Την Τρίτη το βράδυ, ακριβώς την ώρα που η Πορτογαλία ισοφάριζε το γκολ της Τσεχίας, κυκλοφόρησε η είδηση του θανάτου του Αμερικανού γλωσσολόγου Νόαμ Τσόμσκι. Ενα εκτενές αφιέρωμα γραμμένο από τον Γιάνη Βαρουφάκη δημοσιεύθηκε στο Νew Statesman με τη μορφή νεκρολογίας, ενώ στον αποχαιρετισμό πρωτοστάτησε ο συγγραφέας, ακτιβιστής και κινηματογραφιστής Ταρίκ Αλί. Λίγη ώρα αργότερα η σύζυγός του Βαλέρια Βάσερμαν Τσόμσκι διέψευσε την είδηση. Αν και νοσηλευόταν σε νοσοκομείο της Βραζιλίας ύστερα από εγκεφαλικό, ο Αμερικανός διανοούμενος πήρε εξιτήριο και από χθες βρίσκεται στο σπίτι του. Οι νεκρολογίες κατέβηκαν από τα σόσιαλ μίντια, οι πενθούντες ζήτησαν συγγνώμη.
Κάποιοι θεώρησαν ταιριαστό ότι ο συγγραφέας τού «Κατασκευάζοντας τη συναίνεση» μέσω των ΜΜΕ επιβεβαίωσε με τον μη θάνατό του το εμβληματικό έργο του. Δεν παριστάνω την έκπληκτη. Είναι διαδεδομένη τακτική οι εφημερίδες και τα έντυπα να έχουν έτοιμες νεκρολογίες ηλικιωμένων προσωπικοτήτων που είναι ασθενείς. Γιατί όμως σπεύδουν να τις ανασύρουν προτού βεβαιωθούν ότι όντως πέθαναν; Γιατί οι χρήστες των σόσιαλ μίντια δεν περιμένουν λίγο προτού αναπαραγάγουν την είδηση;
Γιατί η πρωτιά έχει γίνει φετίχ. Η ταχύτητα λειτουργίας των σόσιαλ μίντια έχει καταστήσει αυτοσκοπό τον αγώνα δρόμου για το παρθενικό κλικ, RIP, βιωματικό ποστ. «Οταν διάβασα πρώτη φορά Τσόμσκι» («άκουσα Φρανσουάζ Αρντί», «είδα ταινία με την Ανούκ Εμέ»), όλοι μας έχουμε μια «εμπειρία» με τον μακαρίτη που θέλουμε να αφηγηθούμε. Οικειοποιούμαστε ένα θάνατο που «δεν μας ανήκει».
Για εμένα αυτό που συνέβη στον Νόαμ είναι όνειρο ζωής: να παρακολουθήσω τον θάνατό μου. Να δω ποιοι θα συγκινηθούν ειλικρινά και ποιοι θα φτύσουν στον τάφο μου, σαν τον Μπόρις Βιάν. Και στη συνέχεια να ποστάρω στα σόσιαλ μίντια «η είδηση του θανάτου μου ήταν κάπως υπερβολική», για να τσεκάρω επίσης τις αντιδράσεις. Δεν ξέρω όμως αν όλοι έχουν παρόμοιες μακάβριες τελευταίες επιθυμίες και θα πρέπει αυτό να γίνεται αντικείμενο σεβασμού. «Ημουν αφελής, αλλά υπέθετα ότι εγώ θα ήμουν ο άνθρωπος που θα ανακοίνωνα τον θάνατο του συζύγου μου», έγραψε στο Instagram εμφανώς πικραμένη η γυναίκα του συγγραφέα Πολ Οστερ, Σίρι Χούστβεντ. «Κάποια στιγμή λίγο αφότου πέθανε (σ.σ. τον Απρίλιο), ανακάλυψα ότι προτού καν το σώμα του βγει από το σπίτι μας, το νέο του θανάτου του κυκλοφορούσε στα μίντια και είχαν αναρτηθεί νεκρολογίες του».
