«Εκλογές με υποψήφιο τον Τραμπ δεν μπορούν να θεωρηθούν φυσιολογικές, αλλά απ’ όλα τα παράξενα αυτής της προεκλογικής κούρσας το πιο περίεργο είναι οι αλληλοκατηγορίες για το ποιος χάνει γρηγορότερα την πνευματική του διαύγεια», αυτά γράφει λίγο πολύ η Emma Brockes στον Guardian (The Question Isn’t Whether Trump or Biden Is Declining Faster, it’s why the US is faced with this choice) κι ύστερα απαριθμεί φορές που ο Τραμπ ή ο Μπάιντεν μπέρδεψαν τα μπούτια τους σε κάποια δημόσια απεύθυνσή τους. Για τον προοδευτικό χώρο η ηλικία του προέδρου είναι ταμπού, αλλά όλοι σκεφτόμαστε πώς, σε συνθήκες ακραίας πίεσης, άγχους και απαιτήσεων που θα λύγιζαν ακόμη και εικοσάχρονο, οι υποψήφιοι καλούνται να διαλέξουν ανάμεσα σε δύο ανθρώπους που γεννήθηκαν κάπου κοντά στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Πράγματι, δεν υπάρχει κάτι φυσιολογικό στην υποψηφιότητα Τραμπ. Ο τύπος είναι ένας αδίστακτος συνωμοσιολόγος, η κακόγουστη, εναλλακτική Δεξιά στα χειρότερά της. Οραματιστής κλουβιών για τα παιδιά των μεταναστών, ρήτορας του μίσους, χωριάτης στο μυαλό, ανίκανος ν’ αρθρώσει μία πρόταση χωρίς να βάλει μέσα ψευδείς ειδήσεις και παύσεις, που μόνο για τους φανατικούς οπαδούς του έχουν νόημα. Το κόκκινο καπελάκι στο κεφάλι του μοιάζει με το καπελάκι του συνταξιούχου στις διακοπές. Ομως αντί να πάει για all inclusive μπάνια, είναι ο ηγέτης της παγκόσμιας φύρας των πολιτικών «ηγετών».
Είναι σαν να έχεις να διαλέξεις ανάμεσα στην πλήρη καταστροφή και στη διατήρηση κάποιας στοιχειώδους αξιοπρέπειας. Απλώς, ο ελέφαντας στο δωμάτιο είναι ο εξής: ο Μπάιντεν είναι 81. Και δεν μοιάζει –πώς θα μπορούσε άλλωστε– ακμαίος. Για έναν άνθρωπο της ηλικίας μου (31) οι δύο υποψήφιοι πρόεδροι που ζητούν την ψήφο τους έχουν την ηλικία των παππούδων τους, εάν ζουν. Αυτό δεν σημαίνει φυσικά ότι αρθρώνουν παλιακό λόγο. Ο Μπάιντεν, για παράδειγμα, δήλωσε ότι δεν λειτουργούν τα οικονομικά της σταγόνας, αποκαθήλωσε, δηλαδή, την ιδέα σύμφωνα με την οποία όταν οι πλούσιοι γίνονται πλουσιότεροι κι οι φτωχοί γίνονται πλουσιότεροι. Δεν τον λες, δηλαδή, και παλιομοδίτη. Α, κι επίσης δεν δείχνει ημίτρελος σε μία περίοδο πολέμου και παγκόσμιας αναταραχής.
Μπορεί, όμως, η Αμερική να εμπνεύσει όπως άλλοτε; Μπορεί να ασκήσει την ήπια ισχύ που την έκανε σημείο αναφοράς, π.χ. επί εκλογής Ομπάμα;. Ή γίνεται κι αυτή ένα κενό κέλυφος, ένας τουριστικός προορισμός για όσους θέλουν να φωτογραφηθούν στα τοπόσημα ενός συλλογικού φαντασιακού που σφυρηλατήθηκε από μία ιδέα της Αμερικής που τώρα θαμπώνει; Από μακριά μοιάζει μία μπερδεμένη χώρα μεταξύ άδοξου woke και εναλλακτικής Δεξιάς, μαχών στο τουίτερ για τη σημαία της Παλαιστίνης και τοξικής τοξικότητας για τα «δικαιώματα του λευκού άνδρα». Ποιος δεν ξενερώνει με μία προεκλογική μάχη όπου δύο υπερήλικες εκτοξεύουν βίντεο ο ένας εναντίον του άλλου, ώστε να φανεί ποιος χάνει με μεγαλύτερη ταχύτητα της διανοητικές του δυνάμεις;
Αν θέλει ν’ αφουγκραστεί κανείς ένα έθνος, μπορεί να διαβάσει τη λογοτεχνία του, τα δοκίμια του, τα ευπώλητα. Η Αμερική εξακολουθεί να μας τροφοδοτεί με συγγραφείς απίστευτης δύναμης. Ψάχνοντας μπορεί να βρει κανείς όλη τη βία, την παράνοια και τη σύγχυση της εποχής στις σελίδες τους. Οι εκκλήσεις για λιγότερες διαιρέσεις και περισσότερο αλληλοσεβασμό πάνε κι έρχονται στους πάγκους του non fiction, ενώ κάμποσοι διανοούμενοι που ακόμη δεν έχουν ξεπεράσει την προηγούμενη υποψηφιότητα και νίκη Τραμπ καλούνται να επεξεργαστούν την τωρινή.
Ο Τραμπ είναι 78, γεννήθηκε το 1946. Ο Μπάιντεν γεννήθηκε το ’42! Βέβαια, η αισθητική, η ηθική, οι πολιτικές αναδίπλωσης που ευαγγελίζεται o Τραμπ δεν έχουν κάποια άμεση σχέση με την ηλικία του. Οι πρόσφατες εκλογές στην Ευρώπη μάς έδειξαν με τον πιο καθαρό τρόπο ότι μπορείς να είσαι νέος και νεοναζί. Ο Σάντερς, που δίδαξε τους προοδευτικούς όλου του κόσμου, είναι 82. Κι ούτε κι αυτός θα ήταν μία καλή επιλογή. Γιατί ο προοδευτικός κόσμος έχει τέτοιο πρόβλημα ηγεσίας; Γιατί αδυνατεί σε Ευρώπη και Αμερική να αναδείξει προσωπικότητες που θα εμπνεύσουν, θα συσπειρώσουν και θα αντιπαρατεθούν πειστικά με τους αρνητές της κλιματικής αλλαγής και τους οραματιστές των κλειστών συνόρων; Λίγη αυτοκριτική και λίγο περισσότερη εσωτερική δημοκρατία στους απανταχού προοδευτικούς χώρους δεν θα έβλαπτε για αρχή.
