Πολλές εικασίες διατυπώθηκαν ως προς την απόφαση του Γάλλου προέδρου να απαντήσει τόσο αποφασιστικά στο βροντερό «μήνυμα» της ευρωκάλπης, προκηρύσσοντας στη χώρα του αιφνίδιες γενικές εκλογές υψηλού κινδύνου και αβέβαιου αποτελέσματος. Ωστόσο, στο «κενό» ή όχι, το «άλμα» που επιχείρησε είναι ίσως λιγότερο παράτολμο απ’ ό,τι εκ πρώτης όψεως φαίνεται, αν προτάξει κανείς το ερώτημα: τι άλλο θα μπορούσε να πράξει; Να περιμένει απαθής να παρέλθουν τα δυόμισι περίπου χρόνια που τον χωρίζουν από τη λήξη της θητείας του; Να κάνει ότι δεν «κατάλαβε»; Πώς αλλιώς ν’ αντιδράσει ένας πρόεδρος όταν υφίσταται συντριπτική εκλογική ήττα και μάλιστα από την Ακροδεξιά; Δηλαδή από εκείνη την πολιτική παράταξη που πολλά χρόνια τώρα συσκοτίζει τον ορίζοντα, όχι μόνον στη Γαλλία αλλά σε μεγάλο μέρος μιας Ευρώπης που δείχνει να χάνει κάποια από τα στοιχειώδη δημοκρατικά ανακλαστικά της;
Στην αφύπνιση αυτών των ανακλαστικών στόχευε προφανώς ο Εμανουέλ Μακρόν όταν προκήρυξε τις βουλευτικές εκλογές του Ιουνίου. Εστω και μόνον στην προσπάθεια για την αφύπνιση αυτή. Μπορεί μάλιστα να θυμήθηκε και το προηγούμενο κάποιων παλαιότερων (προεδρικών τότε) εκλογών, όταν απέναντι στον Ζακ Σιράκ, υποψήφιο της μετριοπαθούς ρεπουμπλικανικής γαλλικής Δεξιάς, είχε βρεθεί ο Ζαν-Μαρί Λεπέν, ο σκληρός φασίστας ηγέτης του Εθνικού Μετώπου, που είχε παραμερίσει από τη δεύτερη θέση τον σοσιαλιστή υποψήφιο Ζοσπέν. Τότε, οι δημοκρατικές δυνάμεις συνασπίστηκαν και έδωσαν μια συντριπτική πλειοψηφία στον Σιράκ. Τότε. Τώρα τα πράγματα είναι πιο θολά. Κι αν ο κίνδυνος μιας επικράτησης της Ακροδεξιάς στη Γαλλία είναι τόσο συγκεκριμένος, κι αν σημαίνει τόσα πολλά, είναι επειδή –καλώς ή κακώς– ολόκληρο το ευρωπαϊκό οικοδόμημα στηρίζεται, σε πολύ μεγάλο βαθμό, στον περίφημο «γαλλογερμανικό άξονα», αυτόν που γνώρισε ημέρες δόξας τον καιρό της ειδυλλιακής συνεργασίας Μιτεράν – Κολ, με πολλαπλά γενικότερα οφέλη.
Μέσα από τις ευρωπαϊκές δημοκρατικές δομές καλούνται οι Ευρωπαίοι να βρουν τις λύσεις των προβλημάτων τους και ενισχύοντας περαιτέρω τις δομές αυτές. Οχι βαυκαλιζόμενοι με τις εγκληματικές ουτοπίες ακροδεξιών μορφωμάτων.
Οσες δημοσκοπήσεις κι αν δουν το φως στις μέρες που έρχονται, είναι δύσκολο να μαντέψει κανείς τι θα βγάλει η κάλπη των επικείμενων γαλλικών εκλογών, καθώς ήδη καταγράφονται εσωτερικές συγκρούσεις και υπονομεύσεις λίγο πολύ σε όλα τα μέτωπα. Η πεισματική και μεθοδική αναρρίχηση της Μαρίν Λεπέν δεν οφείλεται μόνον σε κάποιο «χάρισμα» το οποίο δεν διαθέτει, αλλά κυρίως στα φαινόμενα των καιρών: στις πιέσεις από τη μετανάστευση (ισχυρότατες και στην κάποτε αποικιοκρατική Γαλλία), σε μια γενικότερη οικονομική δυσφορία, που εντάθηκε με τον πόλεμο στην Ουκρανία, όπως και στη συναφή δυσφορία απέναντι στις μεταρρυθμιστικές πρωτοβουλίες του Μακρόν, σε μια χώρα που είχε συνηθίσει σε πολλές και ποικίλες «παροχές». Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, πάλι, παρατηρείται και μια ορισμένη «απομάγευση» των Ευρωπαίων πολιτών από το γραφειοκρατικό ιερατείο των Βρυξελλών, που μπορεί να εξηγήσει πολλά για την άνοδο της Ακροδεξιάς στην Ευρώπη. Να τα εξηγήσει. Οχι να τα δικαιολογήσει. Δεν δικαιολογείται η απώλεια της ιστορικής μνήμης, άσχετα αν εκλείπουν σιγά σιγά όσοι ακόμη θυμούνται από πρώτο χέρι τη ναζιστική και τη φασιστική φρίκη. Επειδή το λεγόμενο ευρωπαϊκό οικοδόμημα είναι ό,τι καλύτερο μπόρεσαν να επινοήσουν και να επιτύχουν οι λαοί της Ευρώπης, βγαίνοντας από τις στάχτες του πολέμου. Κι επειδή μέσα από αυτό –και χάρη σε αυτό– η Ευρώπη έζησε ογδόντα χρόνια πρωτοφανούς ειρήνης, σχετικής ευημερίας και προόδου, ελεύθερης διακίνησης των πολιτών της, σύμπραξης και ανταλλαγών μεταξύ των νέων της, όλα πράγματα που πολύ εύκολα παραβλέπουμε. Μέσα από τις ευρωπαϊκές δημοκρατικές δομές καλούνται οι Ευρωπαίοι να βρουν τις λύσεις των προβλημάτων τους και ενισχύοντας περαιτέρω τις δομές αυτές. Οχι βαυκαλιζόμενοι με τις εγκληματικές ουτοπίες ακροδεξιών μορφωμάτων.
Μπορεί οι Γάλλοι να δυσκολεύτηκαν να κατατάξουν τον Μακρόν σύμφωνα με τα παραδοσιακά πολιτικοϊδεολογικά σχήματα, αλλά είναι αδιαμφισβήτητο ότι είναι πεπεισμένος ευρωπαϊστής. Θα πρέπει κι αυτό το στοιχείο να ληφθεί υπόψη, αν σώνει και καλά πρέπει να «εξηγήσουμε» το (απονενοημένο;) διάβημά του. Κάτι σαν ή ταν ή επί τας, με την ευρύτατη έννοια. Ισως αποδίδοντάς του κι έναν πιο πανούργο πολιτικό υπολογισμό: αν μεν υπερισχύσουν οι δυνάμεις του «δημοκρατικού τόξου», όπως λένε, τότε ο πρόεδρος θα έχει κερδίσει το αρχικό του στοίχημα, έστω και τραυματισμένος. Στην αντίθετη περίπτωση, όμως, θα έχει μεγάλο ενδιαφέρον να παρακολουθήσουμε τη «συγκατοίκησή» του μ’ έναν πρωθυπουργό που καθημερινά θα φθείρεται αντιμέτωπος με τις αδύνατον να εκπληρωθούν προεκλογικές υποσχέσεις του (και με τον πρόεδρο απέναντί του). Δυόμισι χρόνια πάνω κάτω. Και στην άκρη: προεδρικές εκλογές, με υποψήφια (ξανά) τη θυγατέρα Λεπέν, της οποίας –θεωρητικώς– θα καλείται να ανοίξει τον δρόμο.
*Η κ. Κατερίνα Δασκαλάκη είναι δημοσιογράφος – συγγραφέας.
