Η επίδραση των social media, της τεχνητής νοημοσύνης και των νέων τεχνολογιών στην ενημέρωση είναι ένα θέμα που έχει συζητηθεί αρκετά, αν και όχι τόσο ως προς τον ψυχολογικό και κοινωνικό αντίκτυπο στον τρόπο που οι χρήστες αντιλαμβάνονται την πραγματικότητα γύρω τους. Το Ινστιτούτο Ρόιτερς για τη Δημοσιογραφία στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης δημοσίευσε την ετήσια έκθεσή του «Digital News Report» για το 2024, και σε αυτή μπορεί να εντοπιστούν ορισμένα πολύ ενδιαφέροντα ευρήματα σχετικά με τον τρόπο που γίνεται αντιληπτός ο κόσμος. To 39% των ερωτηθέντων επιλέγει να αποφεύγει τις ειδήσεις (3% πάνω σε σύγκριση με το 2023 και 11% σε σύγκριση με το 2019).
Οι ερωτηθέντες απαντούν ότι αισθάνονται «υπερφορτωμένοι» από ειδήσεις και «ίσως» οι πόλεμοι στην Ουκρανία και στη Μέση Ανατολή να παίζουν κάποιο ρόλο. Η Ελλάδα, βέβαια, έχει μια ακόμα δυσάρεστη πρωτιά μαζί με την Ουγγαρία, καθώς πρόκειται για τις χώρες με τη χαμηλότερη εμπιστοσύνη στα ΜΜΕ (23%) από όλο το δείγμα που έχει χρησιμοποιηθεί, το οποίο είναι παγκόσμιο και όχι ευρωπαϊκό ή δυτικό. Εντυπωσιακή είναι, επίσης, η άνοδος των βίντεο, είτε στο YouTube, είτε στο TikTok για την ενημέρωση, και όπως ήταν αναμενόμενο, ο δείκτης αυτός είναι υψηλότερος στις νεότερες γενιές αλλά και στον «Παγκόσμιο Νότο» (global South) – ούτε στην Ελλάδα είναι χαμηλός (14%) σε σύγκριση με προηγούμενες μετρήσεις και τον συνολικό μέσο όρο (26%). Επίσης, καταγράφεται και η επιρροή των influencers, των ατόμων δηλαδή που εκφράζουν προσωπική άποψη επηρεάζοντας σε σημαντικό βαθμό τις τάσεις.
Σκοπός δεν είναι να καταγραφεί μια ακόμα καταθλιπτική άποψη για τη μείωση της επιρροής του Τύπου που, άλλωστε, ξεκίνησε πριν από σχεδόν δύο δεκαετίες με τη σταδιακή επικράτηση του Διαδικτύου. Πρέπει, όμως, να καταγραφεί η υποχώρηση της δύναμης του γραπτού λόγου, του μόνου δηλαδή εργαλείου που επιτρέπει τη λεπτομερή αποτύπωση ενός γεγονότος, την ανάλυσή του και σε ένα δεύτερο επίπεδο την ανάπτυξη επιχειρημάτων και τη δημιουργία ενός λογικού ειρμού σκέψεων για προβληματισμό. Μεγαλώνουμε μια γενιά ανθρώπων που είναι εγκλωβισμένοι στην άμεση ικανοποίηση, όπου κάθε τι που προβληματίζει, σηκώνει από τον καναπέ ή βάζει ερωτήματα για τον κόσμο, είναι εξοβελιστέο.
Η εικονική πραγματικότητα που προσφέρουν τα μικρής διάρκειας βίντεο, τα φίλτρα που εξωραΐζουν ακόμα και την πιο άσχημη φωτογραφία, είναι η νέα κανονικότητα.
Ποιος έχει χρόνο για δυσάρεστες σκέψεις, όταν μπορεί να τις αποφύγει κλείνοντας τον εαυτό του σε ένα επίχρυσο ψεύτικο καβούκι;
