Την περασμένη Τετάρτη ο καύσωνας δεν είχε ακόμη φτάσει τις υψηλότερες θερμοκρασίες, σύμφωνα με τα προγνωστικά της εβδομάδας. Εντούτοις, η ατμόσφαιρα έξω από τα σπίτια/διαμερίσματα, όπου τα κλιματιστικά συνέβαλαν στην επιβίωση, ήταν αφόρητη. Λίγα βήματα στους δρόμους του κέντρου ήταν αρκετά για να νιώσει κανείς δυσφορία και εξάντληση. Το κλίμα (κυριολεκτικά) ήταν απολύτως κατάλληλο για να διαβάσω προσεκτικά τη συνέντευξη του Αμερικανού δημοσιογράφου Τζεφ Γκούντελ (στο «Κ» της Κυριακής 9/6). Ο ερευνητής και συγγραφέας του μπεστ σέλερ «Καύσωνας. Η ζωή σ’ έναν πλανήτη που φλέγεται», που κυκλοφόρησε πρόσφατα και στα ελληνικά (εκδ. Ψυχογιός) μίλησε στον Μανώλη Ανδριωτάκη και ό,τι είπε δύσκολα προσπερνιέται ως άλλη μια «προειδοποίηση».
Οχι γιατί «τα δεδομένα είναι αμείλικτα» ούτε γιατί το μήνυμά του είναι απολύτως σαφές «η ζέστη θα μας σκοτώσει πριν από οτιδήποτε άλλο». Ο κ. Γκούντελ παρακολουθεί τα θέματα αυτά εδώ και δύο δεκαετίες. Επισημαίνει πως πρόκειται για επείγουσα κατάσταση που εξελίσσεται. «Αυξάνονται οι βαθμοί της θερμοκρασίας, χρόνο με τον χρόνο, αδιαλείπτως, με αργό ρυθμό, κι έχουμε όλο και περισσότερη ζέστη, όλο και περισσότερο χάος». Εξηγεί αναλυτικά τις δυσκολίες, την περιπλοκότητα των αλλαγών που πρέπει να γίνουν, τα συμφέροντα που αντιδρούν γιατί «νιώθουν ότι απειλείται η οικονομική τους ευμάρεια». Και, βέβαια, δεν θα έρθει μια στιγμή που θα πούμε «τώρα την πατήσαμε». Αλλά, χρόνο με τον χρόνο, όλο και περισσότεροι άνθρωποι θα εκτοπίζονται από τις κατοικίες τους. Διεθνείς οργανισμοί υπολογίζουν ότι 30 με 60 εκατ. άνθρωποι θα ζουν σε περιοχές όπου για κάποιες μέρες τον χρόνο η θερμοκρασία θα είναι αφόρητη για το σώμα. Θα έχουμε περισσότερες ασθένειες, θανάτους από θερμοπληξία. Περισσότερες πόλεις θα πλημμυρίζουν από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας. Θα αυξηθεί η αδικία ανάμεσα στους ανθρώπους που είναι ευάλωτοι και σ’ εκείνους που δεν είναι. Τα καλοκαίρια η Αθήνα θα είναι μια πόλη-φάντασμα. Δεν πρόκειται να έρχονται επισκέπτες όταν θα έχει 45 βαθμούς Κελσίου το μεσοκαλόκαιρο.
Δίκιο έχεις, αλλά ας αλλάξουμε συζήτηση. Δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι, ούτως ή άλλως, είναι ζήτημα πολιτικών αποφάσεων, κ.λπ., κ.λπ.
Δικές του οι δυστοπικές περιγραφές. Ο ερευνητής δημοσιογράφος δεν γράφει σενάρια. Δεν δοκιμάζει τη φαντασία μας. Δοκιμάζεται η πραγματικότητα, μας λέει. Από ό,τι προτείνει στη συνέχεια, μεταφέρουμε: «χρειαζόμαστε ανθρώπους που ενδιαφέρονται, που υψώνουν τη φωνή τους, που ψηφίζουν. Να πηγαίνουν στις συνεδριάσεις του δημοτικού τους συμβουλίου και να μιλούν γι’ αυτό. Οταν με ρωτούν οι ταξιτζήδες τι κάνω, τους λέω ότι είμαι δημοσιογράφος που γράφει για την κλιματική αλλαγή. Αλλοι μου λένε “ω, είσαι ένας από αυτούς τους τρελούς”, κι άλλοι “ω, αυτό είναι συναρπαστικό. Για ποιο θέμα γράφετε;”. Πρέπει να συζητάμε. Οι μετεωρολόγοι πρέπει να το συζητούν στις εκπομπές τους. Οι πολιτικοί πρέπει να μιλούν γι’ αυτό. Δεν είναι τεχνολογικό πρόβλημα ούτε πρόβλημα προσωπικής επιλογής. Η κλιματική αλλαγή είναι πολιτικό πρόβλημα. Εμείς, δηλαδή όλοι όσοι νοιαζόμαστε γι’ αυτό, πρέπει να ενεργοποιήσουμε τις φωνές μας πολιτικά».
Ακολούθησα τη συμβουλή του. Είπα να «ενεργοποιηθώ», να μην αναπαράγω απλώς τις απόψεις του. Δοκίμασα μέσα σε μια μέρα να μιλήσω με δυο ταξιτζήδες, να ανοίξω το θέμα, τηλεφωνικά, με φίλους… Στην πρώτη, μεθοδευμένη, απόπειρα, τα αποτελέσματα ήταν μεταξύ συγκατάβασης και ειρωνείας. Εν ολίγοις: ΟΚ. Δίκιο έχεις, αλλά ας αλλάξουμε συζήτηση. Δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι, ούτως ή άλλως, είναι ζήτημα πολιτικών αποφάσεων, κ.λπ., κ.λπ.
Σέρνοντας τα βήματά μου στην καυτή άσφαλτο είδα τουλάχιστον τρεις περιοίκους να πετάνε τα σκουπίδια τους στον κάδο, σε ώρες (11 π.μ.-5 μ.μ.) που ο Δήμος Αθηναίων είχε ζητήσει να μη γίνεται, λόγω καύσωνα. Οσοι περνούσαν βιαστικά, έπιναν τον καφέ τους με πλαστικά καλαμάκια, πετώντας το περιτύλιγμα, κατά προτίμηση, στον δρόμο… Είπαμε όμως· το ζήτημα είναι άλλων, όχι δικό μας.
