σας θυμίζω ότι στο δημοψήφισμα του 2015, το 63% ψήφισε την καταστροφή της χώρας και τη δική του φτωχοποίηση και χρειάστηκαν 17 ώρες διαπραγματεύσεων για να γίνει η περίφημη kolotoumba και να γλιτώσουμε τη συμφορά.[…]
Δύο είναι οι απίθανες εκπλήξεις που μπορεί να δούμε τη νύχτα της 9ης Ιουνίου. Στον Σύριζα έχουν αρχίσει να αντιλαμβάνονται ότι η εκλογή του Κασσελάκη είναι πολύ πιθανόν να αλλάξει την αριστερή ψυχή του κόμματος και αυτό είναι πολλοί που δεν τον εγκρίνουν. Αυτή η τάση μπορεί να εκδηλωθεί με καταψήφιση του Κασσελάκη και να δούμε χαμηλά ποσοστά. Μπορεί μάλιστα και σημαντικά κάτω από το 17,8%, δηλαδή το ποσοστό των πρόσφατων βουλευτικών εκλογών.
Η δεύτερη έκπληξη μπορεί να αφορά τη Ν.Δ. Με δεδομένη τη σίγουρη πρωτιά της, είναι πιθανόν πολλοί ψηφοφόροι της να θεωρήσουν ότι δεν χρειάζεται να ψηφίσουν. Το αποτέλεσμα μπορεί να είναι καταστροφικό. Αν το άθροισμα των ποσοστών του Σύριζα και του ΠΑΣΟΚ υπερβαίνει το ποσοστό της Ν.Δ., τότε θα μπούμε σε μια περίοδο αμφισβήτησης της κυριαρχίας της Ν.Δ. με καταστροφικά αποτελέσματα για τον τόπο.
Αυτά έλεγα τότε, αρκετές μέρες πριν από τις ευρωεκλογές. Ελάτε να κάνουμε ταμείο. Σύριζα και ΠΑΣΟΚ πήραν 27,71%. Ελληνική Λύση και ΚΚΕ πήραν 18,55% με τέταρτη την Ελληνική Λύση. Μάλλον σωστά τα πρόβλεψα. Και δύο εκπλήξεις επιβεβαιώθηκαν. Σε σύγκριση με τις ευρωεκλογές του 2019 η Ν.Δ. έχασε το 14,5% της δύναμής της και ο Σύριζα το 37,2%. Ακόμα και την ευνοϊκότερη για τον Σύριζα σύγκριση με το 17,83% του Ιουνίου 2023, η απώλεια είναι 16,3%.
Ο κ. Ανδρέας Γ. Δρυμιώτης είναι σύμβουλος επιχειρήσεων.
