Ακόμη και η κάλυψη της είδησης κουβαλάει μια απεχθή ιεραρχία. Ο μεγαλοδικηγόρος, «γνωστός ποινικολόγος» από τη μία, οι σύζυγοι από την άλλη. Ταυτόχρονα, δεν είναι να εκπλήσσεται κανείς με όσα συμβαίνουν. Από καιρό έχει χαθεί ο ηθικός φραγμός που εμποδίζει τους ανθρώπους να ενεργούν αλλοπρόσαλλα, η ντροπή. Δεν εξεπλάγη στην πραγματικότητα ο νομικός κόσμος. Ειδικά οι γυναίκες λειτουργοί του συγκεκριμένου επαγγέλματος, το οποίο γυναικοκρατείται, όπως και το δικαστικό σώμα. Τι θα γίνει, λοιπόν, καλόπιστα ρωτάω, με τις δικηγόρους και τις δικαστικούς λειτουργούς, τις ακαδημαϊκούς και τις συμβολαιογράφους; Θα σηκώσουν επιτέλους κεφάλι;
Θα πάρουν τον έλεγχο του χώρου, ώστε να φτιάξουν συνθήκες εργασίας, ζωής και απονομής της δικαιοσύνης πάνω σε άλλες βάσεις απ’ αυτές που επικρατούσαν έως τώρα και που έχουν επιτρέψει αυτήν την αποχαλίνωση, την υποχώρηση της ντροπής; Θα ανέχεστε για καιρό να ανεβαίνετε σκαλιά με άβολα παπούτσια, να τρώτε ξύλο στο σπίτι και να σας ρωτούν στις συνεντεύξεις για δουλειά άμα σκοπεύετε να κάνετε παιδί; Τι άλλο πρέπει να γίνει για να βγείτε μπροστά και να τ’ αλλάξετε όλα;
Αν γυρεύει κανείς αχρείαστες ενδείξεις της πατριαρχίας σ’ αυτή τη δουλειά, ας πάει να παρατηρήσει το εξής στα δικαστήρια: τους δικηγόρους να κορδώνονται πρωί πρωί στην Ευελπίδων και μία σαφώς νεότερη, σαφώς ομορφότερη και πιθανότατα καλύτερα καταρτισμένη νεαρή δικηγόρο να τους ακολουθεί από πίσω. Πιστεύετε παίρνουν τα ίδια λεφτά;
Ή ας δούμε τη δυσανάλογη εκπροσώπηση των ανδρών δικηγόρων στα συνδικαλιστικά όργανα του δικηγορικού σώματος. Τσεκάρετε πόσοι δικηγόροι παντρεύονται νεότερες υπαλλήλους τους ή πόσες ανέρχονται ακαδημαϊκά ή σ’ εταιρείες, αλλά παραμένουν κάπως άγνωστες, δεν είναι δηλαδή «γνωστές Καθηγήτριες» ή «γνωστές Εταίροι γνωστής δικηγορικής», σε αντίθεση με τον υπόδικο βίαιο τύπο που δίνει την αφορμή για το σημερινό κείμενο και ο οποίος αναφέρεται ως «γνωστός ποινικολόγος».
Δείτε πόσο αηδιασμένες είναι οι ασκούμενες κι οι νεαρές δικηγόροι από τους πελάτες! Πελάτες που επειδή πληρώνουν θεωρούν ότι μπορούν να τις κακομεταχειριστούν. Αμέτρητες φορές φίλες μου νέες δικηγόροι μού έχουν πει ότι βγήκαν για επαγγελματικό γεύμα, αλλά ο πελάτης είχε έρθει με διάθεση για ραντεβού. Ή κοιτάξτε τους εταίρους, στις δικηγορικές – δηλαδή τους ιδιοκτήτες μεριδίου της εταιρείας. Τόσο πολλοί άντρες κι από κάτω τόσο πολλές συνεργάτιδες – απλοί δικηγόροι που αμείβονται λιγότερο! Μα γιατί άραγε; Να ’χει, λέτε, καμία σχέση με την εσωτερικευμένη έλλειψη φιλοδοξίας, με το γεγονός ότι ως γυναίκα σε θέση κύρους κρίνεσαι ακόμη κι από τον περιπτερά, να ’χει να κάνει με το ότι κάποιες δεν αντέχουν άλλο το μανσπλέινινγκ (άνδρες με τη μισή κατάρτιση να τους εξηγούν πράγματα), με τη μητρότητα, τις κοινωνικές προσδοκίες, τον σεξισμό, την καχυποψία, κάτι απ’ όλ’ αυτά; Τα ξέρουμε αυτά, θα μου πείτε. Σωστά. Το θέμα μου εδώ είναι άλλο: να ξεπεραστεί αυτή η συνθήκη. Εμείς οι ίδιες, που όλες μας έχουμε ακούσει και υποστεί διάφορα, να ενδυναμωθούμε, να γίνουμε φιλόδοξες, να πάρουμε τον έλεγχο.
Θέλω για κλείσιμο να σκεφτώ λίγο τη βάιραλ τηλεπαρουσιάστρια που έσπευσε να πει «μα κρίμα ο άνθρωπος, θα χάσει την καριέρα του». Πρέπει να μας απασχολήσει αυτό. Οχι μόνο γιατί δεν έχασε ευκαιρία να «γλείψει» εκεί που θα έπρεπε να φτύσει (μεταφορικά), αλλά και γιατί δείχνει πόσο βαθιά εμπεδωμένη είναι η λογική του μισογυνισμού σε ορισμένες. Η συντριπτική πλειονότητα των γυναικών που φτάνουν ψηλά στην καριέρα τους έχουν να ξεπεράσουν το εμπόδιο της έχθρας και της τρικλοποδιάς των άλλων γυναικών. Και μη νομίζετε ότι γυναίκες δεν κακομεταχειρίζονται γυναίκες στον εργασιακό χώρο ή στο σπίτι. Ούτε ότι επειδή έχουν ελαφρύτερο χέρι τσούζει λιγότερο. Ούτε ότι τα γραφεία δεν είναι γεμάτα απ’ αυτές που θα έκαναν τα πάντα για να μη σηκώσουν κεφάλι από τη συνθήκη της ήσυχης υποταγής. Είναι πραγματικά σιχαμερό να βλέπεις γυναίκες να εργάζονται δυσανάλογα πολύ, να είναι αποτελεσματικότερες, σωστότερες, αξιόπιστες και να παίρνουν λιγότερα ή να εκτελούν εντολές. Και μετά: ξύλο στο σπίτι ή μοναξιά ή σχόλια του στυλ «είσαι μόνη, γιατί κάνεις καριέρα».
Μην περιμένετε, λοιπόν, ν’ ακούσετε από τους δικηγόρους «θόλωσα», «είχα πιει» και τέτοια. Θα πουν: «μεταμελούμαι», «αποκαθιστώ τη βλάβη», «αποζητώ ιατρική συνδρομή για να το ξεπεράσω». Ε, και; Μην περιμένετε άλλο. Ο νομικός κόσμος είναι στα χέρια των γυναικών: το πανεπιστήμιο, το δικηγορικό σώμα, μέρος των εταιρειών, τα συμβολαιογραφικά γραφεία και τα δικαστήρια. Εχετε τη δύναμη να κάνετε τα πράγματα αλλιώς. Και έχετε και την ευθύνη.
