Πρώτα μας θορύβησε η μυρωδιά. Μια υποψία καμένου. Ψηλά στον ουρανό, πάνω από την κορυφή του όρους που ορθωνόταν επιβλητικό και περιόριζε τη θέα, φάνηκε μια αχνή στήλη καπνού. Μάλλον πυρκαγιά, στο ξεκίνημά της. Η επικινδυνότητα εκείνη την ημέρα ήταν στο κόκκινο. Η παρατεταμένη ξηρασία σε συνδυασμό με τις υψηλές θερμοκρασίες και τον ισχυρό άνεμο δημιουργούσαν ένα εκρηκτικό μείγμα σε πολλά μέρη της χώρας.
Το μικρό μεσσηνιακό χωριό βρέθηκε στο πόδι. Δεν φαινόταν να κινδυνεύει άμεσα, η φωτιά όπως διαβεβαίωναν οι περισσότεροι ντόπιοι βρισκόταν ακόμη μακριά. Κανείς όμως δεν μπορούσε να προδικάσει την πορεία της, το πού θα κατέληγε ανάλογα με τις διαθέσεις του ανέμου. Οι αγρότες φόρτωναν μπιτόνια με νερό στα τρακτέρ τους και έφευγαν για να προφτάσουν τις φλόγες. Χωρίς φωνές ή ένταση, έμοιαζαν σίγουροι. Ηταν άλλωστε μια μάχη που είχαν δώσει και άλλες φορές στο παρελθόν.
Γνώριζαν την περιοχή σαν τις ρυτίδες του μετώπου τους. Μιλούσαν μεταξύ τους με τοπωνύμια, ορίζοντας τα επικίνδυνα σημεία, πού θα έπρεπε ιδανικά να στηθεί η άμυνα και σε ποια περίπτωση θα ήταν το χωριό καταδικασμένο. Δεν έπρεπε οι φλόγες να καβαλήσουν το βουνό, η αναμέτρηση έπρεπε να περιοριστεί εκτός των σπιτιών και των αυλών τους.
Ο χρόνος κύλησε, ο κίνδυνος οριοθετήθηκε, το χωριό έμεινε ανέπαφο. Η φωτιά, βάσει μαρτυριών, έσβησε κάποια χιλιόμετρα μακριά. Μετά τη λήξη του συναγερμού, σε σκόρπιες κουβέντες ρώτησα τι υποπτευόταν ο καθένας ως πιθανή αιτία της φωτιάς. Ορισμένοι, όπως συνηθίζεται κάθε καλοκαίρι, θεώρησαν ότι ευθυνόταν κάποιο ανθρώπινο χέρι.
Οπως μαρτυρούν διαχρονικά τα στοιχεία της Πυροσβεστικής, η πρώτη σπίθα συνήθως δεν ανάβει με πρόθεση από κάποιον κακόβουλο δράστη, δεν είναι αποτέλεσμα ενός οργανωμένου σχεδίου, αλλά οφείλεται σε αμέλεια. Αυτό συνέβη και στις δύο πιο φονικές πυρκαγιές στην Ελλάδα, στην Ηλεία το 2007 και στην ανατολική Αττική (Μάτι, Κόκκινο Λιμανάκι, Νέος Βουτζάς) το 2018. Ενδεικτικά, την περίοδο 2010-2015 είχαν προκαλέσει πυρκαγιά από αμέλεια 1.850 άτομα, ενώ 418 είχαν δράσει με πρόθεση.
Είναι σημαντικό να θυμόμαστε αυτούς τους αριθμούς. Εάν θεωρούμε ότι κάθε φωτιά μπαίνει από δόλιους εμπρηστές υπάρχει ο κίνδυνος του εφησυχασμού, η πιθανότητα να συνεχίσουν ασυνείδητοι πολίτες να καίνε ξερόκλαδα, να ανάβουν ψησταριές, ή να πραγματοποιούν θερμές εργασίες παρά την επικινδυνότητα, ή να μη συντηρούνται επαρκώς τα δίκτυα ηλεκτροδότησης. Η πρώτη σπίθα μπορεί να ανάψει πιο εύκολα από όσο φανταζόμαστε.
