Το τεκμήριο της αθωότητας αποτελεί ένα από τα βασικότερα θεμέλια του σύγχρονου ευρωπαϊκού νομικού πολιτισμού καθορίζοντας απόλυτα τον σεβασμό στα δικαιώματα του κάθε πολίτη, ανεξάρτητα αν έχει διαπράξει ακόμα και βαρύ έγκλημα. Αντιμετωπίζεται αυτός που παραβίασε τον νόμο, τουλάχιστον έτσι οφείλει να συμβαίνει, ως αθώος, έως ότου δικαστικά κριθεί και μάλιστα αμετάκλητα. Η ευλαβική τήρηση του τεκμηρίου αθωότητας, που την αξιώνει ο νόμος στην Ευρώπη και βεβαίως στη χώρα μας, στην πράξη κατά κύριο λόγο δεν τηρείται.
Αλήθεια είναι ότι τα τελευταία χρόνια τα μέσα ενημέρωσης, όλο και περισσότερο, επιχειρούν να τηρούν το τεκμήριο αθωότητας υπό τον φόβο κυρώσεων, είτε από το Εθνικό Ραδιοτηλεοπτικό Συμβούλιο είτε από τα δικαστήρια, στα οποία συχνά προσφεύγουν εκείνοι που πλήττονται από την παραβίασή του.
Η τήρησή του δεν μπορεί να υποχωρεί καθώς είναι βασικό ανθρώπινο δικαίωμα κατοχυρωμένο συνταγματικά και με νόμους, ακόμα κι αν κάποιος έχει διαπράξει βαρύ αδίκημα.
Ωστόσο, για μια σειρά εγκλημάτων μεγάλης ηθικής απαξίας και επικινδυνότητας για το κοινωνικό σύνολο, ο νόμος πολύ σωστά προβλέπει πως ο εισαγγελέας μπορεί να «σπάσει» το τεκμήριο αθωότητας δίνοντας στη δημοσιότητα τα στοιχεία ταυτότητας και φωτογραφία ενός δράστη για λόγους που αφορούν την προστασία του κοινωνικού συνόλου.
Παλαιότερα αυτή η ευχέρεια για δημοσιοποίηση των στοιχείων ταυτότητας δραστών σοβαρών εγκλημάτων εφαρμοζόταν πιο συχνά. Η νομική ευχέρεια των εισαγγελέων δοκιμάστηκε βέβαια στην υπόθεση με τις οροθετικές γυναίκες που δημοσιοποιήθηκαν τα στοιχεία τους για λόγους προστασίας της δημόσιας υγείας, υπόθεση που ξεσήκωσε αντιδράσεις και επικρίθηκε σφοδρά.
Με την πάροδο των χρόνων όμως, η αυστηροποίηση της νομοθεσίας για τα προσωπικά δεδομένα οδήγησε σε συγκρατημένη χρήση τους εισαγγελείς, δηλαδή στο να γνωστοποιείται ποιος είναι ο δράστης ενός βαρύτατου εγκλήματος.
Ετσι, έγινε πια κλισέ το «ο 37χρονος», «ο 55χρονος» που βίασε ή δολοφόνησε με στυγερό τρόπο και ομολόγησε.
Ομως σε υποθέσεις όπως αυτή της φρικτής δολοφονίας της 11χρονης στην Ηλεία από συγγενικό της πρόσωπο, αποτρόπαιο έγκλημα για το οποίο ο δράστης έδωσε στη δικαιοσύνη κυνική ομολογία με λεπτομέρειες, το «φερόμενος» και ο «37χρονος» αποτελούν υπερβολική προάσπιση των δικαιωμάτων ενός στυγερού δολοφόνου που έχει ήδη καταδικαστεί και για άλλο βιασμό. Η δημοσιοποίηση της φωτογραφίας και της ταυτότητάς του αποτελούν, κατά τη γνώμη μου, ελάχιστη πρόνοια της δικαιοσύνης. Ουδείς γνωρίζει αν υπήρξαν από την άρρωστη δράση του και άλλα θύματα. Μήπως, λοιπόν, στους καθ’ ομολογίαν δράστες βιασμών ανηλίκων, τονίζω το ανηλίκων, το «φερόμενος» είναι υπερβολική προστασία;
